19.03.2024

Zmiany Regulaminu odbywania aplikacji radcowskiej oraz programu aplikacji od 1 stycznia 2019 r.

opublikowano: 2018-10-12 przez: Mika Ewelina

Na posiedzeniu w dniu 9 czerwca 2018 r. Krajowa Rada Radców Prawnych (dalej: „KRRP”) podjęła uchwałę Nr 86/X/2018 zmieniającą Regulamin odbywania aplikacji radcowskiej oraz program aplikacji stanowiący załącznik do tego regulaminu. Zmiany zawarte w uchwale Nr 86/X/2018 zasadniczo dotyczą dwóch obszarów. Pierwsza grupa to zmiany odnoszące się do sprawowania patronatu, w tym obowiązków patrona oraz aplikanta. Przedmiotem drugiej są natomiast postanowienia programu aplikacji, w szczególności programów szkoleniowych na poszczególnych latach aplikacji.
Zmiany odnoszące się do patronatu dotyczą różnych kwestii. Jedną z nich jest zakres wymogów, jakie musi spełniać kandydat na patrona. Do istniejącego katalogu dodano wymóg wypełnienia przez kandydata na patrona obowiązku doskonalenia zawodowego w poprzednim cyklu szkoleniowym.
Uchwałą Nr 86/X/2018 zmodyfikowano istniejący obowiązek patrona powierzania aplikantowi do opracowania zadań pisemnych określonych w uchwale Prezydium KRRP. Wymóg powierzenia co najmniej sześciu zdań, który do tej pory odnosił się do całego okresu trwania aplikacji, został rozszerzony i patron będzie obowiązany zlecić aplikantowi opracowanie co najmniej sześciu zadań w każdym roku szkoleniowym.
Uchwałą zmieniającą wprowadzone zostały także nowe obowiązki patronów w zakresie opiniowania aplikantów. W każdym roku szkoleniowym patron będzie dwukrotnie przedkładał kierownikowi szkolenia pisemną informację o przebiegu patronatu. Informacja ta ma obejmować okresy: styczeń-czerwiec (przedkładana do dnia 15 lipca) oraz lipiec-grudzień (przedkładana niezwłocznie po odbyciu ostatniego spotkania z aplikantem w grudniu, nie później niż do dnia przedłożenia opinii o aplikancie radzie okręgowej izby radców prawnych). Przekazanie informacji o przebiegu patronatu będzie mogło następować za pośrednictwem systemu informatycznego wykorzystywanego przez okręgową izbę radców prawnych. Wzór informacji o przebiegu patronatu określa Prezydium KRRP[1]. W przypadku zmiany patrona w trakcie roku szkoleniowego, przed podjęciem uchwały o wyznaczeniu patrona konieczne będzie uzyskanie informacji o przebiegu patronatu, sporządzonej przez dotychczasowego patrona. W uzasadnionych przypadkach rada okręgowej izby radców prawnych będzie jednak mogła wyznaczyć nowego patrona bez uzyskania informacji od dotychczasowego patrona.
Uchwałą nowelizującą patronom przyznano uprawnienie do zasięgania informacji o przebiegu szkolenia aplikanta. Mają one obejmować informacje o zaliczeniu roku szkoleniowego, ocenach z poszczególnych kolokwiów i kolokwiów poprawkowych, obecności na zajęciach aplikantów, odbyciu praktyk oraz udzieleniu aplikantowi urlopu dziekańskiego lub zezwolenia na odbycie stażu zagranicznego. Przedmiotem tych informacji może być również przygotowanie aplikanta do zajęć, jego aktywność i zaangażowanie. Zasadniczo informacje o przebiegu szkolenia mają być udostępniane patronowi przez kierownika szkolenia, ale mogą być one także przekazywane patronowi przez dziekana w trakcie roku szkoleniowego. Podobnie jak w przypadku informacji półrocznych o przebiegu patronatu, przekazanie informacji z przebiegu szkolenia aplikanta będzie mogło następować za pośrednictwem systemu informatycznego wykorzystywanego przez okręgową izbę radców prawnych. Wzór informacji z przebiegu szkolenia aplikanta określa Prezydium KRRP[2].
Zmiany zawarte w uchwale Nr 86/X/2018 odnoszą się także do katalogu przesłanek niezaliczenia roku szkoleniowego przez aplikanta. Do katalogu tego dodano sytuację przedłożenia negatywnej opinii patrona o aplikancie. W takim przypadku, podobnie jak w przypadkach niezaliczenia roku z powodu przekroczenia limitu dopuszczalnych nieobecności na zajęciach oraz nieprzedłożenia opinii patrona lub wymaganych zaświadczeń, aplikant będzie mógł wystąpić do rady okręgowej izby radców prawnych z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy zaliczenia roku szkoleniowego.
Drugą grupę zmian zawartych w uchwale Nr 86/X/2018 stanowią zmiany dotyczące programu aplikacji. Obejmują one zarówno postanowienia ogólne, jak i programy szkoleniowe.
W ramach nowelizacji postanowień ogólnych dotychczasowe zajęcia w formie wykładów otrzymały nazwę wykładów konwersatoryjnych. Jednocześnie dodano postanowienie, zgodnie z którym wykłady konwersatoryjne co do zasady mają stanowić wprowadzenie do zajęć szkoleniowych o charakterze ćwiczeniowo-warsztatowym. Wprowadzono też postanowienie, zgodnie z którym zajęcia wskazane w programie aplikacji prowadzone są co do zasady metodą ćwiczeniowo-warsztatową z aktywnym uczestnictwem wszystkich aplikantów w danej grupie.
Każdej z izb przyznano, w ramach realizacji minimalnego wymiaru zajęć określonego w programie aplikacji, możliwość zwiększenia wymiaru zajęć w formie ćwiczeń w stosunku do wymiaru określonego w programie aplikacji. Jako przedmiot ćwiczeń przykładowo wskazano zajęcia polegające na rozwiązywaniu kazusów, analizie orzecznictwa, symulacjach, sporządzaniu projektów pism procesowych, projektów umów oraz projektów aktów normatywnych.
Utrzymane zostało postanowienia, zgodnie z którymi ćwiczenia są organizowane w grupach aplikantów, których liczebność nie przekracza 35 osób, a liczebność grupy może ulec zwiększeniu, jeżeli przemawiają za tym względy organizacyjne, wielkości poszczególnych roczników aplikacji oraz o ile zapewniona zostanie możliwość prawidłowej realizacji celów kształcenia w tej formie zajęć. Zrezygnowano jednak ze wskazywania górnej granicy, do jakiej może, przy spełnieniu określonych kryteriów, zostać zwiększona liczba aplikantów w grupie ćwiczeniowej (przed zmianą liczba aplikantów w grupie mogła zostać zwiększona maksymalnie do 100 osób).
W ramach zmian postanowień ogólnych dopuszczono możliwość realizowania zajęć aplikantów, obok zajęć nieobjętych programem aplikacji, w postaci zajęć e-learningowych przygotowywanych według standardów określonych przez KRRP.
Zmiany w programach szkoleniowych polegały m.in. na innym ujęciu wymiaru zajęć z poszczególnych przedmiotów. W odniesieniu do danego przedmiotu wskazana została minimalna łączna liczba zajęć (wykładów konwersatoryjnych oraz ćwiczeń), a także maksymalna liczba zajęć w formie wykładów konwersatoryjnych oraz liczba zajęć w formie ćwiczeń (przy czym wymiar ćwiczeń będzie mógł zostać zwiększony na mocy postanowień ogólnych).
Dodatkowo zmianie uległ wskazany w programie szkoleniowym wymiar godzinowy zajęć z niektórych przedmiotów.
W odniesieniu do pierwszego roku aplikacji dotyczy to następujących przedmiotów:
  • „Zasady wykonywania zawodu radcy prawnego – maksymalnie 15 godzin wykładów konwersatoryjnych i 6 godzin ćwiczeń (obecnie 18 godzin wykładów i 3 godziny ćwiczeń),
  • „Prawo cywilne” – maksymalnie 33 godziny wykładów konwersatoryjnych i 36 godzin ćwiczeń (obecnie 42 godziny wykładów i 27 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo pracy” – maksymalnie 12 godzin wykładów konwersatoryjnych i 15 godzin ćwiczeń (obecnie 15 godzin wykładów i 12 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo ubezpieczeń społecznych” – maksymalnie 9 godzin wykładów konwersatoryjnych i 9 godzin ćwiczeń (obecnie 12 godzin wykładów i 6 godzin ćwiczeń).
Zmniejszeniu uległ także, z 18 na 12 godzin, wymiar rezerwy na pierwszym roku aplikacji.
Na drugim roku aplikacji zmiany wymiaru godzinowego zajęć dotyczą następujących przedmiotów:
  • „Historia świadczenia pomocy prawnej, zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, etyka radcy prawnego” – maksymalnie 3 godziny wykładów konwersatoryjnych i 6 godzin ćwiczeń (obecnie 6 godzin wykładów i 6 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo karne, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń” – maksymalnie 18 godzin wykładów konwersatoryjnych i 6 godzin ćwiczeń (obecnie 24 godziny wykładów),
  • „Postępowanie karne, postępowanie karnoskarbowe i postępowanie w sprawach o wykroczenia” – maksymalnie 21 godzin wykładów konwersatoryjnych i 30 godzin ćwiczeń (obecnie 24 godziny wykładów i 27 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo spółek handlowych” – maksymalnie 15 godzin wykładów konwersatoryjnych i 30 godzin ćwiczeń (obecnie 18 godzin wykładów i 27 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo upadłościowe i prawo restrukturyzacyjne” – maksymalnie 6 godzin wykładów konwersatoryjnych i 9 godzin ćwiczeń (obecnie 6 godzin wykładów i 12 godzin ćwiczeń),
  • „Prawo gospodarcze” – maksymalnie 21 godzin wykładów konwersatoryjnych i 36 godzin ćwiczeń (obecnie 24 godziny wykładów i 36 godzin ćwiczeń).
Rezerwa godzinowa na drugim roku aplikacji została określona na 6 godzin (obecnie 9 godzin).
W odniesieniu do trzeciego roku aplikacji zmiany wymiaru godzinowego zajęć dotyczą następujących przedmiotów:
  • „Prawo administracyjne ustrojowe i materialne” – maksymalnie 15 godzin wykładów konwersatoryjnych i 12 godzin ćwiczeń (obecnie 18 godzin wykładów i 9 godzin ćwiczeń),
  • „Postępowanie administracyjne i postępowanie sądowoadministracyjne” – maksymalnie 15 godzin wykładów konwersatoryjnych i 36 godzin ćwiczeń. (obecnie 18 godzin wykładów i 33 godziny ćwiczeń).
Istotną zmianę dokonaną na mocy uchwały Nr 86/X/2018 stanowi przeniesienie z pierwszego na trzeci rok aplikacji zajęć z przedmiotu „Prawo konstytucyjne. Ustrój organów ochrony prawnej w Polsce”.
Zmiany w zakresie programów szkoleniowych dotyczyły też przedmiotów obejmujących tzw. umiejętności miękkie. Obecnie 4 takie przedmioty, tj. „Sztuka prezentacji i przekonywania”, „Retoryka, erystyka, etykieta w wykonywaniu zawodu”, „Marketing usług prawniczych i komunikacji z klientem” – każdy w wymiarze 6 godzin ćwiczeń – oraz „Zajęcia z negocjacji mediacji, zarzadzanie konfliktem” – w wymiarze 12 godzin ćwiczeń – przewidziane są na trzecim roku aplikacji. W uchwale Nr 86/X/2018 zagadnienia dotyczące tzw. umiejętności miękkich zostały ujęte w nowe bloki przedmiotowe i wprowadzone również na pierwszym i drugim roku aplikacji. Na pierwszym roku został dodany przedmiot „Komunikacja. Sztuka prezentacji i przekonywania. Retoryka i erystyka. Etykieta wykonywania zawodu” w wymiarze 15 godzin ćwiczeń. W programie drugiego roku aplikacji dodano przedmiot „Negocjacje oraz reprezentacja strony w postępowaniu mediacyjnym” w wymiarze 12 godzin ćwiczeń. W przypadku tego przedmiotu szczegółowo określono jego zakres, który ma obejmować następujące zagadnienia: 1) rola radcy prawnego przy przygotowaniu klienta do negocjacji, 2) specyfika negocjacji wielostronnych i międzynarodowych, 3) metody wychodzenia z impasu w negocjacjach, 4) reprezentacja klienta w mediacji, 5) trójkąt reprezentacji w mediacji, 6) negocjacje jako element praktyki radcy prawnego, 7) kryteria doboru strategii i technik negocjacyjnych. W programie trzeciego roku aplikacji znalazł się natomiast przedmiot „Marketing usług prawniczych. Zarządzanie kancelarią lub działem prawnym. Psychologiczne aspekty pracy prawnika” w wymiarze 18 godzin ćwiczeń.
Co więcej, uchwałą Nr 86/X/2018 zmieniono postanowienia dotyczące udziału aplikantów w rozprawach w ramach praktyk. Z trzech do sześciu  zwiększono minimalną liczbę rozpraw, udział w których należy zapewnić aplikantowi w każdym roku odbywania przez niego aplikacji. W odniesieniu do pierwszego roku aplikacji niezmienione zostało natomiast postanowienie, zgodnie z którym udział w co najmniej trzech rozprawach powinien zostać zapewniony aplikantowi przed uzyskaniem przez niego możliwości występowania przed sądem, tj. w ciągu pierwszych 6 miesięcy odbywania aplikacji.
Opisane zmiany wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Jednocześnie, na mocy przepisu dostosowującego, na drugim i trzecim roku aplikacji w roku szkoleniowym 2019 oraz na trzecim roku aplikacji w roku szkoleniowym 2020 aplikantów będzie obowiązywał program aplikacji w brzmieniu sprzed zmian dokonanych uchwałą Nr 86/X/2018.
 
Wojciech Miller
legislator; współpracuje z Krajową Radą Radców Prawnych w zakresie tworzenia aktów prawa wewnętrznego
 

[1] Zob. uchwała Nr 301/X/2018 Prezydium KRRP z dnia 12 lipca 2018 r. Uchwała ta wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.
[2] Zob. uchwała Nr 302/X/2018 Prezydium KRRP z dnia 12 lipca 2018 r. Uchwała ta wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy