Wyrok NSA z 21 czerwca 2024 r. (III OSK 3338/23)

Tomasz Jaroszyński

1. Wnioskiem z 7 grudnia 2018 r. Stowarzyszenie W. z siedzibą w W. (dalej: „Stowarzyszenie”) zwróciło się do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej: „PWPW”) o udostępnienie informacji publicznej w zakresie informacji o wypłaconych nagrodach w PWPW w latach 2017 i 2018, w tym m.in. informacji o nagrodach wypłaconych każdemu pracownikowi, poprzez podanie imienia i nazwiska, kwoty oraz uzasadnienia przyznania nagrody.

Wyrok TSUE z 11 lipca 2024 r. (C-757/22, Meta Platforms Ireland)

Tomasz Jaroszyński

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólnego rozporządzenia o ochronie danych)[1] (dalej: „RODO”).

[1] Dz. Urz. UE L 119 z 4.5.2016, s. 1.

Zasady techniki prawodawczej w najnowszym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego

Łukasz Kasiak

1. Wprowadzenie

Zasady techniki prawodawczej (dalej: „ZTP”) są załącznikiem do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”[1] (dalej: „rozporządzenie ZTP”) wydanego na podstawie art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów^[2]. Zgodnie z tym przepisem Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej ustala, w drodze rozporządzenia, zasady techniki prawodawczej. ZTP regulują elementy metodyki przygotowania i sposób redagowania projektów ustaw i rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych, warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia projektów normatywnych aktów prawnych oraz reguły przeprowadzania zmian w systemie prawa. Rozporządzenie ZTP weszło w życie z dniem 1 sierpnia 2002 r.

[1] Dz. U. z 2016 r. poz. 283.

[2] Dz. U. z 2024 r. poz. 1050.

Termin przedawnienia należności z tytułu składek członkowskich na rzecz izby lekarskiej

Kacper Tybuszewski

1. Wstęp

Przedmiotem opracowania jest próba odpowiedzi na pytanie o termin przedawnienia należności z tytułu składek członkowskich na przykładzie składek izby lekarskiej. Chodzi tu o zastosowanie do należności, o których mowa w art. 116 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich [1] (czyli składek), przepisu art. 70 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa^[2] lub art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny^[3].

[1] Dz. U. z 2021 r. poz. 1342, dalej: „ustawa o izbach lekarskich”.

[2] Dz. U. z 2023 r. poz. 2383, ze zm., dalej: „Ordynacja podatkowa” albo „o.p.”.

[3] Dz. U. z 2024 r. poz. 1061, ze zm., dalej: „Kodeks cywilny” albo „k.c.”.

Praktyczne aspekty stosowania art. 296 Kodeksu karnego

Marek Turkiewicz

1. Wstęp

Przestępstwo nadużycia zaufania gospodarczego, opisane w art. 296 Kodeksu karnego (dalej: „k.k.”), stanowi jedno z istotniejszych przestępstw gospodarczych w polskim systemie prawnym. W niniejszym artykule zostanie poruszony istoty wątek zarzutu z art. 296 k.k. w kilku aspektach, z naciskiem na zarówno teoretyczne, jak i praktyczne kwestie związane z jego stosowaniem.

Radca prawny w kontekście „podsłuchów”

Tomasz Łodziana

1. Wstęp

Stosowanie „podsłuchów” przez uprawnione do tego instytucje władzy publicznej, na chwilę obecną, budzi emocje głównie w dwóch aspektach. Po pierwsze, w kontekście rodzaju „podsłuchu”[1], a po drugie, w kontekście osób, które tymi „podsłuchami” są obejmowane^[2]. Na kanwie czynności, za pomocą których możliwe jest pozyskanie informacji objętych tajemnicą komunikowania się, powstaje zagadnienie stosowania takich czynności w stosunku do radców prawnych jako profesjonalnych pełnomocników. W niniejszym opracowaniu nastąpi próba przybliżenia problematyki stosowania kontroli operacyjnej oraz czynności dowodowej (faktycznie zbieżnej z kontrolą operacyjną) wraz z przedstawieniem statusu radcy prawnego „dotkniętego” tymi czynnościami.

[1] Co sprowadza się głównie do problematyki tzw. „Pegasusa”, zob. szerzej m.in. M. Matusiak-Frącczak, Kontrola operacyjna oraz użycie systemu Pegasus w Polsce, „Palestra” 7-8/2022, s. 8 i n., T. Łodziana, Kontrola operacyjna oraz użycie systemu Pegasus w Polce - polemika, „Palestra” 9/2022, s. 58 i n., P. Opitek, Kontrola operacyjna urządzenia końcowego, „Prokuratura i Prawo” 4/2023, s. 37 i n.

[2] Zwłaszcza w mediach podnoszona jest kwestia podsłuchiwania m. in. polityków.

Przepisy o ochronie sygnalistów. Nowe obowiązki pracodawców

Krzysztof Krak

1. Wprowadzenie

Sygnaliści odgrywają w organizacjach kluczową rolę w zapewnieniu zgodności ich działalności z prawem. Często są pierwszym źródłem informacji o naruszeniach, co umożliwia wykrywanie i eliminowanie nieprawidłowości, które mogłyby pozostać niezauważone lub niewyjaśnione. Odpowiednie przygotowanie i wdrożenie procedur zgłaszania naruszeń może przyczynić się do skutecznego zarządzania ryzykiem nadużyć w organizacji, a także do identyfikacji problemów w całej organizacji. Ponadto mogą one zapewnić bezpieczniejsze środowisko pracy, wspierając kulturę organizacyjną opartą na zaufaniu i otwartej komunikacji.

Procedura środowiskowa przy realizacji zamierzeń budowlanych

Alicja Sławińska

1. Wprowadzenie

We współczesnym procesie inwestycyjno-budowlanym aspekty środowiskowe odgrywają kluczową rolę w realizacji zamierzeń deweloperskich. Podstawowym postulatem przemawiającym za wydaniem stosownej zgody środowiskowej umożliwiającej realizację konkretnego przedsięwzięcia inwestorskiego jest możliwie najmniejsza szkoda dla środowiska. W czasach rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa obserwuje się zorientowanie w kierunku zrównoważonego rozwoju w trosce o przyrodę w sektorze budowlanym. Zachowanie wymogów i standardów związanych z ochroną środowiska w czasie realizacji przedsięwzięcia budowlanego to istotny element procedury budowlanej, którego wdrożenie oraz egzekucja zostały uregulowane przepisami prawa. Uczestnicy procesu inwestycyjno-budowlanego stosują wiele rozwiązań technicznych czy technologicznych pozwalających na zminimalizowanie negatywnego efektu ingerencji w środowisko, w szczególności poprzez nowe technologie redukujące emisję substancji szkodliwych, zmniejszenie wycinki drzew czy siedlisk chronionych gatunków zwierząt oraz rozsądne zarządzanie odpadami i emisją hałasu. Na każdym etapie realizacji przedsięwzięcia budowlanego racjonalny i odpowiedzialny inwestor powinien kierować się podstawowymi zasadami ochrony środowiska, tj. zasadami: zrównoważonego rozwoju, kompleksowości ochrony środowiska oraz przezorności i prewencji środowiskowej.

Dowód z przesłuchania strony w ogólnym postępowaniu administracyjnym – glosa do wyroku WSA we Wrocławiu z 27 września 2019 r., II

Tomasz Kęska-Leszyński

Tezy wyroku:
1. Nie jest dopuszczalne przesłuchanie strony przed przeprowadzeniem innych dowodów.
2. Nie jest dopuszczalne przesłuchanie pełnomocnika strony, w miejsce samej strony.
3. Stronie należy umożliwić realizację prawa do brania czynnego udziału w przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania innej strony.

Okazanie osoby w celu rozpoznania

Tomasz Łodziana

1. Wstęp

Okazanie osoby jest standardową czynnością dowodową, podejmowaną w toku postępowania karnego w oparciu, o wyniki której czynione są prawdziwe ustalenia faktyczne. Jak słusznie zauważa J. Skorupka „czynności dowodowe są czynnościami celowymi. Zmierzają bowiem do osiągnięcia ogólnych celów procesu karnego wyrażonych w art. 2 § 1 k.p.k. oraz celów szczególnych wyrażonych często w przepisach określających poszczególne czynności dowodowe”[1]. Oczywiste jest przy tym, że czynności dowodowe zmierzają także do realizacji celów postępowania przygotowawczego określonych w art. 297 § 1 k.p.k.^[2], a zwłaszcza wykrycia sprawcy, co w praktyce nierzadko wymaga pozyskania informacji o cechach go identyfikujących, na podstawie których możliwe będzie jego późniejsze wyeksponowanie w toku realizacji tytułowej czynności.

[1] J. Skorupka, Prawidłowość i proporcjonalność jako kryteria oceny czynności dowodowych, „Palestra” 6/2019, s. 9.

[2] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37).

Zapisy zwykłe i windykacyjne w testamentach (część II)

Aleksandra Turower

1. Wstęp

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego [1] (dalej: „k.c.”) rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Wyrażając ostatnią wolę rozrządzenia swoim majątkiem, spadkodawca może w testamencie powołać spadkobierców do spadku (całości albo części), zawrzeć zapisy lub polecenia. Są to podstawowe dyspozycje testamentu. Elementy te nie muszą występować łącznie. Przy zachowaniu odpowiedniej formy zawarcie w testamencie nawet jednego bądź dwóch z nich jest wystarczające do uznania testamentu za ważny.

Zapis jako rozrządzenie testamentowe musi dotyczyć konkretnego składnika majątku spadkodawcy. Zapis, inaczej legat, dzielimy na zapis zwykły i zapis windykacyjny. Z uwagi na obszerność podjętej tematyki zapisów jej omówienie podzielono na dwie części – w numerze 1/2024 „Temidium” przedstawiono problematykę zapisu zwykłego, zaś niniejszy artykuł dotyczy zapisu windykacyjnego.

[1] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, ze zm.).

Prawo karne materialne i procesowe po 14 marca 2024 r.

Mateusz Woiński

1. Wprowadzenie

Przedmiotem opracowania są najistotniejsze zmiany w prawie karnym materialnym i procesowym, które weszły w życie z dniem 14 marca 2024 r.[1] Pierwsza, prawnomaterialna część artykułu, będzie koncentrować się na nowo dodanym art. 44b k.k.^[2], wprowadzającym do obrotu prawnego środek reakcji penalnej w postaci przepadku pojazdu mechanicznego prowadzonego przez sprawcę w ruchu lądowym, jak również powiązanych z nim przepisach części szczególnej Kodeksu karnego, stanowiących podstawę normatywną jego orzekania. W części drugiej zostaną podjęte zagadnienia zmian przepisów dotyczących środków przymusu, mających na celu zabezpieczenie w toku postępowania wykonania przepadku z art. 44b k.k., jak również wprowadzających wyjątki od zasady ciągłości składu orzekającego w postępowaniu jurysdykcyjnym oraz instytucje narady wstępnej oraz wyroku częściowego. Kwestie te stanowią istotne nova w przepisach Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego.

[1] W uzupełnieniu należy odesłać Czytelniczki i Czytelników do art. 3 ustawy z 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1606), a także do zmian nie do przecenienia z punktu widzenia praktyki obrotu prawnego (zwłaszcza patrząc z perspektywy uprawnień procesowych stron, w szczególności małoletnich poniżej 18 lat), wprowadzonych do Kodeksu postępowania karnego ustawami: z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 289; zob. art. 6 ustawy, a także – w odniesieniu do Kodeksu karnego – art. 5) oraz z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 818).

[2] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17, ze zm.).

Wyrok TSUE z 11 stycznia 2024 r. (C-755/22, Nárokuj s.r.o. przeciwko EC Financial Services, a.s.) i z 29 lutego 2024 r. (C-584/22, QM przeciwko

Tomasz Jaroszyński

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

A. Wyrok TSUE z 11 stycznia 2024 r. (C?755/22, Nárokuj s.r.o. przeciwko EC Financial Services, a.s.)
(ochrona konsumentów, umowy o kredyt konsumencki)

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG [1] (dalej: „dyrektywa 2008/48”). Wniosek złożono w ramach sporu pomiędzy Nárokuj s.r.o. a EC Financial Services, a.s. (dalej: „EC”), dotyczącego zwrotu kwot związanych z kredytem, którego ta spółka udzieliła konsumentowi.

[1] Dz. Urz. WE L 133 z 22.5.2008, s. 66.

Elementy teorii analizy ekonomicznej w prawie karnym

Marek Turkiewicz

1. Wstęp

Stwierdzenie Tomasza Hobbesa w „Lewiatanie” – jeśli kara nie jest dość wielka, by odstraszyć ludzi od popełniania przestępstwa, to jest ona zachętą do niego: skoro bowiem ludzie porównają korzyść, jaką da im przekroczenie prawa, ze szkodą, jaką im przyniesie kara, to z natury rzeczy wybiorą to, co będzie im się wydawało najlepsze dla nich – jest w zasadzie świetnym podsumowaniem teorii analizy ekonomicznej w prawie karnym.

Charakter roszczeń odszkodowawczych za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne

Kamil Korycki

1. Uwagi wstępne

Instytucja przejmowania działek gruntu na własność Skarbu Państwa lub na własność jednostek samorządu terytorialnego, wydzielanych w ramach podziału nieruchomości pod drogi publiczne i wewnętrzne, pomimo funkcjonowania w polskim systemie prawnym w obecnym kształcie od ćwierć wieku, wciąż dostarcza przedmiotu do rozważań i interpretacji na temat przepisów ją regulujących [1].

[1] M. Wolanin, Podziały, scalenia i rozgraniczenia nieruchomości oraz procedury ewidencyjne, Warszawa 2023, Legalis.

Nowe zasady odpowiedzialności karnej nieletnich

Oskar Kubacki

1. Wprowadzenie

Ustawą z dnia 7 lipca 2022 r.[1] przeprowadzono gruntowną nowelizację Kodeksu karnego^[2], obejmującą zarówno część ogólną, jak i szczególną tego aktu prawnego.

[1] Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 2600), dalej: „ustawa nowelizująca”.

[2] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17), dalej: „k.k.”.

Akt o usługach cyfrowych (DSA)

Katarzyna Chałubińska-Jentkiewicz

1. Wprowadzenie

Internet z natury ma charakter transgraniczny, a w konsekwencji działania regulujące e-commerce na szczeblu krajowym utrudniały stosowanie reguł dochodzenia odpowiedzialności za działania w sieci i powodowały nieskuteczność w zapewnieniu bezpieczeństwa i jednakowego poziomu ochrony praw obywateli Unii Europejskiej (dalej: „UE”) i unijnych przedsiębiorców działających online.

Zapisy zwykłe i windykacyjne w testamentach (część I)

Aleksandra Turower

1. Wstęp

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami spadkowymi dziedziczyć można wyłącznie na podstawie ustawy albo testamentu. Powołanie do spadku na podstawie testamentu ma przy tym pierwszeństwo przed powołaniem do dziedziczenia wynikającym z ustawy, w konsekwencji w zakresie, w jakim dochodzi do dziedziczenia na podstawie testamentu, wyłączone zostaje dziedziczenie ustawowe [1].

[1] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz do art. 627-1088, Warszawa 2022.

Ochrona konsumencka rolnika indywidualnego

Tomasz Czech

1. Wstęp

W ostatnich latach w polskim prawie stopniowo rozszerza się ochronę konsumencką na indywidualnych przedsiębiorców, czyli osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub zawodową. Dostrzega się problem ich strukturalnej nierówności w relacjach z innymi przedsiębiorcami. Problem ten ma charakter systemowy w Polsce. Indywidualni przedsiębiorcy często cierpią – podobnie jak konsumenci – na deficyt informacji oraz doświadczenia w stosunku do swoich kontrahentów, zwłaszcza gdy specjalizują się oni w określonej branży (np. przewozowej, energetycznej, telekomunikacyjnej czy finansowej)[1]. Wskazuje się, że potrzebują ochrony prawnej prowadzącej do wyrównania szans rynkowych w relacjach z wyspecjalizowanymi kontrahentami dysponującymi przewagą organizacyjną, informacyjną bądź negocjacyjną.

[1] Zob. uzasadnienie projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych, druk nr 3622, IX kadencja Sejmu, s. 3.

Wyrok TSUE z 9 listopada 2023 r. (C-598/21, SP, CI przeciwko Všeobecná úverová banka a.s.)

Tomasz Jaroszyński

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni art. 47 w związku z art. 7 i art. 38 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (dalej: „Karta”), dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich [1] (dalej: „dyrektywa 93/13/EWG”) oraz art. 3 ust. 1 dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym […]^[2] (dalej: „dyrektywa 2005/29/WE”), a także zasady skuteczności. Wniosek został złożony w ramach sporu między SP i CI a bankiem Všeobecná úverová banka a.s. (dalej: „VÚB”), dotyczącego wstrzymania pozasądowego wykonywania prawa zastawu na nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego SP i CI, zabezpieczającego umowę kredytu zawartą między nimi a VÚB.

[1] Dz. Urz. WE L 95 z 21.04.1993, s. 29.

[2] Dz. Urz. UE L 149 z 11.06.2005, s. 22.

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
»