Orzeczenie z dnia 9 lipca 2018 r. Sygn. akt: D 11/18
Orzeczenie prawomocne
WSD dn. 13 marca 2019 r. utrzymało w mocy zaskarżone orzeczenie.
 

PRZEWODNICZĄCY:    r. pr. Paulina Sibilska
CZŁONKOWIE:    r. pr. Gerard Madejski
r. pr. Katarzyna Szwed - Kawka
PROTOKOLANT:    Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach w dniach […] r. […] r. oraz […] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu K., […], obwinionej o to, że:

1) od bliżej nieustalonego dnia do dnia […] r. na stronie internetowej zamieszczonej pod adresem […], informowała o wykonywaniu zawodu w aspekcie swojego życiorysu i doświadczenia zawodowego w sposób niezgodny z rzeczywistością, poprzez zamieszczenie informacji sugerujących aktualne prowadzenie wykładów i ćwiczeń dla aplikantów, pełnienie funkcji egzaminatora w komisjach egzaminacyjnych podczas aplikacji oraz jako reprezentant (z ramienia Izby) powoływany przez Ministra Sprawiedliwości do przeprowadzania egzaminów radcowskich końcowych – w sytuacji gdy wykłady i ćwiczenia dla aplikantów prowadziła w latach […]-[…], w kolokwiach dla aplikantów uczestniczyła w latach […]-[…], pracach komisji powoływanych na egzamin radcowski uczestniczyła w latach […]-[…],
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 32 pkt 1 oraz w związku z art. 31 ust. 1 i ust. 3 pkt 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego;

2) w okresie od […] r. do dnia […] r. wykonywała zawód radcy prawnego w formie nieprzewidzianej przez obowiązujące przepisy prawa – poprzez posiadanie udziałów ([…]) w „J.” spółce z.o.o., której przedmiotem działalności jest świadczenie pomocy prawnej,
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 oraz w związku z art. 6 ustawy o radcach prawnych;

3) w okresie od dnia […] r. do dnia […] r. pełniła funkcję Prezesa Zarządu spółki z.o.o. „J.”, której przedmiotem działalności jest świadczenie pomocy prawnej, świadcząc pomoc prawną na rzecz klientów tej spółki,
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 oraz
w związku z art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych
 

 

 

Wnioskiem z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Rzecznik Dyscyplinarny”) wniósł o ukaranie r.pr. K., wpisanej na listę radców prawnych pod numerem […] (dalej „Obwiniona”) zarzucając jej, że:

Obrońca Obwinionej złożył odpowiedź na wniosek o ukaranie, w którym zaprzeczył stawianym Obwinionej zarzutom. Do odpowiedzi załączone zostały umowy zawierane przez Obwinioną w ramach wykonywania zawodu radcy prawnego.
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Sąd”) rozpoznał wniosek o ukaranie na rozprawach w dniach […] r. i […] r.  

W dniu […] r. Obwiniona stawiła się na rozprawie po czym złożyła pismo z dnia […] r., w którym wniosła o wyłączenie ze składu orzekającego przewodniczącej składu oraz o odroczenie rozprawy wobec zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności faktycznych i prawnych, jakie miały miejsce w dniu […] r. w tutejszym Sądzie, co polegało na niemożliwości zapoznania się przez Obwinioną z aktami sprawy […]. Ponadto Obwiniona złożyła zwolnienie lekarskie, niepotwierdzone przez lekarza sądowego, i na jego podstawie wnosiła o odroczenie terminu rozprawy. Wobec stawienia się Obwinionej na posiedzeniu Sąd nie znalazł podstaw do odroczenia rozprawy. 

Odnosząc się do kwestii nieudostępnienia Obwinionej akt sprawy w dniu […] r. ([…] dni robocze przed rozprawą) Sąd miał na uwadze okoliczność, że pierwsza rozprawa w sprawie miała miejsce […] r. Na terminie tym Obwiniona poinformowała o wypowiedzeniu pełnomocnictwa dotychczasowemu obrońcy ze względu na utratę zaufania do jego osoby. Sąd mając na względzie prawo do obrony zakreślił Obwinionej termin na wyznaczenie nowego obrońcy. Pismem z dnia […] r. (data wpływu do Okręgowej Izby Radców Prawnych […] r.) Obwiniona poinformowała, o wyznaczeniu nowego obrońcy. Zgodzić się należy z Obwinioną, że umożliwienie zapoznania się z aktami sprawy zapewnia prawidłową realizację prawa do obrony. Sąd zauważa jednak, że zarówno Obwiniona, jak i jej nowy obrońca mieli dostatecznie dużo czasu, jak i możliwość (akta sprawy były dostępne dla stron), aby przed kolejnym terminem rozprawy, z odpowiednim wyprzedzeniem,  zapoznać się z aktami sprawy. Należy stwierdzić, że ryzyko podjęcia działań na dwa dni przed rozprawą, w tym zgłoszenie zamiaru przejrzenia akt, kiedy należy liczyć się z tym, że członkowie składu orzekającego zapoznają się z aktami, obciąża Obwinioną.

Na rozprawie w dniu […] r. Obwiniona odmówiła składania wyjaśnień. 

W podsumowaniu wyników postępowania:

Wniosek o wyłączenie przewodniczącej składu orzekającego został rozpoznany przez Sąd w dniu […] r. i jako bezzasadny został oddalony (k. […]-[…]).

Publikacja orzeczenia miała miejsce […] r.
 

Sąd ustalił, co następuje.

Zgodnie z informacją odpowiadającą odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców, dostępną pod adresem […], Obwiniona jest wspólnikiem w „J.” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej także „Spółka”), w której posiada […] udziały o łącznej wartości […] zł. Przedmiotem działalności Spółki jest: doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania ([…]), prace badawczo-rozwojowe w dziedzinie nauk prawnych ([…]), działalność związana z tłumaczeniami i usługami sekretarskimi ([…]), pozostała działalność komercyjna, gdzie indziej nie sklasyfikowana ([…]), wynajem maszyn i urządzeń biurowych ([…]).

Spółka posiada stronę internetową pod adresem […]. Na stronie zamieszczony jest logotyp Spółki – „J.” oraz następujące informacje:
„J.”
- Jesteśmy najdłużej działającą samodzielną kancelarią prawną w Polsce i najstarszą kancelarią prawną w W.. Nieprzerwanie, w tej samej formie, od […] roku, świadczymy pomoc prawną przedsiębiorcom, osobom fizycznym i prawnym, administracji państwowej i samorządowej.
- Współtworzyliśmy obowiązujące prawo, uczestniczyliśmy w powstawaniu doktryny, angażowaliśmy się w badania i prace naukowe, prowadziliśmy sprawy przed sądami i urzędami, w tym w postępowaniach administracyjnych, podatkowych, przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, sądami arbitrażowymi, polubownymi, Sądem Najwyższym i Trybunałem Konstytucyjnym, dostarczamy zawartość merytoryczną do serwisu […]. Nasi prawnicy służyli swoją wiedzą i doświadczeniem uczestnikom i słuchaczom wielu konferencji, seminariów i warsztatów.
- Nasza wiedza i doświadczenie pozwala zespołowi zaangażowanych prawników na świadczenie wszechstronnej pomocy prawnej.
- Zapewniamy zastępstwo przed sądami i urzędami, w tym w postępowaniach administracyjnych, podatkowych, przed sądami arbitrażowymi, polubownymi, Sądem Najwyższym i Trybunałem Konstytucyjnym. Jesteśmy także przygotowani do prowadzenia mediacji.
- Świadczymy pomoc prawną indywidualnym inwestorom przy projektach inwestycyjnych, transakcjach kapitałowych oraz obrocie nieruchomościami. Oferujemy kompleksową obsługę prawną dostosowaną do indywidualnych potrzeb Klienta”. 

Ponadto strona internetowa zawiera informacje na temat zespołu, zakresu świadczonych usług, doświadczenia kancelarii oraz dane adresowe (k. […]-[…]). W zakładce „Zespół” znajdują się m.in informacje o Obwinionej. Według stanu na dzień […] r., na stronie […], znajdowały się następujące informacje o Obwinionej (k. […]):

„Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu W. oraz Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w W. na kierunku psychologia społeczna. Ukończyła Europejskie Prawo Materialne w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w W., warsztaty audytorów systemu ISO 9001:2000 oraz studia doktoranckie na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu W.. Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.. Pełniła funkcję Mediatora przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w W.. Aktywnie działa i stale współpracuje z samorządem radcowskim w zakresie kształcenia ustawicznego aplikantów. Prowadzi wykłady i ćwiczenia dla aplikantów, w tym z przedmiotu kierunkowego apelacji cywilnej. Pełni funkcję egzaminatora w komisjach egzaminacyjnych podczas aplikacji oraz jako reprezentant (z ramienia Izby) powoływany przez Ministra Sprawiedliwości do przeprowadzania egzaminów radcowskich końcowych. Posiada bogate doświadczenie w przygotowywaniu i prowadzeniu wykładów w ramach szkoleń i konferencji m. in. dla P. i wydawnictwa I.. Publikuje w periodykach P.. Autorka monografii „Z.” (D. […]). Specjalizuje się w zagadnieniach prawno-handlowych, prawie geologicznym i górniczym, podatkach oraz audytach prawnych. Praktykę zdobywała samodzielnie i w ramach pracy zespołowej przy przeprowadzaniu audytów, w tym specjalistycznych prawno-finansowych i prawno-geologicznych, dla takich spółek jak Z. S.A., L. S.A., K. S.A., K. S.A., P. S.A., B. S.A. Z Kancelarią J. związana od […] r. Języki obce: angielski. Prowadzi również indywidualną kancelarię radcy prawnego.
Radca prawny. e-mail: […]”.

Z odpisu pełnego z Rejestru Przedsiębiorców znajdującego się w aktach sprawy wynika, że Obwiniona posiadała w Spółce […] udziały o łącznej wartości […] zł (k. […]). Pismem z dnia […] r., skierowanym do Sądu Rejonowego dla W., […] Wydział KRS, Zarząd Spółki poinformował m.in. o zbyciu przez Obwinioną dwóch udziałów (k. […]).

Obwiniona w okresie od […] r. do dnia […] r. pełniła funkcję  Prezesa Zarządu Spółki. W dniu […] r. Obwiniona złożyła pisemną rezygnację z pełnienia tej funkcji (k. […]). Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki Uchwałą nr […] z dnia […] r. przyjęło rezygnację Obwinionej i odwołało z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki (k. […]).

Postanowieniem z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny wszczął dochodzenie w sprawie wykonywania przez Obwinioną zawodu radcy prawnego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 w związku z art. 8 ustawy o radcach prawnych oraz informowania o wykonywaniu zawodu oraz działalności z nią związanej w sposób niezgodny z rzeczywistością lub w sposób wprowadzający w błąd tj. popełnienia czynu z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 32 pkt 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej „KERP”) stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (k.[…]-[…]).

Pismem z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny zwrócił się do Obwinionej o złożenie wyjaśnień dotyczących formy prawnej pod jaką funkcjonuje „J.” oraz o sprecyzowanie informacji zawartych na stronie internetowej Spółki dotyczących kancelarii, jak i osoby Obwinionej (k. […]). Ponadto, Rzecznik Dyscyplinarny zwrócił się do Kierownika Działu Aplikacji o przekazanie informacji na temat działalności Obwinionej na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (k. […]).

Pismem z dnia […] r. Kierownik Działu Aplikacji poinformowała Rzecznika Dyscyplinarnego, że Obwiniona w okresie od […] r. do chwili obecnej wykonywała następujące czynności:
- w […] pełniła funkcję egzaminatora podczas kolokwiów aplikantów z prawa i postępowania cywilnego oraz prowadziła wykłady z postępowania cywilnego,
- w […] r. pełniła funkcję egzaminatora podczas kolokwiów aplikantów z postępowania cywilnego, prowadziła wykłady z postępowania cywilnego,
- w […] r. pełniła funkcję egzaminatora podczas kolokwiów aplikantów z prawa cywilnego,
- w latach […]-[…] była członkiem komisji egzaminacyjnych powoływanych przez Ministra Sprawiedliwości do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w W. (k. […]).

W piśmie z dnia […] r. Obwiniona wyjaśniła, że w dniu […] r. złożyła pisemną rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu „J.” sp. z o.o., a następnie Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki przyjęło jej rezygnację i odwołało  z pełnienia funkcji.

Z zarządzenia referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla W., […] Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego z dnia […] r. wynika, że dopiero […] r. Spółka wniosła o ujawnienie w Krajowym Rejestrze Sądowym zmian osobowych w zarządzie, jak i w zakresie posiadanych przez wspólników udziałów. Ze względu na braki wniosek został jednak zwrócony (k. […]-[…]). Z zarządzenia referendarza z dnia […] r. wynika natomiast, że Spółka złożyła ponownie wniosek o wpis zmian w rejestrze, który także został zwrócony (k. […]-[…]).

Odnośnie działalności „J.” sp. z o.o. Obwiniona wyjaśniła, że Kancelaria organizuje i zapewnia kompleksową pomoc prawno-finansową poprzez zawieranie umów z klientami na zapewnienie obsługi prawnej, pomocy prawnej, a nie na udzielanie, świadczenie takiej obsługi i pomocy przez pracowników Spółki. Obwiniona podniosła, że na podstawie umów ze Spółką, prawnicy z nią współpracujący, adwokaci czy radcowie prawni, uczestniczą w projektach wystawiając z tytułu świadczonych usług faktury dla Spółki ze swoich indywidulanych kancelarii.

Ponadto Obwiniona wyjaśniła, że od roku […] do […] r. była aktywnie zaangażowana w działalność Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., na dowód czego przedłożyła podziękowania od Dziekana Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. – r.pr. S. (k. […]). Obwiniona wyjaśniła, że  wyłącznie przez niedopatrzenie nie dokonała aktualizacji danych na stronie internetowej […]. Niezwłocznie po otrzymaniu pisma Rzecznika Dyscyplinarnego Obwiniona dokonała zmiany informacji (k. […]). Ponadto wyraziła ubolewanie z zaistniałej sytuacji (k. […]-[…]).

W piśmie z dnia […] r. Zarząd „J.” sp. z o.o., na prośbę Obwinionej, odniósł się do prowadzonego podstępowania dyscyplinarnego i poinformował, że pomimo odwołania Obwinionej z funkcji Prezesa Zarządu, Spółka złożyła wnioski do Krajowego Rejestru Sądowego w tym przedmiocie, lecz z uwagi na braki formalne rejestracja zmian przedłużyła się (kolejny wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego został złożony […] r.). W związku z zaistniałą sytuacją Obwiniona podjęła się pełnienia funkcji Prezesa Zarządu na prośbę Wspólników na okres przejściowy (tymczasowy) z uwagi na potrzebę zapewnienia ciągłości działania Kancelarii wobec braku przejściowo osoby, która mogłaby tę funkcję podjąć, a także obciążenie pracą przez starszych partnerów. Przez cały okres pełnienia tej funkcji nie pobierała z tego tytuły wynagrodzenia, a jej obowiązki sprowadzały się do bieżącego administrowania sprawami Kancelarii, czynności techniczno-biurowych, koordynacji personelu (…). Ponadto Zarząd wskazał, że Kancelaria od początku swojej działalności nie posługiwała się w firmie zwrotem „prawna”, a w przedmiocie działalności Kancelarii nie było i nie ma  „działalności prawniczej” (kod […] (k. […]-[…]).

W dniu […] r. Rzecznik Dyscyplinarny ogłosił Obwinionej postanowienie o przedstawieniu zarzutów. Obwiniona nie przyznała się do stawianych zarzutów (k. […]-[…]).

[…] r. do Okręgowej Izby Radców Prawnych wpłynęło pismo Obwinionej zawierające dalsze wyjaśnienia w sprawie, do którego zostały załączone umowy zawierane przez Spółkę, w tym umowa o świadczenie usług prawniczych z dnia […] r. Z § […] wspomnianej umowy wynika, że Spółka zobowiązuje się zapewnić organizację i zapewnienie pomocy prawnej, polegającej na dokonywaniu ocen, udzielaniu porad, sporządzaniu opinii, analiz, ekspertyz i projektów dokumentów oraz bieżące doradztwo, a także zastępstwo procesowe w zakresie dotyczącym bieżącej działalności Zleceniodawcy. Obwiniona podniosła, że zarzuty z pkt […] i z pkt […] postanowienia o przedstawieniu zarzutów są bezzasadne, gdyż przedmiotem działalności Spółki nie jest działalność prawnicza (kod […]) oraz, że radca prawny może być wspólnikiem w każdej spółce kapitałowej, której przedmiotem działania nie jest świadczenie pomocy prawnej. Tym samym według Obwinionej ustawa o radcach prawnych, jak również KERP nie zakazują jednoczesnego wykonywania zawodu radcy prawnego w jednoosobowej kancelarii i pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki kapitałowej. Obwiniona powołała się na stanowisko Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 26 marca 2014 r. dotyczące interpretacji art. 8 ustawy o radcach prawnych. Obwiniona ponownie podniosła, że z przedłożonych do akt sprawy dokumentów jednoznacznie wynika, że nie wykonywała zawodu radcy prawnego w ramach Spółki. Ponadto wskazała, że posiada udziały w Spółce i pełniła w niej funkcję Prezesa Zarządu, ale nie wykonywała zawodu radcy prawnego, a przedmiot działalności Spółki nie pokrywa się z działalnością wskazaną w PKD […]. (k. […]-[…]).

Dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny wydał postanowienie o zamknięciu dochodzenia w sprawie i skierował do Sądu wniosek o ukaranie.

W dniu […] r. do Okręgowej Izby Radców Prawnych wpłynęła odpowiedź obrońcy Obwinionej na wniosek o ukaranie, w której wniósł o uniewinnienie Obwinionej od stawianych jej zarzutów (k. […]-[…]). Do pisma zostały załączone kopie umów zawieranych przez Obwinioną w ramach wykonywania zawodu radcy prawnego w indywidualnej kancelarii oraz kopie faktur wystawianych przez Obwinioną z tytułu świadczonej pomocy prawnej.

Sąd ustalił powyższe przede wszystkim na podstawie dowodów z dokumentów, które ze względu na formę stanowią najbardziej wartościowe źródło ustaleń dotyczących dat poszczególnych zdarzeń, jak i samej treści dokumentów. W ocenie Sądu są one wiarygodnym źródłem ustaleń w szczególności z tego powodu, że korespondują z pisemnymi wyjaśnieniami Obwinionej złożonymi do sprawy. Dokumenty, ich wiarygodność dowodowa, nie były przez strony kwestionowane. Dotyczy to w szczególności wydruków informacji o Spółce i o Obwinionej ze strony internetowej […], kopii umów zawieranych przez Obwinioną i przez Spółkę, odpisu z Rejestru Przedsiębiorców Spółki.

Sąd nie uznał za przekonywujące wyjaśnień Obwinionej, że niezaktualizowanie,  informacji na stronie internetowej o doświadczeniu zawodowym było niedopatrzeniem. Obwiniona działalność na rzecz samorządu radców prawnych zakończyła w […] r., co oznacza że przez ponad […] lata informowała o swoim doświadczeniu zawodowym w sposób niezgodny z rzeczywistością. Sąd ocenił takie zachowanie, jako celowe działanie służące do celów marketingu usług świadczonych przez Spółkę. 

Sąd nie dał wiary twierdzeniom Obwinionej, że Spółka nie udziela (nie świadczy) pomocy prawnej, a jedynie uczestniczy w jej zapewnieniu bądź organizacji. Przeczą temu informacje zawarte na stronie […], w tym logotyp Spółki, oraz m.in. treść umowy z dnia […] r. o świadczenie usług prawniczych (k. […]-[…]), z których wynika jednoznacznie, że Spółka świadczy pomoc prawną w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.   
         
W ocenie Sądu z okoliczności sprawy i doświadczenia życiowego wynika, że Obwiniona  oprócz administrowania bieżącymi sprawami Spółki, wykonywania czynności techniczno-biurowych, koordynowania personelu wykonywała w Spółce zawód radcy prawnego. Takie czynności pomocnicze muszą lub mogą być wykonywane w każdej kancelarii radcy prawnego lub spółce prawniczej. Ich wykonywanie należy najczęściej do obowiązków personelu pomocniczego niemającego często wykształcenia prawniczego, nie można jednak wykluczyć, że czynności te wykonuje sam radca prawny w związku z wykonywaniem zawodu radcy prawnego. Na wykonywanie przez Obwinioną w Spółce zawodu radcy prawnego   wskazuje m.in. użycie w umowie z dnia […] r. zawartej przez Spółkę, skrótu r.pr, a następnie wskazanie imienia i nazwiska Obwinionej i jej funkcji w Zarządzie Spółki (k. […]-[…]). Ponadto, na powyższe wskazują załączone do odpowiedzi na wniosek o ukaranie dwa pisma Obwinionej skierowane do przedsiębiorców oraz korespondencja email. Sąd zwraca uwagę, że w piśmie z dnia […] r. w nagłówku pisma jako adres email Obwinionej został wskazany adres email Spółki: […] (k. […]). Jak twierdzi Obwiniona, obsługa klientów Spółki odbywa się z prywatnych kancelarii radców i adwokatów współpracujących ze Spółką. Wydaje się, że posiadanie przez Obwinioną i Spółkę tego samego adresu prowadzenia działalności (oraz wskazywanie w pismach tych samych numerów telefonów co Spółka), nie uzasadnia posługiwania się w ramach indywidulanej działalności Obwinionej,  której nazwa brzmi „K.”, tym samym adresem email co Spółka, bądź adresem w tej samej domenie. Sąd ocenił takie działanie jako celowe i mające na celu kojarzenie Obwinionej ze Spółką. Posługiwanie się w ramach prowadzonej indywidualnie przez Obwinioną działalności papierem firmowym, w którym podany jest email Spółki (wskazany na stronie […] w zakładce kontakt) oraz wskazywanie w piśmie tytułu zawodowego radca prawny, w ocenie Sądu przeczy twierdzeniom Obwinionej, że w ramach Spółki nie wykonywała zawodu radcy prawnego. Ponadto w piśmie z dnia […] r. został wskazany adres […], a mail z dnia […] r. został z tego adresu wysłany (k.[…]-[…]). Wspomniane pisma zostały podpisane przez Obwinioną ze wskazaniem tytułu zawodowego radca prawny. Dlatego też Sąd uznał, że czynności administracyjno-biurowe wykonywane przez Obwinioną były dodatkowymi czynnościami powierzonymi Obwinionej, ale nie miały charakteru wyłącznego i wykonywane były w Spółce dodatkowo, oprócz świadczenia pomocy prawnej przez Obwinioną. Ponadto, gdyby Spółka nie prowadziła działalności prawniczej, a Obwiniona nie wykonywała w Spółce zawodu radcy prawnego wydaje się, że w notatce o Obwinionej nie byłyby wskazane informacje o dziedzinach prawa w jakich specjalizuje się Obwiniona.

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach […]-[…],[…]-[…], […], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […]-[…], […] i pisma z dnia […] r. - na okoliczności powyżej ustalone, strony nie kwestionowały ich treści, a Sąd nie powziął wątpliwości odnośnie ich prawdziwości. Wobec tego Sąd uznał dowody wynikające z tych dokumentów za zgodne z prawdą i dał im wiarę. 

Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniona dopuściła się w sposób zawiniony zarzucanych jej przewinień dyscyplinarnych.
 

 

           
Zgodnie z art. 32 KERP, radca prawny może informować o wykonywaniu zawodu, ale nie w sposób sprzeczny z prawem, dobrymi obyczajami lub naruszając godność zawodu, w szczególności: niezgodnie z rzeczywistością lub wprowadzając w błąd, naruszając tajemnicę zawodową, ograniczając klientowi swobodę wyboru, powołując się na osobiste wpływy lub znajomości, wykorzystując łatwowierność lub przymusowe położenie, nadużywając zaufania,  udzielając nierzetelnych obietnic lub gwarancji, narzucając się (m.in. poprzez naruszenie sfery prywatności), bezpośrednio porównując jakość czynności zawodowych z czynnościami innych, możliwych do identyfikacji osób.
 KERP swoimi regulacjami z jednej strony opisuje szczególny charakter i funkcje radcy prawnego oraz istotę (cele) pomocy prawnej świadczonej przez radców prawnych, a z drugiej - stanowi gwarancję prawidłowego wykonywania tej profesji i realizacji celów pomocy prawnej. Oceniając w konkretnej sprawie, czy doszło do naruszenia ww. obowiązków, konieczne jest uwzględnienie: charakteru zawodu radcy prawnego jako zawodu zaufania publicznego, a także celów pomocy prawnej – „Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana” – art. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 1870, ze zm.) oraz obowiązku wykonywania  czynności zawodowych „zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością” - art. 6 ust. 1 KERP.

Informowanie niezgodne z rzeczywistością dotyczy współpracy Obwinionej z samorządem radców prawnych. W ocenie Sądu zezwolenie Obwinionej na zamieszczanie na stronie […] nieaktualnych informacji o współpracy z samorządem radców prawnych służyło głównie celom marketingu usług świadczonych przez Spółkę oraz miało na celu podniesienie atrakcyjności osoby Obwinionej na rynku usług prawniczych. Na podstawie zamieszczonych do […] r. informacji o Obwinionej istniało zagrożenie wywołania u potencjalnego klienta mylnego wyobrażenia o działalność Obwinionej na rzecz samorządu radców prawnych. Przyjmując, że Obwiniona zna zawarte w KERP unormowania dotyczące informowania o wykonywaniu zawodu należy stwierdzić, że takim zachowaniem przewidywała możliwość złamania zasad KERP i na to się godziła.

W ocenie Sądu Obwiniona dopuściła się tego czynu w sposób świadomy i powinna była rozumieć, że działanie takie jest wyłączone ze względu na wskazane przepisy. Nie wyłącza odpowiedzialności za takie zachowanie podawana przez Obwinioną okoliczność (vide wyjaśnienia Obwinionej), że zapomniała (przez ponad […] lata) zaktualizować informacji na stronie internetowej.
 

 
Zawód radcy prawnego wykonywany może być wyłącznie w jednej z form wskazanych przez ustawodawcę w ustawie o radcach prawnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce:
1) cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1874);
2) partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Poza sporem pozostają okoliczności przyznane przez Obwinioną, iż jest wspólnikiem Spółki posiadającym pierwotnie […], a obecnie […] udziały w kapitale zakładowym Spółki oraz że pełniła funkcję Prezesa Zarządu Spółki.

Zwrot "kancelaria prawna" w logotypie Spółki,  umowy załączone do akt sprawy oraz zakres świadczonych usług wskazany na stronie internetowej juris.pl świadczą o tym, że przedmiotem działalności Spółki (jeżeli nie jedynym, to w każdym razie głównym) jest świadczenie pomocy prawnej przez osoby będące adwokatami lub radcami prawnymi. Brak kodu PKD […] w przedmiocie działalności Spółki ujawnionym w Rejestrze Przedsiębiorców, nie oznacza, że działalności takiej Spółka nie może prowadzić, ani tym bardziej, że jej nie prowadzi. O rodzaju, prowadzonej działalności gospodarczej decyduje sam przedsiębiorca. Logotyp Spółki i występujący w niej zwrot ,,kancelaria prawna", sugeruje przeciętnemu klientowi, że przedmiotem działalności Spółki jest świadczenie pomocy prawnej przez radców prawnych bądź adwokatów. Dodatkowym czynnikiem mogącym utwierdzać klientów w takim przekonaniu jest łacińska nazwa „J.” w firmie Spółki. Na marginesie należy wskazać, że zgodnie z art. 433 § 2 Kodeksu cywilnego, firma nie może wprowadzać w  błąd, zwłaszcza co do osoby i przedmiotu działalności przedsiębiorcy.

Radca prawny wpisany na listę radców prawnych, nie może pełnić funkcji Prezesa Zarządu, ani być wspólnikiem kapitałowej spółki świadczącej pomoc prawną,  nawet jeżeli nie wykonuje w niej zawodu radcy prawnego. Taki radca prawny należy bowiem do samorządu zawodowego i zobowiązany jest przestrzegać zasad KERP oraz przepisów ustawy o radcach prawych, także w działalności pozazawodowej, tym bardziej związanej z rynkiem usług prawniczych. Radca prawny nie może bowiem obchodzić prawa, czyli zakazu świadczenia pomocy prawnej w formie spółki kapitałowej. Przekładając powyższe uwagi na okoliczności przedmiotowej sprawy za niezgodne z art. 8 ustawy o radcach prawnych należy uznać świadczenie pomocy prawnej przez Obwinioną dla klientów Spółki nie bezpośrednio na zlecenie tych klientów, ale pośrednio, tj. na zlecenie Spółki, z którą klienci zawierają umowę o pomoc prawną (o zapewnienie bądź o organizację pomocy prawnej). Za niezgodne z tym przepisem należy uznać, wszelkie formy współdziałania radcy prawnego z taką spółką. Z art. 8 ustawy o radcach prawnych wynika, że radca prawny (poza formami spółek wymienionymi w tym przepisie) winien nawiązać bezpośrednią relację prawną z klientami, w tym - co szczególnie istotne - ponosić wobec nich odpowiedzialność za wykonywaną pomoc prawną oraz za ewentualne szkody. Posługiwanie się przez Spółkę przy świadczeniu pomocy prawnej radcami prawnymi zatrudnianymi przez nią na podstawie umowy cywilnoprawnej nie zmienia tego, że stroną umowy o świadczenie pomocy prawnej jest Spółka. Jak wskazała Obwiniona, działa ona na zlecenie Spółki, wystawiając faktury za świadczone usługi na rzecz Spółki,  ale pomoc prawną wykonuje już na rzecz klientów Spółki, nie zawierając z nimi bezpośrednio umów (k. […]).  Radca prawny nie może świadczyć pomocy prawnej klientom takiej spółki, jeżeli nie on sam, ale ta spółka jest stroną umowy z klientem, z czym mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z […] r. w sprawie […] radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia, świadczy pomoc prawną wyłącznie na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy, a nie na rzecz ich klientów. Jeśli spółka kapitałowa wykonuje zlecone jej usługi prawne przy pomocy zatrudnionego przez siebie radcy prawnego, to jest to niezgodne z art. 8 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r o radcach prawnych. Taki radca nie powinien reprezentować klienta tej spółki w procesie, bo wykonywałby zawód niezgodnie z prawem. Radca prawny nie może również być wspólnikiem tego rodzaju spółki, nawet jeśli sam nie wykonuje w niej czynności zawodowych, czy to na jej rzecz, czy jej klientów. Nie może bowiem obchodzić prawa, czyli zakazu świadczenia pomocy prawnej w formie spółki kapitałowej, jeśli byłaby ona świadczona przez innych radców lub adwokatów.

W konsekwencji Sąd przyjął, że jeżeli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie mogą prowadzić działalności prawnej, to Obwiniona wykonując w Spółce zawód radcy prawnego, będąc Prezesem Zarządu oraz posiadając w niej udziały naruszyła obowiązujące regulacje. Obwiniona świadcząc pomoc prawną na rzecz klientów Spółki z indywidualnej kancelarii, z którymi Spółka miała zawarte umowy na zapewnienie obsługi prawnej, naruszyła godność zawodu radcy prawnego dopuszczając się obejścia obowiązującego zakazu. Pośrednio na naruszenie tego zakazu wskazują również pisma wysyłane przez Obwinioną, w których wskazywała jako swój adres mailowy adres Spółki, co zdaniem Sądu, wskazuje na wykonywanie przez Obwinioną obsługi klientów Spółki.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd doszedł do przekonania, że zarzuty stawiane Obwinionej w zakresie popełnienia czynów sprzecznych z art. 8 Ustawy o radcach prawnych są zasadne i znajdują oparcie w materiale dowodowym. Sąd wziął pod rozwagę treść dokumentów dopuszczonych jako dowód w sprawie, dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Także Obwiniona nie kwestionował wiarygodności tych dokumentów.

Postawa Obwinionej, jej działania nie tylko ujemnie oddziałują na jej reputację jako radcy prawnego, ale uchybiają godności zawodu radcy prawnego, ponieważ wystawiają na szwank zaufanie do członków samorządu radcowskiego. Sąd wziął pod uwagę postawę Obwinionej w trakcie postępowania oraz w trakcie rozprawy w dniu […] r., kiedy Obwiniona w sposób nieuzasadniony dążyła do przerwania rozprawy. Nie można takiego zachowania tolerować, co też musiało przełożyć się na orzeczenie wydane w niniejszej sprawie.

 
Dokonujący wymiaru kary za poszczególne czyny Sąd wziął pod uwagę fakt, że Obwiniona nie była do tej pory karana dyscyplinarnie, jak również fakt, że swoim postępowaniem nie wyrządziła nikomu szkody. Szkodą pozostaje natomiast uszczerbek na wizerunku radcy prawnego. Jest szczególnie ważne, aby w odbiorze zewnętrznym zawód ten wykonywany był w sposób społecznie aprobowany, a jego wykonywaniu towarzyszyło zaufanie publiczne. Na zaufanie to składa się szereg czynników, wśród których na pierwszy plan wysuwają się: przekonanie o zachowaniu przez wykonującego ten zawód dobrej woli, właściwych motywacji, należytej staranności zawodowej oraz wiara w przestrzeganie wartości istotnych dla profilu danego zawodu.

Uznając winę Obwinionej w zakresie objętym zarzutem z pkt 1 wniosku o ukaranie Sąd uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec Obwinionej kary upomnienia, natomiast  w zakresie objętym zarzutem z pkt 2 kary nagany. Obie kary na podstawie art. 65¹ ust. 2 pkt 1 ustawy o radcach prawnych Sąd połączył, wymierzając łącznie karę nagany. W zakresie zarzutu z pkt 3 wniosku o ukaranie Sąd wymierzył karę pieniężną w wysokości […] zł. Dodatkowo Sąd orzekł o zakazie wykonywania patronatu przez Obwinioną.

Wymierzone kary są uzasadnione stopniem winy i charakterem dokonanych naruszeń. Sąd ustalając ich wysokość miał na uwadze ich celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będą dla Obwinionej represję, która powinna w przyszłości skutkować wykonywaniem przez Obwinioną obowiązków wynikających z ustawy o radcach prawnych i KERP z należytą starannością. 

Koszty postępowania.

O kosztach postępowania dyscyplinarnego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
                                                                                                 
(WK)