Orzeczenie z dnia 2 marca 2015 r. Sygn. akt: D 63/2014
Orzeczenie prawomocne

Przewodniczący: radca prawny Tomasz Iwańczuk
Członkowie: radca prawny Marzena Okła-Anuszewska
radca prawny Agnieszka Świstak
Protokolant: Anna Gabrysiak

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy  prawnemu K. (1), [...], obwinionej o to, że:
1.    popełniła czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określony w art. 7 i art. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r. poz. 637 j t., tj. poprzez: nie zachowanie niezależności i naruszenie zasady nieulegania wpływom, który to czyn został popełniony przez radcę prawnego K. (1) poprzez przypieczętowanie pieczęcią zawodową umowy darowizny z dnia [...] r. potwierdzającej jej zgodność pod względem formalno-prawnym, na skutek przychylenia się do sugestii uczestników negocjacji i uleganie ich sugestiom;
2.    popełniła czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określony w art. 11 ustawy o radcach prawnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r. poz. 637 j. t.) w związku z art. 27 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., tj. poprzez nazwanie Skarżących mianem: „hien cmentarnych" na spotkaniu w dniu [...] r., czym radca prawny K. (1) wyraziła negatywne nastawienie do strony przeciwnej;

1. Uznaje radcę prawnego K. (1) ([...]), niewinną popełnienia zarzucanego w pkt 1 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego czynu;
2. Uznaje radcę prawnego K. (1) ([...]), winną zarzucanego w pkt 2 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 27 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 2 i art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych wymierza karę upomnienia;
3. Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionego radcy prawnego K. (1) ([...]) na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę [...] zł ([...] złotych);
4. Tytułem zwrotu kosztów procesu Okręgowa Izba Radców Prawnych w W. wypłaci R. (1) i K. (2) kwotę [...] zł ([...] złote), a w tym [...] zł ([...] złote) tytułem zwrotu kosztów podróży w ten sposób, że R. (1) wypłaci kwotę [...] zł ([...] złotych), natomiast K. (2) kwotę [...] zł ([...] złote) oraz kwotę [...] zł ([...] złote) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Pismem z dnia [...] r., które wpłynęło do OIRP w W. w [...] r., Pani D. - adwokat, działająca jako pełnomocnik R. (1) oraz K. (2) ( dalej: „Pokrzywdzeni”) złożyła skargę na postępowanie radcy prawnego Pani K. (1) wpisanej na listę radców prawnych OIRP w W. pod numerem [...], zarzucając jej, sprzeczne z zasadami etyki wykonywanie zawodu radcy prawnego oraz nienależyte wykonywanie zawodu, poprzez udział w negocjacjach w dniach [...] i [...] roku pomiędzy Pokrzywdzonymi a R. (2), które w konsekwencji doprowadziły do podpisania w dniu [...] r. umowy darowizny w zwykłej formie pisemnej, a zatem do naruszenia przepisu art. 890 § 1 k.c.
Ponadto działająca w imieniu Pokrzywdzonych pełnomocnik podniosła, iż pomiędzy radcą prawnym K. (1) a R. (2) występuje pokrewieństwo [...], a przedmiotowa umowa darowizny została parafowana przez radcę prawnego K. (1).
Jak wynika z treści skargi, zawarcie umowy darowizny pomiędzy Pokrzywdzonymi a R. (2) miało spowodować odstąpienie Pokrzywdzonych od wystosowania roszczeń do spadku [...] Pokrzywdzonej R. (1). Umowa darowizny została podpisana przed zakończeniem postępowania spadkowego. Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabyciu spadku przez R. (2) - ten będący darczyńcą- uchylił się od wypełnienia umowy darowizny, powołując się na okoliczność, iż jest ona nieważna, gdyż nie została sporządzona w formie aktu notarialnego. Tym samym, jak podnosi pełnomocnik Pokrzywdzonych, darczyńca - uchylił się od jakichkolwiek zobowiązań wobec Pokrzywdzonych poprzez wprowadzenie ich w błąd co do formy umowy darowizny, uzyskując korzystne dla siebie orzeczenie Sądu.
W dalszej części skargi, pełnomocnik Pokrzywdzonych zarzuciła radcy prawnemu K. (1), iż ta podpisując tekst umowy darowizny była odpowiedzialna za zgodność jej treści i formy z prawem. Zaakceptowanie umowy darowizny jedynie w formie pisemnej, zdaniem Pokrzywdzonych wprowadziło w błąd obdarowanego K. (2). Pokrzywdzeni w skardze dodatkowo podnoszą, iż zaakceptowanie formy pisemnej umowy darowizny przez K. (1), która występowała w negocjacjach w imieniu darczyńcy R. (2), miało spowodować u obdarowanego, niekorzystającego z profesjonalnej pomocy prawnej przeświadczenie o dokonaniu czynności i zakończeniu sprawy pomiędzy stronami, i odstąpienie przez małżonkę Pokrzywdzonego od domagania się w postępowaniu sądowym roszczeń w stosunku do spadku po R. (3). Pokrzywdzeni podnieśli także, iż poprzez fakt udziału Obwinionej w negocjacjach, w świadomości Pokrzywdzonych istniało wyobrażenie o prawidłowości dokonania czynności prawnej. Zdaniem Pokrzywdzonych postępowanie radcy prawnego K. (1) miało na celu ułatwienie darczyńcy w sposób pozbawiony konsekwencji nie wypełnienie zobowiązania, a tym samym działanie na szkodę obdarowanych. W dalszej części skargi pełnomocnik Pokrzywdzonych podniosła, iż takie postępowanie radcy prawnego w sposób oczywisty podważa zaufanie do zawodu, gdyż obdarowany biorąc pod uwagę okoliczność, iż sprawę przygotowuje profesjonalista miał w pełni zaufanie, co do prawidłowości sporządzonego oświadczenia woli darczyńcy pod względem formalnym. Zdaniem Pokrzywdzonych radca prawny K. (1) dysponowała wiedzą, która umożliwiła jej wprowadzenie w błąd stronę podpisywanej umowy, co było w interesie Klienta radcy prawnej K. (1). Jak dodatkowo oświadczają Pokrzywdzeni K. (1) i R. (2) są ze sobą spokrewnieni, a radca prawny K. (1) była zainteresowana wynikiem prowadzonych negocjacji.
W skardze pełnomocnik Pokrzywdzonych dodatkowo podniósł, iż postawa radcy prawnego K. (1) była nacechowana negatywnym stosunkiem wobec Pokrzywdzonych, zachowanie powyższe przejawiało się w dwukrotnym nazwaniu przez K. (1) Pokrzywdzonych „hienami cmentarnymi”, które to zachowanie zdaniem pełnomocnika Pokrzywdzonych ewidentnie przekracza normy swobodnej wypowiedzi pełnomocnika.
Wezwana do złożenia pisemnych wyjaśnień, mocą zarządzenia Rzecznika Dyscyplinarnego, radca prawny ustosunkował się do stawianych mu zarzutów w piśmie z dnia [...] r. (data wpływu do OIRP).
W wyjaśnieniach radca prawny K. (1) potwierdziła, iż w dniach [...] i [...] r. (zastępca rzecznika zauważa, w tym miejscu błędnie wskazany rok, data ta bowiem jeszcze nie nastąpiła), uczestniczyła w spotkaniach dotyczących spadku po R. (3), który jest [...] R. (3). Oświadczyła także, iż zwykłą formę pisemną umowy darowizny R. (2) otrzymał od Pokrzywdzonych. Podniosła także, iż uprzedzała zgromadzonych o skutkach zawarcia umowy darowizny w zwykłej formie, cytując odpowiednie fragmenty przepisów dotyczących umowy darowizny z k.c. Stwierdziła ponadto, iż Pokrzywdzeni jej wyjaśnień nie przyjęli do wiadomości, uparcie dążąc do zawarcia umowy w tzw. zwykłej formie.
Obwiniona w złożonych wyjaśnieniach, potwierdziła okoliczność parafowania umowy darowizny, oraz oświadczenia o przyjęciu przez Pokrzywdzoną R. (1) kwoty [...] zł. Jak stwierdziła Obwiniona, parafowanie miało na celu uwidocznienie jej obecności na spotkaniu, z tego względu, iż spotkanie nie było protokołowane oraz skorygowania daty na drugim z dokumentów tj. oświadczeniu o wynagrodzeniu. Jak podniosła dodatkowo „od początku byłam przeciwna zawieraniu tej umowy, jednak Skarżący wymusili jej podpisanie odmawiając opuszczenia domu”.
Radca prawny K. (1) podniosła także, iż spotkania miały charakter mediacyjny, i zarzut działania na szkodę Pokrzywdzonych jest jej zdaniem niezrozumiały i bezzasadny. Z uwagi na powiązania rodzinne i zachowanie dobrych stosunków swój udział traktowała jako bardziej mediacyjny niż procesowy.
Przyznała jednakże, iż w dniu [...] r. (zastępca rzecznika ponownie podnosi, błędne określenie roku wydarzenia przez Obwinioną) porównała zachowanie Pokrzywdzonych do „hien cmentarnych”. W swoich wyjaśnieniach radca prawny K. (1) opisała także różne okoliczności, przedstawiające stosunki rodzinne pomiędzy Pokrzywdzonymi, a zmarłym R. (3) oraz R. (2) - synu [...].
Dodatkowo podniosła, iż jest od [...] r. jest nękana i otrzymuje od Pokrzywdzonych listy, anonimy i telefony pełne oskarżeń, nienawiści i pomówień. Na dowód czego przedstawiła plik korespondencji.
Postanowieniem z dnia [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W, wszczął dochodzenie wobec radcy prawnego K. (1) w sprawie naruszenia Kodeksu Etyki Radcy Prawnego poprzez zaakceptowanie i potwierdzenie złożonym przez siebie podpisem, faktu zawarcia umowy darowizny z dnia [...] r. w formie innej, niż przewidziana przepisami kodeksu cywilnego, wyrażanie stwierdzeń negatywnie nacechowanych skierowanych do R. (1) oraz K. (2), uleganie negatywnemu nastawieniu klienta do strony przeciwnej mającego wpływ na standardy etyki zawodu radcy prawnego, świadome wyzyskanie błędu strony przeciwnej poprzez wykorzystywanie zaufania do zawodu radcy prawnego jako do profesjonalisty w przedmiocie stosunków cywilnoprawnych tj. popełnienia czynu naruszającego podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określonego w art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. nr 10, poz. 65 z późn. zm.).
 W dniu [...] r. w siedzibie Okręgowej Izby Radców Prawnych, zeznania złożyła świadek R. (1) oraz K. (2), w dniu [...] r. świadek R. (2). W dniu [...] r. wyjaśnienia złożyła również obwiniona K. (1).
Mając na względzie powyższe, mocą postanowienia z dnia [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. umorzył dochodzenie przeciwko radcy prawnemu K. (1) nr wpisu [...] w sprawie popełnienia czynu naruszającego podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, określonego w art. 6 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r., w związku z art. 11 ust. 2 i ust. 3, art. 19, art.22 ust. 1 lit c) oraz art. 27 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (podstawa prawna jak wyżej), tj. czynów polegających na : naruszeniu przez K. (1) art. 11 ust. 2 i ust. 3 poprzez zaakceptowanie i potwierdzenie złożonym przez siebie podpisem z adnotacją „K. (1) radca prawny" faktu zawarcia umowy darowizny z dnia [...] r. w formie innej, niż przewidziana przepisami kodeksu cywilnego; naruszenie przez K. (1) art. 19 KERP - poprzez nierzetelne wykonanie zawodu radcy prawnego przejawiające się nie kierowaniem się przepisami prawa co wyraziło się w zaakceptowaniu umowy darowizny w formie, którą kodeks cywilny uznaje za nieważną, oraz wyrażanie stwierdzeń negatywnie nacechowanych skierowanych do R. (1) oraz K. (2); naruszenie przez K. (1) art. 22 ust. 1 lit c) KERP poprzez występowanie w sprawie jako pełnomocnik reprezentujący siostrzeńca Pana R. (2); naruszenie przez K. (1) art. 27 ust. 3 KERP poprzez uleganie negatywnemu nastawieniu klienta do strony przeciwnej mającego wpływ na standardy etyki zawodu radcy prawnego poprzez świadome wyzyskanie błędu strony przeciwnej wykorzystując zaufanie do zawodu radcy prawnego jako do profesjonalisty w przedmiocie stosunków cywilnoprawnych oraz po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu dochodzenia wystąpić do Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. z wnioskiem o udzielenie ostrzeżenia radcy prawnemu K. (1), nr wpisu [...] w sprawie przewinienia dyscyplinarnego mniejszej wagi.
Zażalenie na powyższe orzeczenie z dnia [...] r. wnieśli R. (1) oraz K. (2) w dniu [...] r. Pokrzywdzeni zaskarżyli  postanowienie o umorzeniu dochodzenia z dnia [...] r., sygn. akt [...] wydane przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. w całości. Skarżonemu orzeczeniu zarzucono wiele naruszeń prawa materialnegii procesowego.    
Mając na względzie powyższe, Pokrzywdzeni wnieśli o uchylenie skarżonego postanowienia i przekazanie Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. do dalszego prowadzenia dochodzenia.
Postanowieniem z dnia [...] r. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uchylił w całości zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Rzecznikowi Dyscyplinarnemu.
Zdaniem Sądu Dyscyplinarnego, wbrew stanowisku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, należy ustalić że Obwiniona w trakcie negocjacji prowadzonych przez R. (2) i Pokrzywdzonych nie występowała „jako jego ciotka” a była jego pełnomocnikiem. W trakcie przesłuchania przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego w dniu [...] roku Obwiniona zeznała: „Formalnie M. nie udzielił mi pełnomocnictwa do działania, ale ja mówiłam w jego imieniu”, co w kontekście zebranego materiału dowodowego oraz ugruntowanego poglądu judykatury stojącej na stanowisku, że oświadczenie woli o ustanowieniu pełnomocnika, jak każde oświadczenie woli, może być wyrażone przez każde zachowanie się mocodawcy ujawniające jego wolę w sposób dostateczny, prowadzi do wyrażonego powyżej poglądu Sądu Dyscyplinarnego.
Odnośnie zarzutu stawianego przez Pokrzywdzonych Obwinionej iż sprawdzenie i parafowanie przez obwinioną umowy w formie innej niż przewidują przepisy prawa, co w konsekwencji doprowadziło do powstania negatywnych skutków dla strony przeciwnej, do tej którą Obwiniona reprezentowała, miało stanowić przewinienie dyscyplinarne, Sąd Dyscyplinarny takiego zapatrywania nie podziela.
Biorąc pod uwagę że Obwiniona brała udział w negocjacjach jako pełnomocnik R. (3) oraz z uwagi na przepis art. 2 ustawy o radcach prawnych stanowiący: Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów na rzecz których jest wykonywana, zachowanie Obwinionej w okresie którego dotyczy niniejsze postępowanie dyscyplinarne zmierzało do ochrony interesów mocodawcy Obwinionej, w żadnym wypadku natomiast nie można wymagać by radca prawny wykonujący pomoc prawną na rzecz swojego mocodawcy chronił interesy prawne innych podmiotów, tym bardziej gdy interesy te są sprzeczne z interesem jego mocodawcy.
Wobec powyższego zapatrywania Sądu Dyscyplinarnego, zarzut Pokrzywdzonych nieprawidłowej oceny materiału dowodowego dotyczącego posiadania bądź nie posiadania wiedzy przez Pokrzywdzonych na temat konsekwencji niezachowania formy aktu notarialnego umowy darowizny, wobec ustalenia przez Sad Dyscyplinarny że opisany powyżej czyn Obwinionej nie stanowi zawinionego, nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego, bądź czynów niezgodnych ze ślubowaniem radcowskim bądź zasadami etyki radcy prawnego, pozbawiony jest znaczenia w sprawie niniejszej.
 Odnośnie zarzutu naruszenia uregulowanej w art. 11 ust.1 ust.2 i ust.3 kodeksu etyki radcy prawnego – zasady niezależności radcy prawnego w wykonywaniu zawodu radcy prawnego poprzez parafowanie oraz przyłożenie pieczęci zawodowej na skutek sugestii uczestników negocjacji, Sąd Dyscyplinarny podziela ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego, nie podziela jednak zapatrywania Zastępcy Rzecznika na to, że wiedza Pokrzywdzonych na temat możliwości zawarcia umowy darowizny umniejszać miałaby stopień zawinienia Obwinionej. Sąd Dyscyplinarny podziela zapatrywanie Pokrzywdzonych na wagę naruszonego przez Obwinioną obowiązku zachowania niezależności i nieulegania wpływom.
Odnośnie zarzutu Pokrzywdzonych naruszenia przez postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia z dnia [...] roku art. 66 ustawy o radcach prawnych poprzez uznanie stwierdzenia „hieny cmentarne”, użytego przez Obwinioną za naruszenie mniejszej wagi, w okolicznościach oczywistego, mżącego i zawinionego naruszenia norm kodeksu etyki radcy prawnego, oraz obrazy art. 7 kpk mających wpływ na treść orzeczenia poprzez dowolną ocenę materiału dowodowego przejawiająca się tym, iż Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych uznał, iż zachowanie radcy prawnego nie wskazuje na uleganie negatywnemu nastawieniu klienta mającemu wpływ na sprzeczny ze standardami etyki zawodu radcy prawnego stosunek do strony przeciwnej, Sąd Dyscyplinarny podziela stanowisko Pokrzywdzonego.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 11 ustawy o radcach prawnych, radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa: rzeczową potrzebą, które podlega wyłącznie odpowiedzialności dyscyplinarnej. Jednocześnie art. 27 ust. 3 kodeksu etyki radców prawnych stanowi iż negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie powinno nie mieć wpływu na postawę radcy prawnego. Kształtując swoje zachowanie w stosunku do tej strony powinien postępować w zgodzie z ogólnymi standardami etyki zawodowej. Powinien też starać się przeciwdziałać zaostrzeniu konfliktu oraz działać na rzecz pojednawczego rozwiązania sporu przez taktowne i wyzbyte uprzedzeń podejście do strony przeciwnej.
Ocena czynu nazwania Pokrzywdzonych mianem „hien cmentarnych” przez pryzmat ww. przepisów, nawet przy założeniu że Obwiniona mogła działać pod wpływem silnego wzburzenia, jakkolwiek może mieć wpływ na ocenę winy Obwinionej, jednakże nie może zdaniem Sądu Dyscyplinarnego powodować uznania użycia takiego określenia wobec strony przeciwnej swojego mocodawcy za czyn mniejszej wagi
Następnie, w dniu [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego postanowił przedstawić  radcy prawnemu K. (1) następujące zarzuty:
1.    niezachowanie niezależności i naruszenie zasady nieulegania wpływom poprzez przy-pieczętowanie pieczęcią zawodową umowy darowizny z dnia [...] r. potwier¬dzającej jej zgodność pod względem formalno-prawnym, na skutek przychylenia się do sugestii uczestników negocjacji i uleganiu im tj. czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określony w art. 7 i art. 11 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r. poz. 637)
2.    nazwanie Pokrzywdzonych mianem: „hien cmentarnych” na spotkaniu w dniu [...] r., czym radca prawny K. (1) wyraziła negatywne nastawienie do strony prze¬ciwnej tj. o czyn naruszający podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określony w art. 11 ustawy o radcach prawnych (jedn. tekst Dz. U. z 2014 r. poz. 637) w związku z art. 27 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.
W dniu [...] r. dokonano przesłuchania obwinionej radcy prawnej K. (1).
Mocą postanowienia z dnia [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego oddalił wniosek dowodowy z przesłuchania świadka G. jako nieprzydatny do stwierdzenia wykazywanych okoliczności.
W dniu [...] r. dokonano zapoznania obwinionego z materiałami dochodzenia.
Wnioskiem z dnia [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniosła o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec radcy prawnego K. (1) przez Okręgowy Sąd Dyscyplinarny.
W odpowiedzi na powyższy wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego z dnia [...] r. obwiniona wniosła o oddalenie wniosku i postawionych w nim zarzutów.
Na rozprawie w dniu [...] r. przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych stawili się pokrzywdzeni wraz z pełnomocnikiem, obwiniona oraz Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego.  
Następnie Sąd Dyscyplinarny dopuścił dowód z przesłuchania obwinionego radcy prawnego, który podtrzymał stanowisko wyrażone w piśmie z dnia [...] r.
Na rozprawie w dniu [...] r. dopuszczono również dowód z przesłuchania świadków – Pokrzywdzonych, którzy podtrzymali swoje stanowisko w sprawie.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił następujący stan faktyczny:
Pomiędzy radcą prawnym K. (1) a R. (2) występuje pokrewieństwo [...].
Obwiniona radca prawny brała udział w negocjacjach pomiędzy K. (2) a R. (2) (w dniach [...] i [...] r.) i podpisaniu umowy darowizny. Radca prawny reprezentowała swojego siostrzeńca R. (2) w całym toku negocjacji pomiędzy stronami umowy. W trakcie spotkań R. (2) nie zabierał głosu, w jego imieniu działała obwiniona.
Umowę darowizny podpisano w dniu [...] r. w zwykłej formie pisemnej. Wzór umowy został zaczerpnięty przez pokrzywdzonego K. (2) z Internetu. Pokrzywdzony miał jednocześnie świadomość, że właściwą formą umowy jest forma aktu notarialnego oraz spełnienie umowy przez darczyńcę i obdarowanego. Przedmiotem darowizny był rachunek maklerski R. (3), zmarłego, którego darczyńca był spadkobiercą. Obwiniona nie sugerowała postanowień umowy, natomiast uprzedzała uczestniczących w spotkaniu, że ma wątpliwości czy umowa darowizny zawarta w formie innej niż akt notarialny będzie skuteczna. Niezależnie jednak od powyższego, umowa została parafowana przez radcę prawnego K. (1) i opatrzona pieczęcią radcy prawnego.
Przyczyną podjęcia czynności w postaci sporządzenia umowy darowizny było postępowanie spadkowe toczące się po śmierci R.(3)  – brata R. (1) i ojca R. (2). W skład spadku po R. (3) wchodziło m.in. gospodarstwo rolne, na którym przez okres [...] lat pracowali R. (1) i K. (2). Spadkodawca nie pozostawił testamentu. Umowa darowizny miała spowodować odstąpienie R. (1) od wystosowania roszczeń wobec spadku. Umowa darowizny została podpisana przez K. (2) i R. (2) przed zakończeniem postępowania spadkowego.
W dniu [...] r. R. (2) podpisał również dwa inne dokumenty – tj., zobowiązanie do przekazania sum pieniężnych zgromadzonych na koncie zmarłego na rzecz Pokrzywdzonych, a także zobowiązał się nie sprzedawać zboża i przekazać stado bydła R. (1). Żadnego z powyższych zobowiązań R. (2) nie wypełnił.
Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez R. (2) – darczyńca uchylił się od wypełnienia umowy darowizny, stwierdzając m.in., że jest ona nieważna, gdyż nie została sporządzona w formie aktu notarialnego.
W toku negocjacji obwiniona radca prawny dopuściła się zachowań uwidaczniających swój negatywny stosunek do pokrzywdzonych R. (1) i K. (2), nazywając ich m.in. „hienami cmentarnymi”.
Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu akta sprawy o sygn. D 63/2014, zeznania pokrzywdzonych, obwinionej, świadków R. (2) oraz dokumenty: umowę darowizny z dnia [...] r., pismo R. (2) skierowane do Pokrzywdzonych z dnia [...] r., [...] r., wezwanie do próby ugodowej z dnia [...] r., oświadczenie z dnia [...] r., aneks do umowy darowizny z dnia [...] r., pismo K. (2) z dnia [...] r., oświadczenie R. (2) z dnia [...] r., G. z dnia [...] r., korespondencję email.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że obwiniona nie dopuściła się zarzucanego jej w pkt. 1 wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego czynu polegającego na naruszeniu zasady niezależności radcy prawnego.
Przede wszystkim podkreślić należy, że poczynione ustalenia pozwalają na stwierdzenie, że radca prawny K. (1) brała udział w negocjacjach pomiędzy K. (2) a R. (2) i podpisaniu przez nich umowy darowizny w dniu [...] r. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, iż obwiniona działała w charakterze pełnomocnika R. (2) będącego stroną umowy darowizny z dnia [...] r. Jak sama bowiem wskazała podczas składania wyjaśnień w dniu [...] r. – „Formalnie R. (2) nie udzielił mi pełnomocnictwa do działania, ale ja mówiłam w jego imieniu”. Powyższe bezsprzecznie wskazuje na umocowanie obwinionej do działania w imieniu jej mandanta – R. (2).
Zgodnie z przywołanymi przepisami: „Niezależność radcy prawnego jest gwarancją ochrony praw i wolności obywatela i sprawowania wymiaru sprawiedliwości, co oznacza, że radca prawny musi być wolny od wszelkich wpływów a szczególnie tych, które mogą wynikać z jego osobistych interesów czy nacisków zewnętrznych, ograniczeń, nakłaniania, gróźb ingerencji bezpośredniej lub pośredniej z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu”, „Radca prawny obowiązany jest przy wykonywaniu obowiązków zawodowych chronić swą niezależność. Przy wykonywaniu zawodu radca prawny obowiązany jest zawsze kierować się prawem; żadne okoliczności pozaprawne, niemające bezpośredniego związku z obiektywnie ocenionym stanem faktycznym sprawy, albo wyrażone przez kogokolwiek polecenia, czy wskazówki, nie zwalniają radcy prawnego z obowiązku rzetelnego i uczciwego wykonywania czynności zawodowych” oraz „radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych”.
Jak wynika z akt sprawy niniejszej, obwiniona w toku prowadzonych negocjacji podpisała sporządzoną przez strony umowę darowizny i opatrzyła ją pieczęcią radcy prawnego. Powyższe przyznała sama obwiniona w toku wyjaśnień złożonych w dniu [...] r. wskazując, że: „Myślę, że sama z siebie podpisałam tę umowę, parafę traktowałam jako potwierdzenie swojego udziału w spotkaniu” oraz  „dla mnie parafa moja na tym dokumencie miała oznaczać moją obecność”, nadto „dla mnie parafa dokumentu oznacza: „że zgadzam się z treścią”(wyjaśnienia z dnia [...] r.).
Powyższe pozwala stwierdzić, iż radca prawny K. (1) dokonała parafowania umowy darowizny i opieczętowania jej pieczęcią zawodową nie będąc jej stroną, na skutek przychylenia się do sugestii uczestników negocjacji.
Z drugiej zaś strony podkreślić należy, że okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie pozwalają na przyjęcie, iż obwiniona dopuściła się zarzucanego jej czynu, polegającego na naruszeniu zasady niezależności radcy prawnego, albowiem nie polegały one na zawinionym, nienależytym wykonywaniu zawodu czy naruszeniu zasad etyki radcy prawnego.
Przede wszystkim podkreślić należy, że radca prawny dokonała jedynie parafowania umowy, nie sporządzała ona tekstu umowy darowizny z dnia [...] r., nie sugerowała jej treści oraz wyrażała wątpliwości co do jej ważności i zgodności z przepisami prawa: „Parafowanie obu dokumentów miało na celu uwidocznienie mojej obecności w spotkaniu z tego względu, ze nie było ono protokołowane oraz skorygowania daty na oświadczeniu o dacie wypłacenia wynagrodzenia. W żadnym wypadku nie akceptowałam takiej umowy, jako prawidłowo sporządzonej”, „(…) od początku byłam przeciwna zawieraniu tej umowy, jednak Skarżący wymusili jej podpisanie odmawiając opuszczenia domu (…)” (pismo obwinionej z dnia [...] r.)., „Przy stole wyraźnie powiedziałam  o skutkach dotyczących formy i treści tej umowy”, „Przy parafowaniu umowy, wszystkie strony były poinformowane o skutkach nieważności tej umowy” (wyjaśnienia z dnia [...] r.).
Pokrzywdzeni, jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy, zostali wielokrotnie poinformowani o skutkach niezachowania wymaganej prawem formy umowy darowizny. Powyższe potwierdzenie znajduje m.in. w liście z dnia [...] r. autorstwa R. (1) i w liście z dnia [...] r. autorstwa K. (2). Nadto, w toku zeznań pokrzywdzonej złożonych w dniu [...] r. wskazała ona: „Umowę darowizny mój mąż wydrukował z internetu, uprzednio informując się u maklera w G. i telefonicznie w rozmowie w W. – że nie potrzebny jest notariusz, jest to tylko dodatkowy koszt. (…) Mój mąż dowiedział się, że umowa jest ważna, o ile obie strony wyrażają wolę jej spełnienia”. Powyższe potwierdził również w swoich zeznaniach Pokrzywdzony K. (2).
W ocenie Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego, powyższe wskazuje, iż Pokrzywdzeni mieli świadomość skutków zawarcia umowy darowizny w zwykłej formie pisemnej, a w konsekwencji możności uznania jej za nieważną. R. (1) oraz K. (2), pomimo, że zostali powiadomieni o wątpliwościach, ewentualnych problemach wynikających z zawarcia w dniu [...] r. umowy darowizny z R. (2),  mimo wszystko dążyli do jej podpisania. Powyższe, a więc świadomość pokrzywdzonych w zakresie konsekwencji podpisania przezeń umowy w formie zwykłej pisemnej, prowadzi do wniosku, że nie można zarzucić obwinionej, iż wykorzystała ona błąd, niewiedzę drugiej strony.
Mając na względzie powyższe uznać należy, że okoliczności niniejszej sprawy nie pozwalają na uznanie, iż obwiniona dopuściła się zarzucanego jej czynu, tj. naruszyła ona zasadę niezależności zawodu radcy prawnego, zgodnie z którą radca prawny musi być wolny od wszelkich wpływów a szczególnie tych, które mogą wynikać z jego osobistych interesów czy nacisków zewnętrznych, ograniczeń, nakłaniania, gróźb ingerencji bezpośredniej lub pośredniej z jakiejkolwiek strony lub z jakiegokolwiek powodu.

Jednocześnie jednak, uznać należy, iż obwiniona K. (1) dopuściła się drugiego zarzucanego jej czynu, sprzecznego z art. 11 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 27 ust. 3 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, polegającego na użyciu określenia „hien cmentarnych” w odniesieniu do pokrzywdzonych na spotkaniu w dniu [...] r., czym radca prawny wyraziła negatywne nastawienie do trony przeciwnej.
Zgodnie z przywołanymi przepisami „Radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą” , „Negatywne nastawienie klienta do strony przeciwnej nie powinno mieć wpływu na postawę radcy prawnego. Kształtując swoje zachowanie w stosunku do tej strony powinien on postępować w zgodzie z ogólnymi standardami etyki zawodowej. Powinien też starać się przeciwdziałać zaostrzeniu konfliktu oraz działać na rzecz pojednawczego rozwiązania sporu przez taktowne i wyzbyte uprzedzeń podejście do strony przeciwnej”.
Jak wynika ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, obwiniona bezsprzecznie dopuściła się zachowań polegających na użyciu określenia „hien cmentarnych” w odniesieniu do pokrzywdzonych. Radca prawny przyznała to w odpowiedzi na skargę, a następnie w późniejszych wyjaśnieniach złożonych w sprawie. Okoliczność tę potwierdził w toku składanych zeznań również świadek R. (2).
Obwiniona K. (1) odnosząc się do K. (2) i R. (1) w powyższy sposób bezsprzecznie naruszyła zasady etyki zawodowej, a wypowiedziane słowa w sposób jaskrawy obrazowały negatywne nastawienie radcy prawnej do pokrzywdzonych.
W ocenie Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego nie mogą w przedmiotowej sprawie  znacząco umniejszać wagi przewinienia obwinionej okoliczności przywołane przez radcę prawnego tego rodzaju, iż obwiniona działała w ramach silnego wzburzenia oraz pod wpływem gwałtownych emocji.
Uznając winę obwinionej w zakresie objętym zarzutami wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny, mając na uwadze zawiniony charakter popełnionych przewinień dyscyplinarnych, uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec obwinionej kary upomnienia. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia, skutkującym wystawieniem na szwank godności zawodowej i niezbędnego zaufania klientów do radców prawnych. Sąd Dyscyplinarny uznał, że kara upomnienia będzie w pełni adekwatna do popełnionego czynu. Sąd ustalając jej rodzaj miał na uwadze zarówno jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie wystarczającą represję, która powinna w przyszłości wzbudzić w obwinionej refleksję, że postępowanie którego się dopuściła, jest etycznie naganne, z drugiej zaś strony Okręgowy Sąd Dyscyplinarny miał na uwadze okoliczność, iż obwiniona na rozprawie w dniu [...] roku wyraziła ubolewanie z powodu zaistniałej sytuacji.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70(6) ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
(AG)