Orzeczenie z dnia 2 listopada 2020 r., Sygn. akt: D 36/20
Orzeczenie jest prawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
CZŁONKOWIE: r. pr. Katarzyna Szwed - Kawka
 r. pr. Grzegorz Stelmach
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu R. ([…]) obwinionemu o to, że: działając jako pełnomocnik S.(1) w pisemnym wystąpieniu z dnia […] r. adresowanym do S(2) groził S(2) postępowaniem karnym używając w powyższym piśmie w szczególności słów: „Działając w imieniu Pana S(1)/pełnomocnictwo w załączeniu/domagam się od Pani wydania Panu S(1) należących do niego ruchomości tj. telewizora S(3) i zastawu garnków P(1). o łącznej wartości […] / […] złotych/ znajdujących się w zamieszkałym przez Panią lokalu przy ulicy P(2). […] m. […] w P(3). pod rygorem wniesienia powództwa windykacyjnego i zawiadomienia organów ścigania o popełnionym przez Panią przestępstwie przywłaszczenia mienia (art. 284 kodeksu karnego)” oraz „Informuję Panią również, że grożenie przez Panią Panu S(1) pobiciem przez kolegów Pani konkubenta stanowi przestępstwo z art. 190 k.k. zdefiniowane jako groźby karalne.”
tj. popełnienie czynu naruszającego podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określone w art. 38 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego ogłoszonego Uchwałą Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) w zw. z art. 64 ust. 1 urp,
 

 

 

 
Wnioskiem o ukaranie z dnia […] roku Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., wniósł o uznanie winnym radcy prawnego R., wpisanego na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w W. pod numerem wpisu […] (zwanym dalej „Obwinionym”), popełnienia czynu naruszającego podstawowe wartości i zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określone w art. 38 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego ogłoszonego Uchwałą Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, przez to, że działając jako pełnomocnik S(1) w pisemnym wystąpieniu z dnia […] roku adresowanym do S(2) groził S(2) postępowaniem karnym używając w powyższym piśmie w szczególności słów: „Działając w imieniu Pana S(1) /pełnomocnictwo w załączeniu/ domagam się od Pani wydania Panu S(1) należących do niego ruchomości tj. telewizora S(3) i zestawu garnków P(1). o łącznej wartości […] /[…] złotych/ znajdujących się w zamieszkałym przez Panią lokalu przy ulicy P(2) […] m. […] w P(3) pod rygorem wniesienia powództwa windykacyjnego i zawiadomienia organów ścigania o popełnionym przez Panią przestępstwie przywłaszczenia mienia (art. 284 kodeksu karnego).” oraz „Informuję Panią również, że grożenie przez Panią Panu S(1) pobiciem przez kolegów Pani konkubenta stanowi przestępstwo z art. 190 k.k. zdefiniowane jako groźby karalne.”.
 
W dniu […] roku Obwiniony wniósł wniosek o umorzenie postępowania dyscyplinarnego, udzielając odpowiedzi na wniosek o ukaranie i złożył wnioski dowodowe (k. […]).
 
W dniu […] roku Obwiniony wniósł wniosek o umorzenie postępowania dyscyplinarnego w związku z brakiem wymaganego zezwolenia na ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, powołując się na art. 235i par. 1 Kodeksu postępowania karnego (k. […]).
 
W dniu […] roku Obwiniony wniósł pismo wraz z załącznikami, w którym poparł składany przez niego we wcześniejszych pismach, wniosek o powołanie w sprawie dowodu z zeznań świadka S(1) i S(2) (k. […]).
 
Sąd rozpoznał wniosek na rozprawie w dniu […] roku, oddalając wniosek Obwinionego o umorzenie postępowania dyscyplinarnego z dnia […] roku oraz z dnia […] roku.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:
 
Obwiniony działając jako radca prawny, pełnomocnik S(1) sporządził w imieniu klienta pismo z dnia […] roku adresowane do byłej żony S(1), S(2) (zwaną dalej „Skarżącą”), stanowiące jego wystąpienie zawodowe (k. […]). Do pisma załączył udzielone mu przez S(1) pełnomocnictwo do działania w sprawie (k. […]).
 
Treść ww. pisma stanowiła w przeważającej mierze żądanie wydania przez Skarżącą posiadanych przez nią wymienionych rzeczy ruchomych jako należących do S(1). Obwiniony w treści pisma:

 
W związku z otrzymanym ww. pismem Skarżąca zarzuciła Obwinionemu, że dopuścił się czynu „polegającego na redagowaniu twierdzeń (…) mających na celu zastraszenie mnie o skierowanie przeciwko mojej osobie postępowania karnego, którego tłem są kwestie majątkowe z byłym mężem.” (k. 1). W toku dochodzenia Skarżąca zeznała, że pismo to wzbudziło w niej strach (”Traktuję je jako próbę zastraszenia mnie.”), jak również, że po jego otrzymaniu była zmuszona szukać pomocy prawnej w tej sprawie (”nie miałam nigdy wcześniej profesjonalnego pełnomocnika który by mnie reprezentował w sądzie, korzystałam z bezpłatnych porad prawnych i też 2 razy spotkałam się z prawnikiem za wynagrodzeniem i prosiłam o fachowe wsparcie. Po otrzymaniu pisma skorzystałam z pomocy radcy prawnego w punkcie bezpłatnych porad prawnych z pytaniem co powinnam z tym pismem zrobić, przedstawiłam mu całą dokumentację.”) (k. […]).
 
Skarżąca nie ma wykształcenia prawniczego.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje.
 
Zgodnie z art. 38 ust. 2 KERP radca prawny nie może w zawodowych wystąpieniach grozić postępowaniem karnym. To czy dane wystąpienie zawodowe racy prawnego zawiera groźbę postępowaniem karnym, czy też nie, musi podlegać ocenie w danych okolicznościach sprawy. Zgodnie zaś z ugruntowanym orzecznictwem sądów dyscyplinarnych i stanowiskiem doktryny wystąpienia zawodowe radcy prawnego powinny być wolne od wszelkich sformułowań wywierających choćby wrażenie groźby spowodowania postępowania karnego.
 
Profesjonalnemu pełnomocnikowi nie wolno ani pisemnie ani nawet ustnie uciekać się do groźby skierowania sprawy na drogę ścigania karnego lub dyscyplinarnego, jeśli przeciwnik procesowy strony reprezentowanej przez radcę prawnego lub adwokata nie spełni określonych żądań lub życzeń tej strony. Chodzi tu więc o przypadki, w których radca prawny uzależnia sporządzenie wniosku o ściganie karne od postulowanego przez niego, a nieakceptowanego przez stronę przeciwną zachowania. Tego typu zachowania stanowią bowiem mniej lub bardziej zakamuflowaną formę szantażu procesowego, którego nie może stosować radca prawny.
 
W niniejszej sprawie, w piśmie z dnia […] roku Obwiniony wprost wskazał, iż żąda w imieniu swojego klienta od Skarżącej wydania rzeczy pod rygorem zawiadomienia organów ścigania o popełnionym przez S(2) przestępstwie przywłaszczenia mienia i zakreślił jej termin […] dni na reakcję na to żądanie (na powiadomienie o dacie spełnienia żądania). Nawet gdyby nie uznać tego sformułowania za groźbę wyrażoną wprost, tylko nieco zawoalowaną, w ocenie Sądu, jest to groźba wystarczająco czytelna dla bezstronnego odbiorcy pisma, a nie tylko w subiektywnym odbiorze jego adresatki. Sąd nie ma w tym zakresie żadnych wątpliwości, ponieważ za groźbę objętą zakazem z art. 38 ust. 2 KERP uważa się właśnie m.in. wypowiedź zawierającą informację o zamiarze, sugestię skierowania zawiadomienia do organów ścigania w przyszłości.
 
Należy też wskazać, że żądanie wydania przez Skarżącą rzeczy zawarte w ww. piśmie dotyczy części sporu o charakterze majątkowym na tle rozwodu i podziału majątku. Sprawa ta nie ma charakteru karnego, powinna znaleźć swoje rozstrzygnięcie w sądzie cywilnym, a nie sądzie karnym. Dlatego też straszenie Skarżącej postępowaniem karnym w ww. zakresie przez Obwinionego należy uznać za naganne.
 
Ponadto Obwiniony powinien wiedzieć, że zakaz grożenia przez radcę prawnego postępowaniem karnym wynikający z art. 38 ust. 2 KERP w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych obowiązuje nawet gdy strona którą radca prawny reprezentuje ma rację w sporze ze swoim przeciwnikiem i nawet gdy przeciwnik procesowy strony którą radca prawny reprezentuje istotnie dopuściłby się zachowania wyczerpującego znamiona przestępstwa. Dlatego też, nie ma znaczenia w tej sprawie jak zachowywała się sama Skarżąca w sporze z klientem Obwinionego jeśli chodzi o wydanie rzeczy, ani ewentualne karalne grożenie przez nią klientowi Obwinionego.
 
Nie ma również znaczenia dla oceny czynu Obwinionego intencja jaka mu przyświecała przy jego sporządzaniu, nawet jeżeli Obwiniony twierdzi, że po jego stronie nie było najmniejszego zamiaru naruszenia dobra Skarżącej.
 
Co do przedstawienia Skarżącej przez Obwinionego w piśmie z dnia […] roku informacji o tym, że grozi jej odpowiedzialność karna za przestępstwo z art. 190 kodeksu karnego z tytułu domniemanego grożenia przez nią S(1) pobiciem przez kolegów jej konkubenta, w ocenie Sądu informacja ta również stanowi zakamuflowaną groźbę. W kontekście całego pisma, nie jest to informacja o podjęciu przez klienta Obwinionego konkretnych kroków na gruncie prawa karnego, a jedynie sugestia radcy prawnego, że takie kroki mogą zostać podjęte w przyszłości jeżeli Skarżąca nie spełni wyrażonych w piśmie pozostałych żądań lub oczekiwań. Obwiniony zamieścił w swoim piśmie drugą informację o mogącej grozić adresatce ze strony jego klienta odpowiedzialności karnej „wzmacniając” w ten sposób treść postawionego pierwotnego żądania. Obwiniony, o ile obawiał się o zdrowie i życie swojego klienta, jako radca prawny mógł bezpośrednio zawiadomić organy ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i poinformować Skarżącą o podjętych czynnościach, a nie „pouczać” ww. zakresie Skarżącą co do treści przepisów kodeksu karnego i sugerować jej, że doszło do popełnienia przestępstwa.
 
Podsumowując, wystosowanie do Skarżącej przez Obwinionego w imieniu jego klienta pisma z dnia […] roku o ww. treści, stanowi naruszenie zakazu grożenia postępowaniem karnym i co za tym idzie czyn wyczerpujący znamiona przewinienia dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 64 ust. 1 urp w związku z art. 38 ust. 2 KERP. Sąd oddalił wniosek Obwinionego o przesłuchanie świadka S(1) i S(2), ponieważ uznał, iż wszystkie okoliczności sprawy zostały wyjaśnione. Przesłuchanie ww. świadków nie wniosłoby już nic nowego do sprawy, przedłużałoby jedynie postępowanie. Zeznania Skarżącej i Obwinionego były zbieżne, odzwierciedlały również stan faktyczny zawarty w dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.
 
W ocenie Sądu argumenty i postawa Obwinionego, który mówi wprost, że okoliczności sprawy usprawiedliwiały użycie w piśmie do Skarżącej groźby postępowaniem karnym i nie naruszyło to art. 38 ust. 2 KERP, nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd nie ma wątpliwości, że Obwiniony nie powinien kierować pisma o takiej treści do Skarżącej. Takie zachowanie radcy prawnego nie może być akceptowane i tolerowane. Zdaniem Sądu postawa i wyjaśnienia składane przez Obwinionego w toku postępowania wybitnie świadczą o jego nieznajomości etyki zawodu radcy prawnego i nie zrozumieniu w ww. zakresie KERP.
 
W ocenie Sądu adekwatną karą dyscyplinarną za tego typu naruszenie polegające na pisemnym grożeniu Skarżącej postępowaniem karnym, jest kara nagany przewidziana w ustawie o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 roku, Dz. U. 1982 Nr 19 poz. 145 z póź. zm. Jest to co prawda kara o niskiej dolegliwości, jednak sprawiedliwa. Cechą zawodu radcy prawnego, warunkującego zaufanie do niego jest bowiem profesjonalizm i umiejętności praktyczne, od których zależy odpowiednie, tzn. skuteczne wykonywanie pomocy prawnej. W tym przypadku radca prawny nie zachował się etycznie i profesjonalnie.
 
W sprawie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70 (6) ust. 1 i 2 ustawy o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 roku, Dz. U. 1982 Nr 19 poz. 145 z póź. zm., zgodnie z którymi zryczałtowane koszty postępowania ponosi Obwiniony, jeżeli został skazany. Ustalając wysokość tych kosztów Sąd uwzględnił stosunkowo prosty charakter sprawy i związany z tym niewielki nakład czasu pracy organów dyscyplinarnych, tj. rozpoznanie sprawy na rozprawie z obowiązkiem uzasadnienia orzeczenia na piśmie i ustalił koszty na poziomie odpowiednio umiarkowanym, w proporcji do zakresu tego zaangażowania.
 
E.R.