20.01.2025

Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 9 marca 2023 r.

Marcin Dziurda

I. Uwagi wprowadzające

1. Nowelizacje Kodeksu postępowania cywilnego
[1] są w ostatnich latach tak częste, że ten fundamentalny akt prawny przestał w zasadzie spełniać funkcję kodeksu, który z założenia powinien cechować się trwałością. Niektórzy prześmiewczo zaczęli określać k.p.c. mianem dwutygodnika – nawiązując do częstotliwości dokonywanych w nim zmian. W obrazowym zaś ujęciu J. Gudowskiego kodeks dzisiaj to już nie dostojny, niemal monumentalny akt normatywny, którym zawsze był, lecz swoisty program komputerowy o otwartym kodzie źródłowym, darmowy system operacyjny przeznaczony do załatwiania spraw cywilnych, który ktoś stale „modyfikuje”, „ulepsza”, dodaje „poprawki”, „updatuje” i wprowadza nowe wersje[2].

Trudno nawet marzyć o dawnych standardach, kiedy poddawano stanowczej krytyce próbę pierwszej nowelizacji kodeksu ledwo po 15 latach od jego wejścia w życie[3]. Przedwojenny Kodeks postępowania cywilnego przez okres blisko 8 lat do wybuchu II wojny światowej był nowelizowany tylko czterokrotnie, czyli średnio co dwa lata. Obecny Kodeks postępowania cywilnego tylko w 2022 roku został znowelizowany 22 razy.

 
[1] Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, ze zm.), dalej: „k.p.c.” albo „kodeks”.
[2] J. Gudowski, Kodeks postępowania cywilnego A.D. 2022. Esej o postmodernizmie, obskurantyzmie prawnym i niekompetencji, „Przegląd Sądowy” 2/2023, s. 28-29.
[3] E. Zwisłocki, Zespolenie roszczeń w postępowaniu drobiazgowem, „Przegląd Prawa i Administracji” 1913, s. 910.

Ograniczenia pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego

 

[1] Por. np. W. Wołodkiewicz, Uwagi na temat lichwy [w:] A. Pikulska-Robaszkiewicz (red.), Profesorowi Janowi Kodrębskiemu in memoriam, Łódź 2000.

Wyrok TSUE z 12 stycznia 2023 r. (C?356/21, J.K. przeciwko TP S.A.)
(warunki zatrudnienia i pracy, zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seks

Tomasz Jaroszyński

1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni art. 3 ust. 1 lit. a i c oraz art. 17 dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy
[1] (dalej: „dyrektywa 2000/78/WE”). Wniosek przedstawiono w ramach postępowania toczącego się pomiędzy J.K. (dalej: „powód”) a Telewizją Polska S.A. (dalej: „TVP”) w przedmiocie żądania naprawienia szkody wynikającej z odmowy, motywowanej zdaniem powoda jego orientacją seksualną, przedłużenia przez tę spółkę umowy o dzieło, którą zawarła z powodem.
 

[1] Dz. Urz. WE L 303 z 2.12.2000, s. 16.

Cywilna czy administracyjna droga sądowa w sprawach o zapłatę dotacji oświatowej w trybie ustawy o systemie oświaty w okresie sprzed i po nowelizacji?

Kacper Tybuszewski
 
Wstęp

Przedmiotem opracowania jest odpowiedź na pytanie, która droga sądowa – cywilna czy administracyjna – przysługuje w sprawach o zapłatę dotacji oświatowej, o której stanowi art. 90 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
[1] (dalej: „u.s.o.”). Powyższa kwestia powstała po znowelizowaniu przywołanego przepisu w drodze ustawy z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (dalej: „nowelizacja”)[2].
 

[1] Dz. U. 2022 r. poz. 2230, ze zm. Przepis art. 90 został uchylony przez art. 80 pkt 16 ustawy z dnia 27 października 2017 r. (Dz. U. poz. 2203) zmieniającej m.in. ustawę z dniem 1 stycznia 2018 r. Opracowanie dotyczy stanu prawnego sprzed wskazanej nowelizacji, gdy sporne było zagadnienie dopuszczalności cywilnej lub administracyjnej drogi sądowej w sprawach o zapłatę dotacji.
[2] Dz. U. z 2016 r. poz. 1010.

Nowelizacja Kodeksu karnego z 7 lipca 2022 r. – szkic zagadnień

Mateusz Woiński
 
1. Geneza nowelizacji
Jednym z fundamentalnych założeń systemu prawa karnego
[1] jest jego rozsądny konserwatyzm. Nie chodzi w nim tylko o to, aby odwoływać się do niego (w sferze stanowienia oraz stosowania prawa) wówczas, gdy niekarne środki prawne są niewystarczające[2], ale aby liczba i zakres zmian były możliwie niewielkie, a wszelkie modyfikacje zostały co najmniej (skoro już prawodawca skłonny jest definitywnie porzucić myślenie o prawie karnym jako „ostatecznej instancji”, tj. ultima ratio) dobrze umotywowane.
 

[1] W szczególności prawa karnego materialnego, określającego zasady odpowiedzialności karnej, prawnokarne konsekwencje popełnienia przestępstwa (oraz czynu zabronionego, którego przestępność jest wyłączona z uwagi na niepoczytalność, które stanowią tzw. środki zabezpieczające) oraz katalog typów przestępstw (w szerokim zaś tego słowa znaczeniu również innych czynów karalnych – wykroczeń, a także czynów stanowiących podstawę innego rodzaju odpowiedzialności penalnej).
[2] Tę zasadę ujmuje się jako ultima ratio prawa karnego; w kontekście przedmiotu opracowania zob. opinię na temat ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 762), Opinie i ekspertyzy OE–412, Warszawa 2022, autorstwa J. Giezka, D. Gruszeckiej i K. Lipińskiego.

Zarząd i rada nadzorcza w spółce akcyjnej – zmiany w organizacji i funkcjonowaniu

Robert Szyszko

1. Wprowadzenie

Zmiana Kodeksu spółek handlowych
[1] (dalej: „K.s.h.”), która weszła w życie 13 października 2022 r. (dalej: „Nowelizacja”), wprowadza do polskiego porządku prawnego prawo grup spółek[2], ale także gruntownie zmienia logikę organizację i funkcjonowanie dwóch podstawowych organów spółek akcyjnych, tj. rady nadzorczej oraz zarządu[3].

 
[1] Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467).
[2] Szerzej na temat pojęcia grupy spółek oraz wiążących poleceń zob. R. Szyszko, Grupa spółek – definicja, kierowanie się interesem grupy, wiążące polecenia, odpowiedzialność spółki dominującej (wobec wierzycieli spółki zależnej, spółki zależnej i wspólników / akcjonariuszy spółki zależnej), „Temidium” 3/2022, s. 46.
[3] Zob. A. Szumański [w:] A. Szumański, R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), Warszawa 2022, s. 6, nb 2.

Ważniejsze zmiany planowane w Kodeksie prac

Katarzyna Mieszkowicz
 
1. Wstęp

W ciągu ostatnich kilku miesięcy zainteresowanie praktyków i teoretyków prawa budzi kwestia zmian w Kodeksie pracy (dalej też: ,,k.p.”), realizujących założenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej
[1] (dalej: „dyrektywa w sprawie warunków pracy w UE”) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE[2] (dalej: „dyrektywa work-life balance”).

 
[1] Dz. Urz. UE L 186 z 11.07.2019, s. 105.
[2] Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, s. 79.

Skutki podatkowe zwrotu świadczeń pobranych w związku z uprzednim przejściem sędziego w stan spoczynku – przy powrocie do służby orzeczniczej

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Przedmiotem opracowania jest interpretacja przepisu art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”)
[1] stosowanego względem zwrotów pobranych świadczeń pobranych w związku z przejściem sędziego Sądu Najwyższego (dalej: „SN”) lub Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”) w stan spoczynku, a następnie przywróconego do służby orzeczniczej. Chodzi tutaj o odprawę emerytalną oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
 

[1] Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, ze zm.

Grupa spółek – definicja, kierowanie się interesem grupy, wiążące polecenia, odpowiedzialność spółki dominującej

Robert Szyszko
 
1. Wprowadzenie
Dzień 13 października 2022 r. będzie stanowić swoistą cezurę na gruncie polskiego prawa spółek. Po ponad 21 latach od wejścia w życie Kodeksu spółek handlowych
[1] (dalej: „K.s.h.”) zostaje w nim wprowadzona kompleksowa[2] (przynajmniej w założeniu) prywatnoprawna regulacja organizacji i funkcjonowania grup spółek (holdingów, koncernów). Przed tą datą w K.s.h. istniały jedynie przepisy dotyczące dominacji-zależności[3], których funkcja sprowadzała się do uniemożliwiania obchodzenia określonych ograniczeń[4] poprzez wykorzystywanie pozycji dominującej (m.in. art. 6 § 2, art. 15 § 2 i art. 355 § 3 K.s.h.). Innymi słowy, obowiązująca przez 21 lat regulacja K.s.h. nie zawierała jakichkolwiek ułatwień dla spółek uczestniczących w grupie, co spotkało się ze słuszną krytyką[5].
 

[1] Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467).
[2] Czego nie należy odnosić do modelu regulacji prawa grup spółek. W ramach porządków prawnych państw europejskich istnieją bowiem dwa modele regulacji prawa grup spółek – tzw. pełny (obowiązujący m.in. w Niemczech) i tzw. ograniczony (częściowy) (np. we Włoszech). Polski ustawodawca opowiedział się za tym drugim wariantem.
[3] Zob. pkt 2: przepisy o dominacji-zależności.
[4] Dlatego też w doktrynie było sporne, czy można je określać prawem holdingowym sensu stricto – zamiast wielu zob. S. Włodyka, System Prawa Handlowego. Tom I. Prawo handlowe- część ogólna, Warszawa 2009, s 956 i nast.
[5] Zamiast wielu zob. A. Opalski, Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012 s. 231 i R. Szyszko, Regulacja dominacji (zależności) zawarta w k.s.h. (cz. I), „Prawo Spółek” 6/2011, s. 24.

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy