29.03.2023

Środki ochrony prawnej w nowym prawie zamówień publicznych. Wybrane zagadnienia

Paweł Wójcik

Sektor zamówień publicznych przechodzi od 1 stycznia 2021 r. rewolucję związaną z wejściem w życie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych
[1] (dalej: „n.p.z.p.”). Istotne zmiany można dostrzec także w zakresie środków ochrony prawnej, a więc sferze, która powinna szczególnie interesować zawodowych pełnomocników.
 

[1] Dz. U. poz. 2019, ze zm.

Transgraniczny przepływ danych osobowych po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Schrems II

Ewelina Roguska

Wprowadzenie
Wydawać by się mogło, że wraz z wejściem w życie RODO
[1], tj. z dniem 25 maja 2018 r. dobiegł końca (przynajmniej w najbliższym okresie) czas rewolucyjnych i szeroko komentowanych zmian w dziedzinie ochrony danych osobowych. Prawodawca unijny zajął się ewaluacją wprowadzonych przepisów[2], prawodawca krajowy ich wdrażaniem[3], Europejska Rada Ochrony Danych uspójnieniem stosowania przyjętych przepisów[4], a organy nadzorcze ich egzekwowaniem.

 

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 4.05.2016, s. 1, ze zm.).

[2] Zob. komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: Ochrona danych jako filar wzmacniania pozycji obywateli oraz podejścia UE do transformacji cyfrowej – dwa lata stosowania ogólnego rozporządzenia o ochronie danych z dnia 24.6.2020 r., COM(2020) 264 final.

[3] Zgodnie z wyżej wymienionym komunikatem tylko Słowenia nie dostosowała jeszcze prawa krajowego do przepisów RODO.

[4] Zgodnie z wyżej wymienionym komunikatem do końca 2019 r. Europejska Rada Ochrony Danych wydała m.in. 10 wytycznych i 43 opinie.

Wyrok TSUE z 25 listopada 2020 r. (C-269/19, Banca B. SA przeciwko A.A.A.)

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich[1] (dalej: „dyrektywa 93/13/EWG”). Wniosek złożono w ramach sporu pomiędzy instytucją bankową Banca B. SA (dalej: „Bank”) a A.A.A. w przedmiocie domniemanego nieuczciwego charakteru i całkowitej nieważności szeregu warunków zawartych w umowie kredytowej dotyczącej udzielenia kredytu osobistego, zawartej przez A.A.A. z tą instytucją.

 

[1] Dz. Urz. WE L 095 z 21.04.1993, s. 29.

Podejmowanie przez wspólnoty mieszkaniowe uchwał wyrażających zgodę na ustanowienie odrębnej własności lokalu

Wprowadzenie

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali[1] (dalej: „u.w.l.”) dla czynności, na którą wspólnota mieszkaniowa wyraża zgodę, potrzebna jest zarówno odpowiednia uchwała, jak i pełnomocnictwo dla zarządu sporządzone w formie wymaganej dla tej czynności. Jeżeli czynność ta dla swojej skuteczności wymaga formy aktu notarialnego, to pełnomocnictwo powinno zostać udzielone w tej samej formie[2].

 

[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 1910.

[2] W związku z art. 99 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740), dalej: „k.c.”.

Odmowa udzielenia akredytacji przez Ministra Zdrowia podmiotowi udzielającemu świadczeń

Wprowadzenie

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy odmowa udzielenia akredytacji przez ministra właściwego do spraw zdrowia (dalej: „Minister Zdrowia”), w trybie art. 3 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o akredytacji w ochronie zdrowia
[1] (dalej: „u.a.o.z.”), podmiotowi udzielającemu świadczeń zdrowotnych, a ściślej rzecz ujmując pisemne powiadomienie przez ten organ o niespełnieniu standardu akredytacyjnego, stanowi inną prawną formę działania administracji publicznej.

 

[1] Dz.U. z 2016 r. poz. 2135.

Wyłączenie osób wykonujących czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego

Wprowadzenie

„Konflikt” to „różnica między wartościami, postawami itp., której nie sposób usunąć”
[1]. „Konflikt interesów” to sytuacja, w której dochodzi do zetknięcia się sprzecznych interesów. W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) pojęcie konfliktu interesów zostało w kontekście zamówień publicznych zdefiniowane jako „ryzyko, że publiczna instytucja zamawiająca zacznie się kierować względami niezwiązanymi z danym zamówieniem i że będzie sprzyjać przez sam ten fakt danemu oferentowi”[2].

 

[2] Wyrok TSUE z 12 marca 2015 r. w sprawie C-583/13, eVigilo Ltd.

Czas pracy pracowników w dobie pandemii COVID-19

Wstęp
Z dniem 20 marca 2020 r. został wprowadzony w Polsce stan epidemii
[1]. Działanie to wynikało z konieczności wprowadzenia właściwych rozwiązań w związku z rozpowszechniającą się na świecie pandemią spowodowaną wirusem SARS-CoV-2. Uzasadnieniem dla wprowadzenia stanu epidemii była „konieczność podjęcia działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych celem zminimalizowania skutków epidemii”, o których mowa w art. 2 pkt 22 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi[2].

 

[1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz. U. poz. 491.

[2] Dz. U. z 2020 r. poz. 1845.

Sztuczne warunki gospodarowania w celu uzyskania korzyści sprzecznych z przepisami prawa w świetle praktyki organów administracji

Pojęcie i znaczenie sztucznych warunków gospodarowania
Temat stworzenia sztucznych warunków gospodarowania
[1] czy pozornych stosunków prawnych nie opiera się wyłącznie na najnowszych doświadczeniach. Od zawsze, gdy człowiek tworzył rozmaite regulacje prawne mające na celu wprowadzenie pewnych ograniczeń, pojawiały się praktyki, których celem było ich ominięcie. Praktyki te są dostrzegane w różnych dziedzinach prawa, od prawa podatkowego po postępowania, których przedmiotem jest przyznawanie stronie rozmaitych uprawnień. Wspólnym mianownikiem takich praktyk jest dążenie do tego, aby pozornie zgodne z przepisami działanie zmierzało do obejścia regulacji ograniczających uzyskiwanie konkretnych korzyści.

Celem niniejszej publikacji jest przedstawienie wyżej zakreślonej tematyki przez pryzmat postępowań o przyznanie płatności w ramach Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich. Obrany zakres publikacji powinien bowiem w sposób najpełniejszy oddać charakter wspomnianych praktyk.

 
[1] Należy zwrócić uwagę, że chociaż ustawy i rozporządzenia nie posługują się pojęciem „sztuczne warunki gospodarowania”, to jednak praktyka w pewnym sensie wypracowała takie nazewnictwo dla tak postawionego zarzutu.

Prawo do sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza

Rys historyczny
Prawo pacjenta do sprzeciwu wobec opinii lub orzeczenia lekarza jest stosunkowo nowym prawem, nie obowiązywało bowiem w katalogu praw pacjenta określonym w rozdziale 1a ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej
[1] (dalej: „u.z.o.z.”). Po raz pierwszy zostało zaproponowane w poselskim projekcie ustawy o ochronie indywidualnych i zbiorowych praw pacjenta oraz o Rzeczniku Praw Pacjenta[2]. W uzasadnieniu projektu stwierdzono, że: „proponuje się nowe rozwiązania uprawniające pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego do wniesienia sprzeciwu, w przypadku gdy nie zgadzają się z rozpoznaniem dokonanym przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta, jeżeli to orzeczenia ma wpływ na jego prawa lub obowiązki wynikające z przepisów prawa. Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy okręgowej radzie lekarskiej. Od rozstrzygnięcia Komisji Lekarskiej nie przysługuje odwołanie. Do postępowania przed Komisją Lekarską nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.”
 
[1] Dz. U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408.
[2] Druk nr 283, VI kadencja Sejmu.

Radca prawny jako świadek w świetle przepisów proceduralnych i Kodeksu Etyki Radcy Prawnego

Wprowadzenie
W mojej praktyce szkoleniowej spotykam się od czasu do czasu z pytaniami dotyczącymi zasad postępowania w sytuacji wezwania radcy prawnego na świadka. Zazwyczaj z treści tych pytań wynika całkowicie błędne przeświadczenie pytającego, sprowadzające się do uproszczonej, uogólniającej konstatacji: „wezwano mnie na przesłuchanie w charakterze świadka, a przecież wiąże mnie tajemnica zawodowa, więc mogę się nie stawić lub odmówić?”. Inni wykładowcy przedmiotu z zakresu zasad wykonywania zawodu i etyki potwierdzali, że także im zdarza się incydentalnie spotkać się ze zbliżonymi poglądami. Skąd takie wątpliwości u osób, które powinny dobrze znać tę problematykę, tym bardziej, że istnieje wyjątkowo bogate orzecznictwo i piśmiennictwo w tym zakresie? Przyczyny tego stanu są wielorakie. Na pewno jedną z nich są zróżnicowane, często ulegające zmianie regulacje prawne, zwłaszcza proceduralne, dotyczące możliwości zwolnienia w konkretnych sprawach radcy prawnego z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Tak jest np. w postępowaniu karnym, które dopuszcza do takiego zwolnienia przez sąd, po spełnieniu surowych, kumulatywnych przesłanek ustawowych, określonych w art. 180 § 2 k.p.k.
[1] Przepis ten ma zastosowanie także w postępowaniu karnoskarbowym. W pewnym sensie ma jeszcze szerszy zakres, bowiem podobny tryb jest stosowany, gdy zachodzi konieczność zwolnienia radcy prawnego z tajemnicy zawodowej w postępowaniu przed sejmową komisją śledczą, jak też odpowiednio w mniejszym stopniu przed sądem ochrony konkurencji i konsumenta.
 

[1] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30, ze zm.).

Prawa podstawowe w czasie pandemii COVID-19 w Hiszpanii

Wprowadzenie stanu pogotowia
Hiszpania, podobnie jak inne państwa w Europie i na świecie, doświadcza poważnego kryzysu zdrowotnego spowodowanego rozprzestrzenianiem się pandemii COVID-19. Dlatego też w Hiszpanii został wprowadzony, dekretem królewskim 463/2020 z dnia 14 marca 2020 r. (Real Decreto 463/2020, de fecha 14 de marzo), tzw. stan pogotowia.

Przywołany dekret królewski został opublikowany w BOE (Boletín Oficial del Estado; odpowiednik polskiego Dziennika Ustaw) w sobotę 14 marca 2020 r. Tego samego dnia wieczorem Przewodniczący Rządu (Presidente de Gobierno) zwrócił się do narodu, przedstawiając ten dekret, co było sporym zaskoczeniem dla obywateli nie tylko ze względu na szybkie tempo wprowadzenia dekretu, ale również ze względu na brzmienie i zakres jego przepisów, które zakazywały opuszczania domu. Wiele osób pozostawało poza swoim głównym miejscem zamieszkania i nie mogło do niego wrócić wcześniej niż następnego dnia (w niedzielę), kiedy już obowiązywały kary pieniężne za przebywanie poza domem, a nie przewidziano, że osoby te muszą przemieścić się w celu powrotu do miejsca zamieszkania.
 
Cała ta nagła i zaskakująca obywateli sytuacja wprawiła w zdumienie znaczną część społeczeństwa, które nie było przygotowane na tak duże i całkowite odosobnienie, z zamkniętymi wszystkimi instytucjami publicznymi, prywatnymi, przedsiębiorstwami, we wszystkich sektorach (administracyjnym, handlowym, edukacyjnym itd.), a przede wszystkim z zamkniętym wymiarem sprawiedliwości. Czynny pozostał jedynie sektor ochrony zdrowia oraz tzw. sektory niezbędne.

Prawa pasażera lotniczego w czasie pandemii COVID-19

Wstęp

Wirus SARS-CoV-2, wykryty w chińskim mieście Wuhan w grudniu 2019 r., został w dniu 11 marca 2020 r. zakwalifikowany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jako pandemia[1]. Następstwem tej pandemii było m.in. zaprzestanie wykonywania przez przewoźników lotniczych planowych operacji lotniczych, pomimo iż niejednokrotnie na loty te były już dokonane rezerwacje pasażerskie. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawić zasady udzielenia pomocy oraz wypłaty odszkodowania pasażerom, którzy z uwagi na zagrożenie epidemiczne nie odbyli podróży zgodnie z posiadaną rezerwacją, a także zasady dochodzenia roszczeń związanych z zaniechaniem udzielenia im tych świadczeń.
 
[1] Oświadczenie dra Tedroasa Adhanoma Ghebreyesusa – Dyrektora Generalnego WHO z 19 marca 2020 r. https://www.who.int/dg/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 (dostęp: 23.03.2020).

Zawieszenie terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym w czasie epidemii – perspektywa organu administracji

Wprowadzenie

Ogólne przepisy o postępowaniu administracyjnym, czyli ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego[1] (dalej: „k.p.a.”), nie przewidują szczególnych rozwiązań na wypadek stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. Jednakże w obliczu zagrożenia prawidłowego sposobu działania administracji, a także znaczących utrudnień dla obywateli w związku z wystąpieniem epidemii COVID-19, ustawodawca postanowił wprowadzić takie szczególne rozwiązania na mocy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[2] (dalej: „specustawa”). Szczególne zasady w odniesieniu do postępowania administracyjnego w okresie epidemii COViD-19 wprowadził art. 15zzs specustawy, który wszedł w życie 31 marca 2020 r.[3], przy czym wydaje się, że jego skutki prawne rozciągały się również na okres od 14 marca 2020 r. 
 
[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 256, ze zm.
[2] Dz. U. z 2020 r. poz. 374, ze zm.
[3] Przepis ten został dodany do specustawy na mocy art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 568).

Sytuacja dłużnika w upadłości konsumenckiej w kontekście zmian ustawy – Prawo upadłościowe od 24 marca 2020 r.

Wstęp

Prawo upadłościowe było wielokrotnie zmieniane. Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r.[1] została znowelizowana ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej: „pr.up.n.”) poprzez wprowadzenie postępowania upadłościowego wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (dalej: „upadłość konsumencka”). Zmianą objęty został art. 1 pr.up.n. oraz dodano do części trzeciej tytuł V „Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej”.
 
[1] Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2008 r. poz. 1572).

Zastępstwo procesowe przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Wstęp
Podjęcie problematyki zastępstwa procesowego przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” albo „Trybunał”) uzasadnia okoliczność niewpisywania się regulacji obowiązujących w postępowaniach ze skarg bezpośrednich prowadzonych przed tą instytucją w powszechne wyobrażenia co do tego zagadnienia. Innymi słowy, podobieństwa w tym zakresie pomiędzy prawem unijnym a polskim są dość ograniczone
[1], gdyż regulacje obowiązujące w postępowaniach ze skarg bezpośrednich[2] prowadzonych przed TSUE różnią się znacznie od rozumienia zastępstwa procesowego w prawie polskim. I choć prawo UE odsyła w tym zakresie co do zasady do uregulowań prawa krajowego, to jednak z uwzględnieniem tak znacznych odrębności, że niejednokrotnie staje się to przyczyną poważnych problemów, z którymi borykają się strony postępowania przed Trybunałem, włącznie z ograniczeniem ich prawa do sądu (w przypadku zakwalifikowania skargi jako niedopuszczalnej).
 
[1] W celu uproszczenia wywodu posługuję się określeniem Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), bez wskazywania zmian w jego nazewnictwie, co obecnie ma już tylko walor historyczny, jako instytucji obejmującej Trybunał Sprawiedliwości (TS) oraz Sąd UE (poprzednio – Sąd Pierwszej Instancji, SPI).
[2] Postępowania prejudycjalne co do zasady toczą się w oparciu o przepisy proceduralne określonego prawa krajowego.
 

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy