Nowela Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Wybrane zagadnienia

Łukasz Nykiel

Uwagi wstępne
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych z punktu widzenia praktyki zawodowej radcy prawnego zmian zawartych w ustawie z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa”).

Błędy w aktach notarialnych i prawne możliwości ich poprawienia

Aleksandra Turower

Wstęp

Zgodnie z art. 2 ustawy – Prawo o notariacie ^[1] (dalej: „PrNot”) notariusz działa jako osoba zaufania publicznego, a dokonywane przez niego czynności notarialne mają charakter dokumentu urzędowego. Ciąży na nim ustawowy obowiązek czuwania nad zabezpieczeniem praw i interesów stron, a także innych osób, jeśli dokonywana czynność prawna skutkowałaby wystąpieniem dla nich skutków prawnych^[2].

[1] Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1192, ze zm.).

[2] Art. 80 § 2 PrNot.

Iluzoryczne zabezpieczenie? Trwałość hipoteki przymusowej ustanowionej w sądowym postępowaniu zabezpieczającym

Tomasz Czech

Wstęp

Długotrwałość postępowania cywilnego w Polsce sprawia, że w praktyce szczególną wagę dla wierzyciela mają zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Jeżeli wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego, może uzyskać m.in. hipotekę przymusową na nieruchomości dłużnika w sądowym postępowaniu zabezpieczającym (art. 747 pkt 2 k.p.c.^[1] w zw. z art. 110 pkt 1 u.k.w.h.^[2]). Przedmiotem obciążenia hipotecznego może być również inne prawo dłużnika do nieruchomości, np. użytkowanie wieczyste albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (zob. art. 65 ust. 2-4 u.k.w.h.).

[1] Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1805, ze zm.).

[2] Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204, ze zm.).

Próba zdefiniowania oraz wykładni pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ustawy COVID-19

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Celem opracowania jest próba zdefiniowania pojęcia „przeważająca działalność” na gruncie art. 31zo ust. 8, 10 i 12 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ^[1] (dalej: „ustawa COVID-19”) oraz dokonanie prawidłowej wykładni tego pojęcia w kontekście uzyskania przez przedsiębiorców zwolnienia z opłacania należności z tytułu składek.

[1] Dz. U. z 2020 r. poz. 1842, ze zm.

Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 2 lutego 2021 r., C 481/19, DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob

Agnieszka Sołtys

1. Wprowadzenie
W dobie zwiększania się regulacji administracyjnych skutkujących sankcją o znacznym stopniu dolegliwości dla jednostki zabezpieczenie gwarancji procesowych w tych obszarach stało się jednym z wyzwań zarówno dla organów legislacyjnych, jak i orzeczniczych. Wyzwanie to jest tym trudniejsze, że wiąże się z potrzebą wyważania ochrony praw podstawowych jednostki z ochroną interesów publicznych, jak np. ochrona zaufania na rynkach finansowych, ochrona środowiska etc.

* Glosa stanowi skróconą wersję opracowania opublikowanego w „Europejskim Przeglądzie Sądowym” 8/2021.

Wykonywanie zarządu majątkiem dziecka przez rodziców w świetle prawa

Aleksandra Turower

Wstęp
Zgodnie z art. 101 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ^[1] (dalej: „k.r.o.”) rodzice są obowiązani sprawować zarząd majątkiem dziecka z należytą starannością. W przepisie tym ustawodawca zawęził wymagania wobec rodziców, określając je w umiarkowany sposób. Chodzi o realizację tego obowiązku przez typowych rodziców w przeciętnych warunkach społecznych. Rodzice, przy sprawowaniu władzy rodzicielskiej, nie podlegają ex lege nadzorowi sądowemu. Problem ten przedstawia się nieco inaczej, gdy chodzi o zarząd majątkiem dziecka, zarząd ten podlega bowiem kontroli z mocy samego prawa. Zasadnicze z tego punktu widzenia znaczenie ma norma art. 101 § 3 k.r.o., zgodnie z którą rodzice muszą uzyskiwać dla dokonania czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu zezwolenie sądu opiekuńczego.

[1] Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359, ze zm.).

Zmiany w zakresie podatków dochodowych zawarte w „Polskim Ładzie”

Łukasz Kasiak

Wprowadzenie
29 października 2021 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu, Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „ustawa” albo „Polski Ład”). Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP 16 listopada i ogłoszona w Dzienniku Ustaw 23 listopada 2021 r.^[1] Regulacje zawarte w Polskim Ładzie, zaprezentowane w niniejszym artykule, wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Omawiana ustawa jest jedną z najobszerniejszych nowelizacji ustaw z zakresu prawa podatkowego w historii III RP. W części normatywnej projektu ustawy, liczącej 259 stron, projektodawcy zawarli nowelizacje 26 ustaw oraz przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe. Dołączone do projektu uzasadnienie liczyło 427 stron. Ustawa wprowadza szereg istotnych zmian m.in. w zakresie podatków dochodowych, dotyczących zarówno osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w różnych formach. Biorąc pod uwagę liczbę, zakres i doniosłość wprowadzanych ustawą zmian, można uznać, że regulacja ta jest największą reformą systemu podatkowego w Polsce w ciągu ostatnich 30 lat. Najistotniejsze zagadnienia dotyczące zmian w systemie podatków dochodowych zawarte w ustawie zostaną omówione poniżej.

[1] Dz. U. poz. 2105.

Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2000 r. w sprawie SK 12/99

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Teza wyroku: Art. 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), rozumiany w ten sposób, iż w zakresie pojęcia „sprawy cywilnej” nie mogą się mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań pieniężnych, których źródło stanowi decyzja administracyjna, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Doręczanie pism urzędowych w ogólnym postępowaniu administracyjnym przez kuriera – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6

Tomasz Kęska-Leszyński

Teza wyroku: Organ może upoważnić do doręczenia pisma osobę prawną świadczącą usługi kurierskie. Kurierzy, którymi ta osoba prawna posłużyła się przy wykonaniu czynności doręczenia pism, nie muszą mieć odrębnego upoważnienia. Umowa o świadczenie usług kurierskich stanowi upoważnienie, o którym mowa art. 39 k.p.a.

Nowa ustawa o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego

Wojciech Miller

Uwagi ogólne
W dniu 11 sierpnia 2021 r., po rozpatrzeniu poprawek Senatu uchwalona została ustawa o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (dalej: „ustawa”). Ustawa została podpisana przez Prezydenta w dniu 19 sierpnia 2021 r. i ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 7 września 2021 r. Co do zasady ustawa wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. w dniu 7 grudnia 2021 r. Ma ona zastąpić ustawę z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (dalej: „ustawa z 2016 r.”).

Sądowa kontrola rozstrzygnięć w przedmiocie odmowy dofinansowania kosztów wynagrodzeń pracowników w przypadku spadku obrotów gosp

Kacper Tybuszewski

Wstęp
Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie o dopuszczalność kontroli sądowoadministracyjnej aktów polegających na negatywnym rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorców o udzielenie dofinansowania części kosztów wynagrodzeń pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenie społeczne. Chodzi tutaj o nierzadkie obecnie sytuacje spadku obrotów gospodarczych przedsiębiorcy w następstwie wystąpienia stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19).

Jawność postępowań sądowych podczas pandemii COVID-19 – między konstytucyjnym standardem a rzeczywistością

Róża Kędra-Chmielewska
Oskar Kubacki

Uwagi wstępne
Można zaryzykować stwierdzenie, że od początku istnienia ludzkość musiała zmagać się z zagrożeniem, jakim było dla niej rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych. Wielkie pandemie, jak chociażby epidemia dżumy dymieniczej (popularnie zwanej ,,czarną śmiercią”) w drugiej połowie XIV w., stawały się katalizatorem olbrzymich przemian społecznych (wspominana ,,czarna śmierć” w sposób znaczący przyczyniła się np. do upadku ustroju feudalnego)^[1]. Pandemia wirusa SARS-CoV-2, wywołującego chorobę COVID-19^[2], która wybuchła na przełomie 2019 i 2020 r., także pociąga za sobą ważkie konsekwencje społeczne, gospodarcze, naukowe i prawne.

[1] Szerzej na ten temat: zob. N. Davis, Europa. Rozprawa historyka z historią (przekł. E. Tabakowska), Kraków 2010, s. 448 i n.

[2] Dalej także: „koronawirus”.

Wierzytelności masy a wierzytelności upadłego – różnice i skutki określenia charakteru wierzytelności

Renata Krasnosielska-Dajnowicz

Wprowadzenie
Celem artykułu jest analiza pojęć wierzytelności masy oraz wierzytelności upadłego. W praktyce te dwie konstrukcje prawne są często pomijane lub kwestionowane przez uczestników procesu upadłościowego.

Konflikt porozwodowy a realizacja w ustawodawstwie konstytucyjnego standardu prawa do kontaktów rodziców z dziećmi

Róża Kędra-Chmielewska
Oskar Kubacki

Uwagi wstępne
Jednym z podstawowych zagrożeń dla wzajemnych relacji pomiędzy rodzicami i dziećmi jest rozwód oraz związany z nim konflikt porozwodowy. Angażowanie dzieci w ów konflikt może przybierać postać indoktrynacji, manipulacji czy ograniczania kontaktów przez jednego rodzica z drugim lub przez oboje rodziców ^[1]. Sytuacja taka utrudnia lub wręcz uniemożliwia realizację orzeczenia o kontaktach bądź postanowień ugody sądowej, regulującej tę kwestię. Skrajną postać skutku konfliktu porozwodowego stanowi zjawisko porwania rodzicielskiego (nieuprawnionego zatrzymania dziecka)^[2].

[1] A. Czerederecka, Rozwód a rywalizacja o opiekę nad dziećmi, Warszawa 2020, 3.5., LEX/el.

[2] E. Holewińska-Łapińska, M. Domański, J. Słyk, Orzecznictwo w sprawach o wykonywanie kontaktów z dziećmi, ,,Prawo w działaniu. Sprawy cywilne” 25/2016, s. 8.

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5 września 2019 r., III PK 96/18

Katarzyna Popiołek

1. Orzeczenie wydane we wskazanej sprawie ugruntowuje poglądy doktryny oraz orzecznictwa sądowego w zakresie ustalenia charakteru i zakresu uprawnień kierowniczych pracodawcy. Sąd Najwyższy (dalej: „SN”) odniósł się do sporu dotyczącego możliwości odwołania udzielonego pracownikowi zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w okresie trwającego wypowiedzenia. Zajęcie jednoznacznego stanowiska w tym zakresie jest niezwykle istotne, bowiem dopuszczalność jednostronnego cofnięcia zwolnienia przez pracodawcę oraz wezwania pracownika do pracy lub skierowania go na urlop wypoczynkowy, nie została prawnie uregulowana.

Bezprawne rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Aleksandra Turower

Wstęp
Stosunek pracy jest relacją dwustronną, łączącą pracownika i pracodawcę, natomiast umowa o pracę jest dwustronną czynnością prawną powodującą nawiązanie stosunku pracy, do której muszą zostać złożone dwa oświadczenia woli. W zależności od rodzaju i długości okresu łączącej strony umowy jej rozwiązanie wymaga szeregu formalności, których obowiązek dochowania spoczywa na stronie rozwiązującej umowę.

Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników w dobie pandemii COVID-19

Ewa Zając-Tobiasz
Małgorzata Zając-Rzosińska

Wstęp
Już ponad rok pracodawcy oraz pracownicy mierzą się ze skutkami epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Ze względu na jej ciągły rozwój podejmowane dotychczas działania mające na celu zminimalizowanie skutków epidemii, z perspektywy czasu niestety okazały się niewystarczające. Pomimo skorzystania z instrumentów wsparcia przewidzianych w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ^[1] (dalej: „ustawa COVID”) wielu pracodawców nadal znajduje się w niestabilnej sytuacji finansowej, wymuszającej w obliczu trwania pandemii, podejmowanie działań restrukturyzacyjnych mających na celu optymalizację kosztów.

[1] Dz. U. poz. 1842, ze zm.

Konsumencka ochrona radcy prawnego prowadzącego indywidualną kancelarię

Tomasz Czech

Wstęp
W systemie prawa wyróżnia się pojęcie konsumenta ze względu na strukturalną nierówność, jaka występuje w jego relacjach z przedsiębiorcą. Pod wieloma względami (finansowym, organizacyjnym, informacyjnym itd.) przedsiębiorca dysponuje faktyczną przewagą nad konsumentem. Dlatego celowe jest wprowadzanie instrumentów normatywnych, które zmierzają do zmniejszenia tej przewagi, tzn. wyrównania pozycji obu stron na rynku. Instrumenty takie zamieszczono w przepisach wielu ustaw (m.in. Kodeksu cywilnego ^[1] oraz ustawy o prawach konsumenta^[2]).

[1]Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, ze zm.), dalej: „k.c.”.

[2]Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 287, ze zm.), dalej: „u.p.k.”.

Projektowane zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego

Łukasz Nykiel

Uwagi wstępne
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych zmian zawartych w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 899), dalej: „projekt”, w szczególności w aspekcie ich wpływu na postępowanie cywilne. Projekt został zgłoszony do laski marszałkowskiej w dniu 15 stycznia 2021 r. i skierowany do dalszych prac legislacyjnych.

Rynek konopi w Polsce – wpływ zmian w regulacjach prawnych na rozwój upraw, przetwórstwa i sprzedaży produktów konopnych

Patrycja G. Bartosz-Burdiak

Wstęp
Konopie włókniste towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Dawniej były powszechnie uprawiane i stosowane. Krzysztof Kolumb dopłynął do brzegów Ameryki Północnej wykorzystując na swoich trzech statkach – „Pinta”, „Niña” i „Santa María” – żagle z włókna konopnego – materiału niezwykle trwałego i użytecznego.

«
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
»