28.03.2024

Orzeczenie z dnia 7 września 2017 r. Sygn. akt: D 12/17

opublikowano: 2018-02-22 przez: Pusiewicz Weronika

Orzeczenie z dnia 7 września 2017 r. Sygn. akt: D 12/17
Orzeczenie prawomocne
Przewodniczący:  radca prawny Gerard Dźwigała
Członkowie:  radca prawny Bogdan Sanowski
radca prawny Marzena Okła - Anuszewska
Protokolant:  Karolina Szymala
 
WSD orzeczeniem z dnia 8 marca 2018 r. sygn. akt WO – 167/17
zmienia zaskarżone orzeczenie w ten sposób, że w punkcie pierwszym orzeczenia:
  1. uznaje, że delikt dyscyplinarny obwinionego nastąpił w okresie od […] do […]
  2. obniża wymierzoną obwinionemu karę pieniężną do kwoty […]
  3. w pozostałej części utrzymuje zaskarżone orzeczenie w mocy.


Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach w dniach […], […], […] oraz […] w W.  sprawy przeciwko radcy  prawnemu C., […] obwinionemu o to, że:
  1. Pomimo przyjęcia od Skarżącej P. zaliczki na poczet postępowania i opłaty sądowej w kwocie […] zł, którą to kwotę Skarżąca przelała na konto Kancelarii w dniu […] w sprawie przystąpienia do pozwu zbiorowego przeciw spółce A. w okresie od […] do dnia złożenia skargi tj. […] nie informował klientki o przebiegu sprawy i jej wyniku, tj. o czyn określony w art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 233).
  2. Pomimo przyjęcia od Skarżącej P. zaliczki na poczet postępowania i opłaty sądowej w kwocie […], którą to kwotę Skarżąca przelała na konto Kancelarii w dniu […] w sprawie przystąpienia do pozwu zbiorowego przeciw spółce A. w okresie od […] do dnia złożenia skargi tj. […] nie wystawił faktury VAT w związku z przyjętą kwotą, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 233).
orzeka:
  1. Uznaje radcę prawnego C., […], winnym tego, że w okresie od […] do dnia […] w W., pomimo przyjęcia od P. zaliczki na poczet postępowania i opłaty sądowej w kwocie […] złotych, którą to kwotę przelała ona na konto kancelarii Obwinionego w dniu […] w związku z przystąpieniem do pozwu zbiorowego przeciwko A., nie rozliczył się z tej wpłaty co do kwoty […] złotych, co stanowi naruszenie art. 37 ust. 3 w zw. z art. 12 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. i za to na podstawie art. 64 ust. 1 oraz art. 65 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych wymierza mu karę pieniężną w wysokości […] złotych oraz dodatkowo na podstawie art. 65 ust. 2a ustawy o radcach prawnych orzeka zakaz wykonywana patronatu na okres […] roku,
  2. Uniewinnia radcę prawnego C., […], od zarzutu postawionego w pkt. 1 wniosku o ukaranie radcy prawnego,
  3. Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od Obwinionego radcy prawnego C., […], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] złotych.
Uzasadnienie
 
Wnioskiem o ukaranie z dnia […] Rzecznik Dyscyplinarny OIRP w W. wniósł o ukaranie radcę prawnego C. (nr wpisu […]), zarzucając mu:
 
  1. Pomimo przyjęcia od Skarżącej P. zaliczki na poczet postępowania i opłaty sądowej w kwocie […] zł, którą to kwotę Skarżąca przelała na konto Kancelarii w dniu […]  w sprawie przystąpienia do pozwu zbiorowego przeciw spółce A. w okresie od […] do dnia złożenia skargi, tj. […] nie informował klientki o przebiegu sprawy i jej wyniku, tj. o czyn określony w art. 28 ust. 5 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 233).
  2. Pomimo przyjęcia od Skarżącej P. zaliczki na poczet postępowania i opłaty sądowej w kwocie […] zł, którą to kwotę Skarżąca przelała na konto Kancelarii w dniu […] w sprawie przystąpienia do pozwu zbiorowego przeciw spółce A. w okresie od […] do dnia złożenia skargi, tj. […] nie wystawił faktury VAT w związku z przyjętą kwotą, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały
Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 233).
W dniu […] obrońca Obwinionego wniósł odpowiedź, w której stwierdził, że zarzuty są nieuzasadnione i bezpodstawne oraz złożył wnioski dowodowe.
Sąd rozpoznał wniosek na rozprawach w dniach: […], […], […] oraz […]. przeprowadzając m.in. dowody z zeznań świadków oraz wyjaśnień obwinionego.
Obwiniony składając wyjaśnienia na rozprawie […] nie przyznał się do stawianych mu zarzutów.
Rzecznik dyscyplinarny po zakończeniu postępowania dowodowego wniósł o uznanie Obwinionego winnym zarzucanych mu czynów, wymiar kary pozostawiając do uznania sądu, zaś Obwiniony oraz jego obrońcy wnieśli o uniewinnienie.
 
Sąd ustalił, co następuje:
Obwiniony jest wspólnikiem – komplementariuszem kancelarii C.; wykonuje w niej zawód radcy prawnego. Prowadząc sprawy Kancelarii Obwiniony sprawuje ogólny nadzór nad pracą merytoryczną Kancelarii oraz nad obsługą administracyjną i działem księgowym, będąc zwierzchnikiem zatrudnionych w Kancelarii pracowników.
 
Dowód: zeznania: Obwinionego, św. B.(1), św. B.(2)
 
Latem […] r. Kancelaria podjęła decyzję o zebraniu grupy pokrzywdzonych przez A. i złożenia powództwa grupowego przeciwko temu podmiotowi. Ogólny nadzór merytoryczny oraz nadzór w zakresie informowania klientów i rozliczeń z nimi, w związku z tą sprawą, wykonywał Obwiniony.
 
Dowód: zeznania: św. B.(1), św. B.(2) i wyjaśnienia Obwinionego
 
W […] pokrzywdzona P. skontaktowała się z Kancelarią w sprawie powierzenia jej do prowadzenia sprawy roszczenia wobec A. i w dniu […] przekazała za pośrednictwem swojej córki do Kancelarii dokumenty dotyczące tego roszczenia. W okresie od […] do […] doszło do zawarcia umowy o świadczenie pomocy prawnej pomiędzy pokrzywdzoną a Kancelarią dotyczącą prowadzenia – w ramach postępowania grupowego – sprawy przeciwko A. W dniu […] pokrzywdzona dokonała na konto Kancelarii zapłaty wskazanej przez kancelarię kwoty […] zł tytułem honorarium Kancelarii oraz zaliczki na poczet kosztów sądowych.
 
Dowód: zeznania pokrzywdzonej, wyciąg bankowy - k. […]
 
Kancelaria wystawiła pokrzywdzonej fakturę obejmującą kwotę […] zł (brutto), dotyczącą wynagrodzenia Kancelarii i ujęła tę fakturę w urządzeniach księgowych oraz rejestrze sprzedaży VAT za […].
 
Dowód: zeznania św. B.(2), wyciąg z ewidencji - k. […].
 
W toku postępowania nie ustalono bez żadnych wątpliwości, że Kancelaria wysłała do pokrzywdzonej tę fakturę. Wątpliwości w tym zakresie, wobec sprzecznych dowodów
(w postaci zeznań św. B.(2) i pokrzywdzonej) - a tym samym wątpliwości, których nie można rozstrzygnąć w inny sposób - Sąd rozstrzyga na korzyść Obwinionego, zatem przyjął, że faktura została wysłana pocztą zwykłą, zgodnie z zeznaniami świadka B.(2).
 
Kancelaria informowała członków grupy - powodów w sprawie przeciwko A.: za pośrednictwem strony internetowej, w formie komunikatów e-mail inicjowanych przez Kancelarię w razie zaistnienia istotnego zdarzenia w procesie, telefonicznie przez konsultantów kancelarii oraz bezpośrednio w kancelarii przez wyznaczony do tego personel, pod merytorycznym nadzorem adw. B.(3). W kancelarii w związku ze sprawą
i m.in. potrzebą udzielania informacji dokonano dużych zmian organizacyjnych i zakresów obowiązków personelu.
 
Dowód: k. […]-[…], zeznania świadków B.(1) i B.(2), wyjaśnienia Obwinionego
 
W dniu […] i […]  Kancelaria wysłała do pokrzywdzonej emaile dotyczące wpłat należności Kancelarii za prowadzenie sprawy. Na email z […] pokrzywdzona odpowiedziała w dniu […] i tego samego dnia […] Kancelaria wysłała do pokrzywdzonej email z informacją o złożeniu pozwu przeciwko A. Sądzie Okręgowym w G. zawierający dalsze informacje z tym związane. Pokrzywdzona została objęta pozwem, zgodnie z własną wolą i zamiarem. Ponadto pokrzywdzona uzyskiwała z Kancelarii telefonicznie informacje dotyczące zawarcia umowy i nie miała problemu z kontaktem w tej sprawie.
 
Dowód: k. […]-[…], k. […], zeznania pokrzywdzonej
 
W dniu […] pokrzywdzona pisemnie wypowiedziała Kancelarii zlecenie prowadzenia sprawy, co motywowała ogłoszeniem upadłości A. oraz utratą zaufania do Kancelarii. W ocenie Sądu, z chwilą otrzymania tego wypowiedzenia (otrzymanie tego pisma przez Kancelarię potwierdzają zeznania św. B.(2)) umowa uległa rozwiązaniu, a Kancelaria nie miała już dalszych obowiązków informacyjnych – jedynie związane z rozliczeniami. W piśmie wypowiadającym umowę pokrzywdzona zażądała zwrotu wpłaconej kwoty […] zł. Pismo to zostało przyjęte przez Kancelarię, a jego nadanie potwierdza pocztowy dowód nadania.
 
Dowód: pismo k. […], zeznania św. B.(2), zeznania pokrzywdzonej, dowód nadania k. […]
 
Pismem z dnia […] pokrzywdzona ponowne wezwała Kancelarię do zapłaty kwoty […].
 
Dowód: wezwanie do zapłaty k. […]
 
W okresie od […] do […] dział finansowy Kancelarii wystawił notę rozliczającą wpłatę pokrzywdzonej kwoty […] zł, tytułem udziału pokrzywdzonej w kosztach postępowania. W związku z tym, po wystawieniu noty (oraz wcześniej faktury na kwotę […] zł), rozliczeniu z pokrzywdzoną, tj. zwrotowi, podlegała kwota różnicy pomiędzy wpłaconą kwotą […] zł a kwotą honorarium ([…] zł) i kwotą zaliczki na koszty ujętą w nocie ([…]). Zatem Kancelaria winna była zwrócić (rozliczyć) kwotę […] zł. Co do kwoty tej Kancelaria nie wystawiła nigdy ani faktury ani rachunku, ani też nie przedstawiła (aż do dnia […]) żadnego innego rozliczenia.
 
W Kancelarii istniały nadpłaty tego samego rodzaju w stosunku do innych klientów sprawy A. – w liczbie ok. […] osób, o czym Obwiniony wiedział.
 
Dowód: pismo k. […], zeznania św. B.(2)
 
W dniu […] pokrzywdzona, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, zażądała po raz kolejny zwrotu kwoty […] zł.
Dowód: wezwanie do zapłaty k. […]
 
W odpowiedzi na wezwanie pismem z dnia […] Kancelaria przedstawiła rozliczenie do dokonanej dnia […] kwoty […] zł wskazując, że kwota […] zł została zafakturowana jako wynagrodzenie kancelarii, kwota […] stanowi kwotę należnych od pokrzywdzonej kosztów postępowania, a kwota różnicy (nadwyżki), tj. […] zł została przekazana na rachunek bankowy pokrzywdzonej. Ostatecznie (z uwagi na podanie błędnego rachunku bankowego) kwota ta została przekazana pokrzywdzonej przez Kancelarię w dniu […].
 
Dowód: k. […], k. […]-[…], k. […], k. […]
 
Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił przede wszystkim na podstawie ww. dokumentów, które uznał za wiarygodne, bowiem ich prawdziwość nie była kwestionowana przez strony, a także korespondowały one ze sobą nawzajem oraz z treścią dowodów
z zeznań.
 
Również zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, tj. B.(1) i B.(2) Sąd uznał za wiarygodne – zeznawali oni w sposób przekonujący, pewny i ich wypowiedzi znajdują potwierdzenie w innych dowodach. Sąd uznał ostatecznie za nieistotny dowód z zeznań świadka S. albowiem okoliczności, na które zeznawała były albo potwierdzone dokumentami (złożenie dokumentów do roszczenia) albo nieistotne dla oceny sprawy.
 
Sąd ocenił jako częściowo wiarygodne zeznania pokrzywdzonej, mianowicie odnośnie jej  przystąpienia do grupy i wypowiedzenia umowy Kancelarii. Natomiast wobec sprzeczności jej zeznań z dokumentami w postaci korespondencji e-mail oraz wobec tego, że sama przyznała, iż kontaktowała się telefonicznie z Kancelarią, Sąd uznał za niewiarygodne jej oświadczenia, że nie miała ona kontaktu z Kancelarią lub nie była przez Kancelarię informowana o przebiegu sprawy. Być może w jej subiektywnym odczuciu kontakt i informacje z Kancelarii były niewystarczające, jednak nie można przyjąć, że nie miały miejsca. Dalsze uwagi w tym zakresie przedstawione są poniżej.
 
Sąd ocenił jako wiarygodne wyjaśnienia Obwinionego co do istotnych w sprawie okoliczności faktycznych i przyjął te wyjaśnienia jako dowód. Obwiniony wyjaśnił zasady pracy Kancelarii przy prowadzeniu sprawy, w szczególności (co ważne dla sprawy) udzielania informacji klientom i prowadzenie rozliczeń, które są zbieżne z dokumentami i zeznaniami świadków. Nie zmienia to jednak tego, że Sąd nie podziela ocen tych faktów i stanowiska Obwinionego co do popełnienia w tych okolicznościach deliktu dyscyplinarnego.
 
Jedyną w sprawie sporną okolicznością jest zakres dokonanego przez Kancelarię (pod kierownictwem Obwinionego) rozliczenia z pokrzywdzoną. W tym zakresie Sąd ocenił, że faktura oraz nota dotycząca części wpłaty zostały wystawione, albowiem ujęto je w księgach Kancelarii. Natomiast dowody nie wyjaśniły jednoznacznie i w sposób odpowiednio przekonujący, że dokumenty te zostały faktycznie przez Kancelarię wysłane do pokrzywdzonej listami zwykłymi. Wobec tego wątpliwości te, których Sąd usunąć nie może innymi dowodami, rozstrzygnąć należało na korzyść Obwinionego (na zasadzie stosowanego odpowiednio art. 5 § 2 Kodeksu postępowania karnego).
 
Pozostałe dowody, włączone postanowieniem na rozprawie, po ich analizie Sąd uznał za nieistotne dla przedmiotu sprawy lub potwierdzające dokonane ustalenia.
 
Sąd zważył, co następuje:
 
Wstępnie wskazać należy, że Obwiniony wykonuje zawód radcy prawnego w Kancelarii i jest w niej komplementariuszem (zatem ma prawo do zysku z działalności tej spółki,  także prawo prowadzenia jej spraw i reprezentacji). Pełni też nadzór merytoryczny i administracyjny nad personelem Kancelarii. W ocenie Sądu, w tego typu sytuacjach możliwe jest przypisanie wspólnikowi kancelarii (radcy prawnemu) odpowiedzialności za naruszenia w ramach obsługi prawnej wykonywanej przez kancelarię w formie spółki komandytowej, jeżeli w obsłudze tej ma on bezpośredni udział lub jeżeli należy do niego nadzór nad prawidłowością tej obsługi
i powiązanych z nią aspektów pomocy prawnej. Włączyć w to należy odpowiedzialność za – stanowiące element pomocy prawnej – udzielanie klientom informacji o prowadzonej sprawie oraz dokonywania z nimi rozliczeń finansowych dotyczących pomocy. Wina takiego wspólnika (pełniącego funkcje nadzorcze i kierownicze a nie merytoryczne) może zatem polegać na braku należytego nadzoru lub przedsięwzięcia środków, które należało – biorąc pod uwagę okoliczności przypadku – przedsięwziąć, aby uniknąć naruszenia. W przypadku wspólnika zarządzającego kancelarią, który podejmuje decyzje odnośnie zasad organizacji obsługi klientów, udzielania im informacji oraz rozliczeń pieniężnych, brak odpowiednich decyzji lub decyzje nieprawidłowe – jeżeli skutkują naruszeniami norm wyrażonych
w Kodeksie Etyki Radcy Prawnego – powodują odpowiedzialność dyscyplinarną osoby kierującej. Przeciwne podejście powodowałoby w istocie rozmycie albo wręcz brak tej odpowiedzialności, tzn. brak osób odpowiedzialnych w sytuacji ewidentnych nawet naruszeń interesów klientów wieloosobowych kancelarii.
 
W odniesieniu do pierwszego zarzutu postępowanie dowodowe wykazało dostatecznie, że Kancelaria Obwinionego dochowała należytego standardu postępowania w zakresie udzielania pokrzywdzonej informacji o prowadzonym z jej udziałem postępowaniu. Konieczne jest przy tym wyjaśnienie, że w postępowaniu grupowym występuje pewna specyfika dotycząca m.in. prawa klienta (a obowiązku radcy prawnego) do uzyskiwana bieżących informacji o sprawie. W postępowaniach tych następuje grupowanie nieraz bardzo wielkiej liczby klientów, których interesy są podobne. Korzyścią dla Klienta z takiego rozwiązania jest istotne obniżenie kosztu dochodzenia roszczenia, w tym dotyczącego honorarium radcy prawnego, jak i kosztów postępowania. Niejako drugą stroną tego medalu są modyfikacje, dyktowane koniecznością i obiektywnymi ograniczeniami, w udzielaniu i komunikacji z klientami. Jest bowiem oczywiste, że w przypadku obsługi grupy liczącej kilkadziesiąt, kilkaset albo nawet kilka tysięcy klientów tradycyjny sposób kontaktu klienta z radcą prawnym – bezpośrednia rozmowa telefoniczna, osobista, czy indywidualna korespondencja – nie jest możliwa. Radca prawny, aby utrzymywać komunikację z dużą liczbą klientów musiałby na to poświęcać większość swojego czasu zawodowego, a nie na właściwą pracę – prowadzenie sprawy dla Klientów. Byłby to nonsens. Dlatego
w postępowaniach tego rodzaju, korzystając z tego, że indywidualne koszty postępowania są istotnie niższe niż w przypadku obsługi indywidualnej, klienci mogą (co stanowi wręcz konieczność) być obsługiwaniu także zbiorowo, przy wykorzystaniu technik informatycznych, w szczególności przez dedykowane grupie strony internetowe, czy przez tzw. mailing (wysyłanie komunikatów z informacjami na podane przez klientów adresy e-mail). W tej sprawie Kancelaria Obwinionego w taki właśnie sposób obsługiwała komunikację z klientami. Niezależnie od tego zapewniała możliwość bezpośredniego spotkania lub rozmowy telefonicznej – w przypadku kontaktu inicjowanego przez Klienta.
W ocenie składu orzekającego taki sposób obsługi informacyjnej pozwu zbiorowego co do zasady jest prawidłowy i fakt, że nie zawsze Klient w swoim subiektywnym przekonaniu ma poczucie pełnej informacji i komfortu zasięgnięcia wiedzy „od ręki”, nie oznacza sytuacji nieprawidłowej, zważywszy na specyfikę postępowania i niższe od normalnych koszty dla Klienta.
 
W tej sprawie należy wskazać dodatkowo, że Pokrzywdzona potwierdziła, iż prowadziła korespondencję e-mail z Kancelarią o sprawie (o której przypomniała sobie, kiedy okazano jej wydruki tej korespondencji), a nadto, że klientem Kancelarii była relatywnie krótko, albowiem wypowiedziała umowę już w dniu […]. W ocenie składu orzekającego, nie było to jednak spowodowane rzekomymi niedostatkami w bieżącej komunikacji lecz tym, że pokrzywdzona nabrała (nie bez racji) przekonania, że powództwo do którego przystąpiła od początku nie ma obiektywnie szans powodzenia i niepotrzebnie do niego przystąpiła. Rzeczywistym powodem odstąpienia od umowy był więc raczej zamiar odzyskania pieniędzy przekazanych Kancelarii, a nie niedostatki informacyjne, których w ocenie Sądu nie można Obwinionemu prawidłowo zarzucić.
 
W tym stanie rzeczy Obwinionego od stawianego w tym zakresie zarzutu należało uwolnić.
 
W zakresie zarzutu drugiego Sąd uznał Obwinionego winnym. Wstępnie w tym zakresie należy zauważyć, że Sąd nie jest związany, ani szczegółowym opisem czynu zarzucanego we wniosku o ukaranie, ani też przyjętą przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego kwalifikacją prawną czynu. Wiążące są natomiast, zgodnie z art. 14 § 1 Kodeksu postępowania karnego  (stosowanego odpowiednio) ramy wyznaczone przez zdarzenie historyczne wskazane we wniosku, a nie poszczególne elementy opisu tego zdarzenia (por. postanowienie SN z […] sygn. akt […], publ. www.sn.pl). W tym postępowaniu nastąpiło to poprzez modyfikację ustaleń odnośnie daty popełnienia czynu oraz kwoty środków powierzonych przez Pokrzywdzoną, co do których Obwiniony (Kancelaria) nie rozliczyła się.
 
Delikt dyscyplinarny przejawia się bowiem w istocie tym, że przyjmując w dniu […] na rachunek bankowy Kancelarii kwotę […] należało najdalej w ciągu 14 dni wystawić i przekazać pokrzywdzonej odpowiednie dokumenty finansowe albo dokonać innego rozliczenia przelanych środków na poczet kosztów postępowania. Tak stało się jedynie co do części kwot (objętych fakturą oraz notą). Tak nie stało się natomiast co do kwoty […] zł, dla której Kancelaria ani nie wystawiła dokumentu faktury lub noty, ani nie przedstawiła informacji o jej potraktowaniu i powodach zatrzymania, ani też nie zwróciła jej pokrzywdzonej. W ocenie Sądu, taki obowiązek leżał po stronie Kancelarii i Obwinionego, który za te kwestie odpowiadał.
 
W efekcie, wobec braku podstaw do zatrzymywania kwoty […] zł Kancelaria dysponowała środkami pokrzywdzonej przez ponad 4 lata, nie informując o tym pokrzywdzonej. Kwotę tę zwrócono dopiero po pisemnym wezwaniu do zapłaty (nie z inicjatywy Kancelarii).
 
Obwiniony w ogólny sposób wiedział, z racji nadzoru nad działem finansowym, że Kancelaria jest w posiadaniu nienależnych jej kwot w stosunku do ok. […] klientów, w tym pokrzywdzonej. Zdaniem Sądu nie podjął jednak niezbędnych – z punktu widzenia zasad Kodeksu Etyki Radcy Prawnego – działań w celu rozliczenia się z klientem. W efekcie przechowywał przez ponad 4,5 roku środki pokrzywdzonej bez ich odpowiedniego zaewidencjonowania. Obowiązek wskazany w art. 37 ust. 3 KERP obejmuje, w ocenie sądu także obowiązek niezwłocznego zwrotu kwot nienależnych kancelarii, których nie potwierdziła ona odpowiednim rozliczeniem (rachunkiem, fakturą, notą), co łączy się także z obowiązkiem starannego działania i skrupulatności w rozliczeniach z klientem (art. 12 ust. 1 KERP).
 
Nieskuteczna w tym zakresie musi być linia obrony Obwinionego opierająca się na wskazaniu, że proces zwrotu nadpłat klientom w liczbie ok. […] osób „musi trwać”, tzn. zawsze ktoś będzie na początku, a ktoś na koniec tego procesu. Jest bowiem rzeczą (obowiązkiem) Kancelarii i odpowiedzialnego w niej wspólnika, aby w przypadku przyjęcia tak dużej sprawy do obsługi (ok. […] klientów), w tym przyjęcia adekwatnego do takiej liczby honorarium, zorganizować odpowiednie zaplecze służące obsłudze klientów. Obsługa od strony finansowej – zarówno dotycząca przyjmowania, jak i rozliczania nadwyżek finansowych, także powinna być dostosowana do wielkości sprawy i wyzwań związanych z liczebnością składu grupy klientów. Tymczasem, jak wynika z ustaleń faktycznych, mimo raportowania Obwinionemu trudności w niezwłocznym rozliczaniu nadwyżek, wynikłej ze szczupłości kadrowej działu finansowego, Obwiniony nie przedsięwziął środków wystarczających dla rozwiązania problemu niezwłocznego zwrotu nadpłat klientom. Wziąć przy tym należy pod uwagę liczebność grupy oraz hipotetyczną jednostkową wartość nadpłaty – mowa tu zatem o nadpłatach w łącznej kwocie prawdopodobniej nie niższej niż kilkaset tysięcy złotych. To wymagało zorganizowanych działań ze strony Kancelarii i Obwinionego. Nie można zaakceptować sytuacji, w której klient otrzymuje należne mu środki ponad 4 lata liczonym od dnia, w którym Kancelaria uznała, że powinna była je zwrócić (tj. w dniu wystawienia noty). Wystarczyłoby, żeby Kancelaria, po wystawieniu not i powstaniu nadwyżek, wysłała na znane Kancelarii adresy Klientów (wraz z notami, które wg św. B.(2) wysłano pocztą) także informację o nadwyżkach z ewentualną prośbą o podanie rachunków bankowych. To załatwiałoby problem ustalania, w jaki sposób i komu zwracać nadpłaty – przerzucając na Klientów obowiązek działania w celu uzyskana nadpłaty. Takiego działania Kancelarii i Obwinionego jednak zabrakło.
 
W tym zakresie zatem Obwinionemu należało przypisać winę polegającą na niepodjęciu niezbędnych decyzji organizacyjnych dotyczących czy to zatrudnienia dodatkowego personelu czy to innych przesunięć kadrowych, tak aby istotne zobowiązanie Kancelarii (łącznie oraz jednostkowo, w stosunku do każdego klienta z osobna) rozliczyć. Właściwy, nawet ze względu na obiektywne okoliczności sprawy, czas na takie rozliczenie może niekiedy wynosić kilka miesięcy, ale w tej sprawie wyniósł on kilka lat, co nie może być traktowane jako sytuacja normalna.
 
Biorąc to pod uwagę Sąd uznał, że Obwiniony w ramach swojego obowiązku i odpowiedzialności jako komplementariusz kancelarii prowadzonej w formie spółki komandytowej, nie dochował należytej staranności w rozliczeniach z pokrzywdzoną (co do kwoty […] zł), w tym nie ewidencjonował tej kwoty prawidłowo w okresie od […] do […] (licząc 14 dni na wystawienie odpowiedniego rachunku lub zwrot środków) ani nie zwrócił jej, mimo takiego obowiązku.
 
W kwestii wymiaru kary Sąd uznał, że ze względu na charakter deliktu, związany z nieprawidłowymi rozliczeniami z Klientem, jak również z uwagi na to, że zaniechanie Obwinionego nie dotyczyło li tylko pokrzywdzonej, ale w swoich skutkach miało charakter generalny dla podobnych jej przypadków, uznał, że czyn ten nie ma cech niewielkiej szkodliwości – z punktu widzenia zaufania jakim powinien cieszyć się Obwiniony jako radca prawny i radcowie prawni w ogólności. Postępowanie Obwinionego w tym zakresie wpływa negatywnie na wizerunek radcy prawnego, bowiem skrupulatne i rzetelne rozliczenia z klientami, szczególnie pokrzywdzonymi już przez oszukańczy podmiot („A.”), powinny być traktowane jako element szczególnie istotny w działalności radcy prawnego.
 
Stąd Sąd wymierzył karę pieniężną, przy czym biorąc pod uwagę dotychczasową niekaralność Obwinionego oraz jego postawę nastawioną na wyjaśnienie sprawy (co przejawiało się w złożonych wyjaśnieniach), Sąd wymierzył ją blisko dolnej granicy zagrożenia, uznając, że kara w takiej wysokości odniesie skutek w zakresie prewencji indywidualnej, a ze względu na jej rodzaj, także ogólnej.
 
Dodatkowo, ze względu na powagę naruszonego obowiązku i względnie wysoką szkodliwość  czynu, jak również biorąc pod uwagę, że wykonywanie prawidłowego nadzoru nad pracą Kancelarii oraz jej służb administracyjnych i finansowych (co – jak wykazano – jest obowiązkiem zawodowym wspólnika komplementariusza) jest niewątpliwie czasochłonne, Sąd uznał, że właściwe będzie również orzeczenie w stosunku do Obwinionego zakazu wykonywania patronatu przez okres roku. Przez ten czas Obwiniony nie powinien, w ocenie Sądu, uczestniczyć w formowaniu adeptów wykonywania zawodu, skoro sam nie wykazał w tym zakresie postawy, która byłaby godna naśladowania. Winien natomiast więcej czasu i uwagi poświęcić należytej obsłudze administracyjnej i finansowej klientów Kancelarii.
 
O kosztach postępowania sąd orzekł w granicach stawek urzędowych wynikających z § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę zakres postępowania przed Sądem i wynikającą z tego liczbę rozpraw, które uzasadniałyby wyznaczenie maksymalnej kwoty kosztów. Jednakże z uwagi na fakt, że  w odniesieniu do jednego z dwóch zarzutów Obwiniony został uniewinniony, Sąd nałożył na niego obowiązek poniesienia kosztów postępowania jedynie w części.
(AD)

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy