18.04.2021
strona główna » Rozmaitości

Racje starszego brata

Jedną z najłatwiej zapadających w pamięć ewangelicznych historii jest przypowieść o synu marnotrawnym. Mogłoby się wydawać, że doskonale znana historia, w której główne role odgrywają: miłosierny ojciec, odzyskany dla rodziny syn oraz jego zazdrosny brat, w narracji niewiele różni się popularnych baśni z morałem. Możemy jej słuchać w nieskończoność, odczuwając wciąż to samo rozgrzewające od środka błogie ciepło. Mieszkańcy śródziemnomorskiego świata w I wieku n.e. reagowali na nią inaczej. Budziła w nich szok, gniew i niedowierzanie. Ich sympatia skupiała się zaś wyłącznie po stronie starszego brata, który ze złością zareagował na ojcowską „dobroć”.

Z notatnika Jerzego Bralczyka: Paragraf

Ktoś, kto lubi kalambury, zobaczyłby w słowie paragraf określenie pseudohrabiego, bo graf to oczywiście ‘hrabia’, a cząstka para- ma wiele znaczeń, wśród których jednym z częstszych jest ‘niby’ czy też ‘prawie’. Paratyfus to ‘tyfus rzekomy’; paramedycyna czy parapsychogia pretendują do nazw dyscyplin, ale jest w tych nazwach coś, co wskazuje na udawanie; oddziały paramilitarne prawdziwym wojskiem też nie są. Ale paragraf niczego nie udaje, on coś stanowi. A graphein to po grecku ‘pisać’ – więc to coś napisanego, tekst, który stanowi o sprawach ważnych i w piśmiennych praworządnych społecznościach o ważnych sprawach decyduje.

Biegłem na ziemi Kimów... wywiad z radcą prawnym Tomaszem Łuczyńskim

Redakcja Temidium: Należy Pan do tych nielicznych radców prawnych, którzy byli w Korei Północnej, i być może jest Pan jedynym, który udał się tam, żeby… pobiegać. Ale zanim o tym, porozmawiajmy o samym bieganiu – sporcie ostatnio bardzo modnym. Czy można powiedzieć, że biegacze stworzyli dziś w pewnym sensie „sportową rodzinę”?
Tomasz Łuczyński: Myślę, że tak. Na podstawie własnych obserwacji i doświadczeń mogę śmiało stwierdzić, że biegacze to grupa ambitnych i pozytywnie zakręconych ludzi różnych profesji, skoncentrowanych na celu oraz wierzących, że regularny wysiłek przyniesie w końcu oczekiwane efekty w postaci poprawy stanu zdrowia, lepszej kondycji i samopoczucia. Cechuje ich otwartość i gotowość na nowe wyzwania, u amatorów dodatkowo dostrzegam chęć oderwania się od monotonii życia zawodowego lub rodzinnego.

Porady sommeliera: Wina musujące

Wina musujące łączy jedna unikalna cecha, jaką są bąbelki, ale w zależności od metody ich uzyskania, stopnia wytrawności i stylu, różnią się one od siebie diametralnie. Skąd się biorą bąbelki? W czasie fermentacji moszczu winogronowego otrzymujemy alkohol i dwutlenek węgla, któremu w procesie produkcji win spokojnych pozwala się ulecieć, podczas gdy w winach musujących zatrzymuje się. Robi się to na różne sposoby. Najbardziej znanym i szlachetnym jest metoda szampańska, kiedy to zwykłe wino umieszcza się w butelce z mieszaniną cukru trzcinowego i drożdży, aby wywołać wtórną fermentację. Dwutlenek węgla, będący efektem pracy drożdży w tej fermentacji, pozostaje uwięziony w butelce. W rezultacie otrzymujemy wino bardzo eleganckie i niezwykle złożone, a jego najbardziej znanym przykładem jest szampan. Można go wytwarzać tylko w ściśle określonych granicach apelacji AOC Champagne ze szczepów chardonnay, pinot noir i pinot meunier. Może on być mieszanką tych odmian, może powstawać tylko z chardonnay (blanc de blancs) lub z jednego z czerwonych (blanc de noirs).

Prawo i honor cz. 3

Ktokolwiek chciałby traktować o pojedynkach w ujęciu historycznym, nadzwyczaj rozległe będzie miał pole do popisu. W czasie i przestrzeni. Na dobry początek wspomnieć by można o pojedynku Parysa z Menelaosem, Achillesa z Hektorem, Dawida z Goliatem. Od niepamiętnych czasów o prestiż, sławę, kobietę, splendory, wreszcie i obronę dobrego imienia, a przecież nie koniec na tym. Bywało, że dla zasady, z nudów, a też, oględnie mówiąc, z nierozwagi. Ale nie zapominajmy o sądach bożych, wszystkich tych mieczach, toporach, kijach, rapierach, szablach, szpadach. Nie pominąłbym i „Trzech muszkieterów” i „zniewagi, co krwi wymaga!”, i „Kończ waść, wstydu oszczędź!”. Wreszcie wynaleziono pistolety…

Z notatnika Jerzego Bralczyka: Sprawa

W łacinie słowo causa odnosi się i do 'sprawy, rzeczy, przedmiotu', i do 'przyczyny'. W licznych paremiach i potocznych przysłowiach pojawia się ta causa, w polszczyźnie zresztą czasem oddawana przez słowo kauza. U nas słowo sprawa czasem też ma wymiar przyczynowy (jak w wyrażeniu za sprawą), ale rzadko – a w ogóle ma znaczenie tak dalece abstrakcyjne, że kiedy powiemy taka sprawa, to możemy mieć na myśli cokolwiek, także ogólną sytuację.

Rokita, miernik i inne demony Temidy

Do nielicznych należą ci, którzy widzieli Miernika na własne oczy. Za to jego opis, choć różniący się w szczegółach w zależności od regionu, jest dość powszechny w dawnych podaniach czy legendach i czyni z tego ducha jednego z najbardziej spektakularnych przedstawicieli słowiańskiej demonologii. Jak on zatem wygląda? Zazwyczaj chodzi na dwóch nogach. Widziany z oddali we mgle trochę przypomina błąkającego się człowieka z latarnią w ręku; rzekłbyś – trzyma ją wysoko, by lepiej oświetlić sobie drogę. Takie istoty lepiej omijać z daleka. Jeśli jednak komuś zdarzy się już stanąć z nią oko w oko, to rychło zauważy, że to, co w swej naiwności wziął za zwyczajną latarnię, to bijąca oślepiającym światłem głowa stwora. Niektórzy świadkowie powiadają, że to nie głowa jaśniała blaskiem, tylko słup graniczny, który wyrwany ze swojego prawowitego miejsca spoczywał na ramieniu potwora. Kim jest ta postać i jaki ma rodowód? Dlaczego wzbudza taki strach, a co ważniejsze, co robi we mgle na bagnistych rubieżach wsi? Odpowiedź może być prosta: to zwykły wytwór ludowej fantazji. Lecz grzechem byłoby na tym poprzestać. Wszak słowiańska fantastyka ludowa przepięknie ukazuje, choć w nieco krzywym zwierciadle, mnóstwo smaczków z codziennego życia ludu i jest nierozerwalną częścią dziedzictwa kulturowego nas wszystkich. Poza tym, a może przede wszystkim warto zauważyć, że poczwarę z iskrzącą głową zrodziła sama Temida.

Wędrujący książę (czyli warszawskie – i nie tylko – losy dzieła pewnego duńskiego artysty)

„Dla ojczyzny wszak uczynił on wszystko, oddał wszystko; do oddania miał już tylko nagie życie. A życie on znał, lubił, umiał go używać. Dobiegł ledwo pięćdziesiątki; mógł długie jeszcze lata pędzić w beztrosce i zbytku. Tam czekały go Łazienki, Blacha, Jabłonna; osoby kochane, przyjaciele… A potem – czekała wizyta na Zamku u prezesa Rady Najwyższej Tymczasowej, generał-gubernatora warszawskiego Łanskoja; u wiceprezesa, Jego Ekscelencji senatora Nowosilcowa. Potem – przyjęcie uroczyste Najjaśniejszego Pana Aleksandra I przy łuku tryumfalnym na Placu Trzech Krzyży. Parada na Placu Saskim pod Wielkim Księciem Konstantym. Asysta przy koronacyi Mikołaja… To wszystko, i wiele więcej, będzie musiał naród. Ale trzeba było, żeby ktoś, i to ktoś bardzo w narodzie wydatny, tego nie chciał; aby niechceniem swojem po wszystkie czasy okazał, że ten naród stary i wielki można podbić, ale poniżyć go, umniejszyć, znieprawić niepodobna. Książę Józef nie chciał. Nie chciał schylić karku. Wspięła się w nim prawość, pańskość, udzielność niepodległej Polski. Rzekł: Rzucił się naprzód i zginął”

Z notatnika Jerzego Bralczyka: Adwokat

Pochodzenie słowa adwokat jest oczywiste: advocatus (niemiecki advokat, francuski avocat) to z łacińskiego 'ktoś przywołany, wezwany' (advocatus) z 'przywołać, wezwać' (ad-vocare). Advocare to było też i 'przyzywać na pomoc bogów', a także 'pocieszać, pomagać, wspierać' – niekoniecznie będąc przyzywanym. Advocatus niósł pomoc.

Prawo w dobrym stylu: Moda w mądrym stylu

Modowa transformacja
Moda dla jednych jest sposobem wyrażania siebie, podkreślenia własnego „ja”, komunikacją niewerbalną czy jednym ze środków budowania marki osobistej. Cytując Marcina Różyca: „moda zdarza się wówczas, gdy ubranie zaczyna opowiadać i znaczyć, a także nawiązuje relacje z estetyką, stylem (…). Strój nabiera cech mody wtedy, gdy przestaje wyłącznie chronić (przed ciepłem, wodą, zimnem), a zaczyna coś wyrażać: bunt, bogactwo, przynależność do jakiejś grupy czy kultury. Moda może też symbolizować władzę, religię i siłę, ale także mądrość”[1].

 
[1] M. Różyc, Nowa moda polska, 40 000 Malarzy, Warszawa 2012, s. 5.

Porady sommeliera: Przechowywanie wina

Przechowywanie wina ma kluczowe znaczenie dla jego jakości, szczególnie jeśli mówimy o winach szlachetnych, które kupujemy z zamysłem średnio- i długoterminowego składowania w piwnicy. Wina nie powinny być wystawione na działanie światła, ciepła, wstrząsów, a najważniejsze na wahania temperatury. Wina białe i czerwone przechowujemy w tej samej temperaturze, której przedział zawiera się pomiędzy 10°C a 18°C, a stanem idealnym jest poziom 12°C. Wyższe temperatury przyspieszają starzenie się wina i skracają jego żywotność oraz przewidywany stan najlepszej pijalności. W przypadku zbyt niskich temperatur wino dojrzewa zbyt wolno, co również negatywnie wpływa na jego strukturę. Najbardziej niebezpieczne są jednak gwałtowne zmiany temperatury. Mogą one w krótkim czasie spowodować nieodwracalne zniszczenia w delikatnej naturze wina, szczególnie w przypadku starszych roczników. Smak i zapach stają się płaskie, wiele typowych dla szlachetnych win niuansów znika, przez co tracą one swój charakter. Im lepszej jakości wina, tym delikatniej powinniśmy się z nimi obchodzić. Ekstremalne temperatury szkodzą natomiast każdym winom. Przemrożenie może spowodować wytrącenie się tanin w czerwonych winach, na pewno zniszczy bezpowrotnie wina musujące, które po prostu eksplodują w zamrażalniku. Na drugim biegunie mamy wysokie temperatury – wystarczy pozostawić butelkę w samochodzie na kilka godzin, aby wino zwiększyło swoją objętość i wyciekło z butelki pomimo zamknięcia korkiem lub zakrętką.

Ostatni zajazd na Litwie i wszystkie poprzednie cz. 2

DIABEŁ WENECKI
Mikołaj Chwałowic był człowiekiem z krwi i kości, jednak popełnione za życia czyny uczyniły z niego legendarnego diabła. Mimo że jako sędzia kaliski przyczynił się do drobnych reform ówczesnego sądownictwa, zapamiętany został jako krwawy i bezwzględny okrutnik, rabujący okoliczne zamki. Zagrabione w trakcie licznych zajazdów skarby gromadził we własnym grodzie i dzielił z wysłannikami piekieł, którzy zlatywali się do niego pod postacią czarnych jak noc kruków. Do powstania tych mrożących krew w żyłach opowieści przyczynili się, nie bez zrozumiałych podstaw, duchowni z metropolitą Bodzantą na czele – ulubionym celem możnowładcy były bowiem włości arcybiskupów gnieźnieńskich na Pałukach.
O Diable Weneckim wspomina Adam Mickiewicz w pierwszej księdze „Pana Tadeusza”: „A chłopi żegnali się mówiąc, że po świecie / Jeździ Wencki diabeł w niemieckiej karecie.”

Pater est quem nuptiae demonstrant?

„Matka – nauczał jurysta Paulus – jest zawsze pewna, nawet jeżeli do poczęcia dojdzie w relacji pozamałżeńskiej. Ojcem jest tymczasem ten, na kogo wskazuje małżeństwo”. Czy sformułowane w prawie rzymskim zasady, obowiązujące po dziś dzień na gruncie nowożytnych kodyfikacji prawa prywatnego, mogą choć odrobinę pomóc w zrozumieniu okoliczności Cudu Bożego Narodzenia?

Prawo i honor cz.2

Nierzadko, a może nawet jeszcze częściej, w „sprawę honorową” podpadało się mimo chęci. A jakże mogło być inaczej, skoro, jak pisze Władysław Boziewicz (1886–1946), twórca Kodeksu honorowego, tak popularnego w okresie międzywojnia, „uważać za obrazę należy każde najdrobniejsze zadraśnięcie miłości własnej obrażonego, słowem to wszystko, co on za zniewagę uważa, nawet wówczas, gdyby osoba druga, będąc na miejscu obrażonego, nie czuła się obrażona”. I niewiele Boziewicz dawał szans osobom uznającym się (i uznawanym) za „osoby honorowe”, by w sposób nieuciążliwy wywikłać się z zatargu, którego przebieg (oświadczenie, zachowanie, działanie) mógłby zaszkodzić dobremu imieniu danej osoby. Co prawda, jak zauważa Boziewicz już w art. 1 kolejnego wydania Kodeksu, „dla jednego będzie obrazą małe uchybienie form dobrego znalezienia się w towarzystwie, dla drugiego nawet wybitna gburowatość nią nie będzie”, lecz owa względność podmiotowa nie uwalniała od ryzyka i ciężarów, jakie dbałość o honor za sobą pociągała.

Kodeks Napoleona na ziemiach polskich

W 1807 r. po zwycięstwie Napoleona nad Prusami powstało Księstwo Warszawskie. Podpisana przez Napoleona konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r. przewidywała w art. 69, że „Kodeks Napoleona stanowić będzie prawo Księstwa Warszawskiego”. Kodeks zaczął obowiązywać w Księstwie od 1 maja 1808 r. i miał zastosowanie do spraw „nowo przychodzących”. Sprawy sprzed 1 maja 1808 r. sądzone były w oparciu o dotychczasowe prawo pruskie (Landrecht) lub dawne prawo polskie[1]. Dekret z 10 października 1809 r. stanowił, że do czasu ogłoszenia urzędowego tłumaczenia na język polski „oryginał francuski jest prawem”. Tłumaczenia urzędowego nie dokonano, dlatego przez cały czas obowiązywania Kodeksu Napoleona tekstem autentycznym był francuski oryginał[2]. W związku z przyłączeniem do Księstwa terenów znajdujących się pod zaborem austriackim (tzw. departamenty pogalicyjskie) z dniem 15 sierpnia 1810 r. na obszar ten również wprowadzono Kodeks Napoleona[3]. Wejście w życie Kodeksu było hucznie fetowane w Warszawie i innych miastach[4]. Nie oznacza to, że Kodeks został przyjęty przychylnie przez wszystkie grupy społeczne.

 
[1] S. Grodziski, Wpływy Code civil oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (cz. 1), „Czasopismo Prawno-Historyczne” Tom 57, Numer 2 (2005), s. 65.
[2] J. Szonert, Kodeks Napoleona w Polsce (Sto pięćdziesiąta rocznica), „Palestra” 1958, z. 2/3-4, s. 90.
[3] D. Malec, Wpływy Code civil oraz innych kodyfikacji napoleońskich na ziemiach polskich (część II), „Czasopismo Prawno-Historyczne” Tom 57, Numer 2 (2005), s. 73.
[4] D. Malec, op. cit., s. 74; K. Sójka-Zielińska, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2007, s. 199.

Z notatnika Jerzego Bralczyka

Prokurator

Białe czy czerwone?

Na pytanie, które wina są lepsze – białe czy czerwone, zawsze odpowiadam – to zależy. Bardzo dużo elementów determinuje nasze decyzje i to, co w końcowym efekcie będzie smakowało. Dla mnie najważniejszy jest wybór; dla osób poszukujących ciekawych, intrygujących smaków i zapachów obydwie kategorie dadzą wiele możliwości. W zależności od temperatury otoczenia, rodzaju jedzenia, samopoczucia, a także kontekstu miejsca i towarzystwa wybiorę białe, czerwone albo żadne z nich. Zamykanie się na podział „białe lub czerwone” dopuszczam w przypadku alergii na taniny lub inne tego rodzaju przypadłości. Na pewno nie można stwierdzić wyższości wina czerwonego nad białym; wszystko zależy od naszych własnych preferencji oraz czynników, o których wspomniałem wcześniej.

Na krańcu Afryki

Położona na krańcu afrykańskiego kontynentu Republika Południowej Afryki stanowi ewenement cywilizacyjny, kulturowy i przyrodniczy. Kraj wciąż kojarzony z mrocznymi czasami apartheidu – nieludzkiego systemu segregacji rasowej – przekształca się aktualnie z turystycznego pariasa w jedno z najchętniej odwiedzanych państw świata. Wszystko to pomimo znacznej odległości dzielącej RPA od pozostałych kontynentów i wysokiego wskaźnika zagrożenia brutalną przestępczością.

Magiczny Krąg liderów innowacji

Co sprawia, że kancelarie zaliczające się do tzw. Magic Circle[1], czyli najstarsze kancelarie prawne w Europie, nie są dziś obrońcami status quo, ale liderami innowacji?

 
[1] Magic Circle to grupa kancelarii prawnych założonych w Wielkiej Brytanii o najwyższych przychodach. Do grupy tej należą Allen&Overy, Freshfields Bruckhaus Deringer, Linklaters oraz Clifford Chance.

Źli ludzie czy złe prawo?

Dzięki Ewangelii według św. Łukasza świat poznał wzruszającą historię z morałem. Czytamy w niej o wątpliwości, jaką podzielił się z Jezusem pewien młody człowiek. „Kto jest moim bliźnim?”, miał zapytać. Chrystus odpowiedział parabolą, która po dziś dzień jest rozumiana i tłumaczona w oderwaniu od swego społecznego i prawnego kontekstu.

Przygody Radcy Antoniego

image image image image image image image image image image image image image image image image image

Odwiedź także

Nasze inicjatywy