Orzeczenie z dnia 22 marca 2021 r. Sygn. akt: D 89/20
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:      r. pr. Katarzyna Szwed - Kawka
CZŁONKOWIE:                 r. pr. Marcin Milewski
r. pr. Piotr Staniec
PROTOKOLANT:              Karolina Szymala

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu P. ([…]) obwinionej o to, że:

 

Pismem z dnia […] r., które wpłynęło do Okręgowej Izby Radców Prawnych  w W., W., zwany również „Pokrzywdzonym” wniósł o ukaranie radcy prawnego P., zwanej dalej również „Obwinioną”. Pokrzywdzony podniósł, iż radca prawny nie podjęła czynności w zleconych jej sprawach, w tym nie wniosła pozwu, pomimo udzielenia jej pełnomocnictwa i zapłaty wynagrodzenia. Ponadto, pomimo żądania oraz wypowiedzenia pełnomocnictwa  – nie zwróciła dokumentów. Wobec takiego postępowania Skarżący wniósł o wyciągnięcie konsekwencji wobec radcy prawnego albowiem jedna ze zleconych jej spraw uległa przedawnieniu (vide: pismo k. […]).
 
Pismem z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny M. wezwał Obwinioną do złożenia pisemnych wyjaśnień w terminie […] dni od dnia doręczenia pisma. Pismo zostało wysłane na adres wskazany przez radcę prawnego w ewidencji adres. Przesyłka nie została odebrana i była dwukrotnie awizowana. Rzecznik uznał ją za doręczoną w dniu […] r. (k. […]). Radca prawny nie złożyła wyjaśnień ani w zakreślonym terminie ani później.
 
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego i przeprowadzeniu dowodu ze zgromadzonych w sprawie dowodów z dokumentów oraz przeprowadzeniu dowodów z zeznań świadków: Pokrzywdzonego oraz W2 i W3 postanowieniem z dnia […] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, zwana dalej Rzecznikiem, przedstawiła Obwinionej zarzut:
1) nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego i naruszenia godności zawodu radcy prawnego w ten sposób, że pomimo przyjęcia od Pokrzywdzonego w dniu […] r. pełnomocnictwa do zastępowania Pokrzywdzonego w powierzonych radcy prawnemu sprawach oraz pomimo uiszczenia przez Pokrzywdzonego wynagrodzenia w kwocie ok. […] zł w W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru do […] r. nie podjęła czynności mających na celu ochronę prawną interesów Pokrzywdzonego (w szczególności nie wniosła pozwów o zapłatę) ani nie zwróciła do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów wynagrodzenia oraz nienależycie informowała Pokrzywdzonego o przebiegu powierzonych spraw, czym dopuściła się naruszenia godności zawodu radcy prawnego przy wykonywaniu czynności zawodowych, naruszyła wymogi rzetelności, uczciwości, profesjonalizmu i należytej staranności oraz postępowania lojalnego wobec klienta i kierowania się jego dobrem w celu ochrony jego praw tj. w sprawie czynu określonego w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6, 11 ust. 1 i 2, 12 ust. 1 oraz art. 44 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) w związku z art. 2 ustawy o radcach prawnych i art. 8 KERP oraz
2) nienależycie wykonywała zawód radcy prawnego i naruszyła godność zawodu radcy prawnego w ten sposób, że począwszy od […] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów w W. pomimo zgłoszenia żądania przez Pokrzywdzonego nie wydała Pokrzywdzonemu otrzymanych od niego dokumentów tj. w sprawie czynu określonego w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 46 KERP oraz,
3) począwszy od dnia […] do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów nie podjęła w W. współdziałania z organami samorządu zawodowego radców prawnych w ten sposób, że nie odebrała pisma Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. z dnia […] r. wzywającego do złożenia wyjaśnień i nie złożyła tych wyjaśnień pomimo upływu […] dniowego terminu wyznaczonego przez Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. w wyżej wskazanym piśmie tj. w sprawie czynu określonego w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 62 ust. 3 KERP. (vide: postanowienie k. […])
 
Postanowienie zostało doręczone Obwinionej w dniu […] r. wraz z pouczeniem o prawie złożenia wyjaśnień oraz prawie zaznajomienia się z materiałami dochodzenia, z czego Obwiniona nie skorzystała. (k. […])
 
W dniu […] r. Rzecznik wniósł o ukaranie Obwinionej, za to że Obwiniona:
1) nienależycie wykonywała zawód radcy prawnego i naruszyła godność zawodu radcy prawnego w ten sposób, że pomimo przyjęcia od Pokrzywdzony w dniu […] r. pełnomocnictwo do zastępowania Pokrzywdzonego w powierzonych radcy prawnemu sprawach oraz pomimo uiszczenia przez Pokrzywdzony wynagrodzenia w kwocie ok. […] zł w W., w wykonaniu z góry powziętego zamiaru do […] r. nie podjęła czynności mających na celu ochronę prawną interesów Pokrzywdzonego (w szczególności nie wniosła pozwów o zapłatę) ani nie zwróciła do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów wynagrodzenia oraz nienależycie informowała Pokrzywdzonego o przebiegu powierzonych spraw, czym dopuściła się naruszenia godności zawodu radcy prawnego przy wykonywaniu czynności zawodowych, naruszyła wymogi rzetelności, uczciwości, profesjonalizmu i należytej staranności oraz postępowania lojalnego wobec klienta i kierowania się jego dobrem w celu ochrony jego praw tj. popełniła czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6, 12 ust. 1 oraz art. 44 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) w związku z art. 2 ustawy o radcach prawnych i art. 8 KERP oraz
2) nienależycie wykonywała zawód radcy prawnego i naruszyła godność zawodu radcy prawnego w ten sposób, że począwszy od […] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów w W. pomimo zgłoszenia żądania przez Pokrzywdzonego nie wydała Pokrzywdzonemu otrzymanych od niego dokumentów tj. popełniła czyn określony w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 46 KERP oraz,
3) począwszy od dnia […] r.  do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów nie podjęła w W. współdziałania z organami samorządu zawodowego radców prawnych w ten sposób, że nie odebrała pisma Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. z dnia […] r. wzywającego do złożenia wyjaśnień i nie złożyła tych wyjaśnień pomimo upływu 14-dniowego terminu wyznaczonego przez Rzecznika Dyscyplinarnego OIRP w W. w wyżej wskazanym piśmie tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 62 ust. 3 KERP. (vide: wniosek o ukaranie k. […])
 
Na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów Okręgowy Sąd Dyscyplinarny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w W. ustalił następujący stan faktyczny:
 
Pokrzywdzony zwrócił się do Obwinionej o pomoc prawną w sprawie zakupu narożnika do salonu w salonie meblowym „D.”. Zakupiony narożnik miał wady, których sprzedawca nie chciał uwzględnić w postępowaniu reklamacyjnym. Pokrzywdzony zwrócił się również o pomoc prawną w sprawie podżyrowania pożyczki koledze, którą musiał spłacać. W dniu […] r. Obwiniona pobrała od Pokrzywdzonego wynagrodzenie, z czego na kwotę […] zł wystawiła pokwitowanie „na koszty wpisu sądowego w wysokości […] zł oraz […] zł tytułem wynagrodzenia.” Następnie, dalsze płatności tytułem wynagrodzenia Pokrzywdzony wpłacał pełnomocnikowi ratami, nie otrzymując pokwitowania. Łącznie, za obydwie sprawy Obwiniona pobrała ok. […] zł
 
W dniu […] r. Pokrzywdzony udzielił Obwinionej pełnomocnictwa do reprezentowania go przed sądami powszechnymi i administracyjnymi wszystkich instancji, organami administracyjnymi i egzekucyjnymi oraz do podejmowania wszelkich czynności faktycznych i prawnych niezbędnych do reprezentowania jego interesów.
 
Radca Prawny odebrała od swojego Mocodawcy wszystkie niezbędne dokumenty i zapewniała, że zajmie się sprawami i wniesie pozwy do sądu. Pomimo upływu czasu Pokrzywdzony nie miał żadnej informacji o sprawach i zaczął się niepokoić. Próbował skontaktować się z pełnomocnikiem zarówno osobiście jak i mailowo. Robili to również w jego imieniu najbliżsi- żona W3 oraz syn W2.
 
Radca prawny zapewniała ich że wniosła sprawy do sądu i że trzeba czekać „bo w sądach sprawy długo trwają”. Po kolejnym długim okresie Pokrzywdzony niecierpliwił się dalej jednak Obwiniona nie odpowiadała na kontakt albo dalej zapewniała że powiadomi jak tylko będzie sprawa w sądzie. Pokrzywdzony zaniepokojony czekaniem udał się na poradę prawną do innego prawnika, który napisał pismo do Sądu z pytaniem o pozew. W odpowiedzi, Sąd poinformował, że żadna sprawa nie została złożona.
 
Po tej informacji (w […] r.) Pokrzywdzony wypowiedział pełnomocnictwo radcy prawnemu. Roszczenie w stosunku do salonu meblowego przedawniło się.
 
Pismem z dnia […] r. Pokrzywdzony wypowiedział pełnomocnictwo radcy prawnemu i zażądał zwrotu przekazanych do sprawy dokumentów w terminie 5 dni od dnia otrzymania pisma, w tym wskazania sygnatur spraw sądowych, które się rzekomo toczą z jego powództwa. (vide: pismo k. […]) Pomimo wezwania – Obwiniona nie zwróciła Pokrzywdzonemu dokumentów.

Na skutek pisma-skargi Pokrzywdzonego do OIRP w W. z dnia […] r. (data wpływu) – Rzecznik wezwał Obwinioną do złożenia wyjaśnień w terminie 14 dni na wskazany w ewidencji radców prawnych adres. Przesyłka nie została odebrana (k. […]), a pismo zostało uznane za doręczone (doręczenie zastępcze) z dniem […] r. Obwiniona była zatem zobowiązana, mając na względzie zakreślony jej termin do złożenia wyjaśnień do dnia […] r., czego jednak nie uczyniła.
 
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów z dokumentów w tym m.in. pełnomocnictwa udzielonego przez […] (k. […]), pełnomocnictwa (k. […]) pokwitowania k. (k.[…]), wypowiedzenia pełnomocnictwa (k. […]) a także innych dokumentów związanych ze zleceniem sprawy a także na podstawie zeznań świadków (Pokrzywdzonego i jego rodziny) złożonych w postępowaniu przygotowawczym oraz na rozprawie Pokrzywdzony (k. […], k. […]), W2 (k. […], k. […]) oraz W3 (k.[…], k.[…])

Obwiniona, prawidłowo powiadomiona o rozprawie, nie stawiła się i nie usprawiedliwiła swojej nieobecności. Z powyższych względów, Sąd na podstawie art. 68 (3) ustawy o radcach prawnych postanowił prowadzić postępowanie bez jej udziału albowiem Sąd uznał, że obecność Obwinionej nie jest niezbędna, gdyż stan faktyczny może być ustalony w oparciu o przedstawione przez Rzecznika dokumenty i zeznania świadków.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych zważył co następuje
 
Zawód wykonywany przez Obwinioną jest zawodem zaufania publicznego w rozumieniu art. 17 ust. 1 Konstytucji RP. Do cech tego zawodu immanentnie należy staranność i dbałość przedstawicieli tych zawodów o interesy osób korzystających z ich usług, troska o ich osobiste potrzeby a także zapewnienie ochrony gwarantowanych przez Konstytucję praw podmiotowych jednostki. Swoim zachowaniem przejawiającym się przede wszystkim w braku działania Obwiniona nie tylko nadużyła pokładanego w niej zaufania ale przede wszystkim, na skutek swoich zaniedbań pozbawiła Pokrzywdzonego ochrony prawnej. 
 
Wina Obwinionej w zakresie zarzucanych jej we wniosku o ukaranie czynu nie budzi wątpliwości. Zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów oraz spójne zeznania świadków: Pokrzywdzonego i jego rodziny (małżonki i syna) w całości potwierdzają wersję Pokrzywdzonego.
 
Nie ulega wątpliwości, że Obwiniona przyjęła pełnomocnictwo, dokumenty związane z prowadzeniem sprawy przeciwko Salonowi M. oraz dokumenty związane ze sprawą związanej z podżyrowaniem pożyczki swojego Mocodawcy a także wynagrodzenie na poczet tych czynności i nie podjęła żadnych kroków prawnych zmierzających do wyegzekwowania należności. Postępując w ten sposób działała z góry powziętego zamiaru albowiem Obwiniona musiała zdawać sobie sprawę z konsekwencji do jakich te zaniedbania prowadziły. Na skutek zaniedbań, Pokrzywdzony utracił możliwość dochodzenia roszczenia przeciwko salonowi meblowemu przed Sądem, z uwagi na przedawnienie.
 
Zgodnie z dyspozycją art. 6 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 KERP radca prawny obowiązany jest wykonywać czynności zawodowe zgodnie z prawem, uczciwie, rzeczowo i z należytą starannością uwzględniającą profesjonalny charakter działania. Jak wskazuje doktryna „uczciwość należy do najważniejszych wartości moralnych i jest pojmowana przez etykę prawniczą jako stała dyspozycja charakteru każdego prawnika. Jeżeli chodzi o relację prawnika do jego zawodu zasada uczciwości wymaga nie tylko nienaruszania norm etycznych ale zawiera wymóg doskonalenia norm regulujących jego profesjonalizm. Uczciwość prawnika wobec klienta to również rzeczywiste informowanie klienta o przebiegu sprawy i szansach powodzenia”. (vide: Komentarz do Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (T. Jaroszyński, A. Sękowska, P. Skuczyński Warszawa 2016r. str. 48, M. Smolak, Uczciwość w Leksykon etyki prawniczej s. 414).
 
Niezależnie od powyższego, zgodnie z dyspozycją art. 44 ust. 1 KERP radca prawny, na żądanie klienta, jest obowiązany informować klienta o przebiegu sprawy i jej wyniku, a w szczególności o skutkach podejmowanych czynności procesowych. W niniejszej sprawie radca prawny nie tylko informowała Klienta o stanie spraw ale również pomimo zapytań przekazywała swojemu Klientowi nieprawdziwe informacje, że sprawa jest w sądzie a także zbywała go twierdząc, że trzeba dalej czekać, co jest wyjątkowo nagannym działaniem nielojalnym, godzącym w uczciwość i zaufanie do zawodu radcy prawnego. Pozbawiając swojego Klienta ochrony prawnej Obwiniona naruszyła przepisy art. 2 ustawy o radcach prawnych oraz art. 8 KERP. Podkreślić należy, że zasada lojalności jest jedną z podstawowych zasad etyki prawniczej. Polega ona na ochronie zaufania do prawnika poprzez konsekwentną pomoc w realizacji interesów klienta.
 
Mając na względzie charakter i ciężar czynu opisanego powyżej (pkt 1) wniosku o ukaranie) przejawiającą się również w tym, że radca prawny nie podjęła czynności przez prawie trzy lata od udzielenia jej pełnomocnictwa Sąd uznał, że jedyną i adekwatną karą będzie kara czasowego zawieszenia Obwinionej w wykonywaniu zawodu radcy prawnego na okres 2 lat. Jest to długi czas, ale nie na tyle aby Obwiniona nie mogła w pełni wrócić do swych obowiązków bez większych trudności. Jednocześnie czas dwóch lat to czas wystarczający aby Obwiniona mogła przeorganizować swoje dotychczasowe życie i podejście do obowiązków zawodowych a także wyciągnąć wnioski na przyszłość i zmienić swoją postawę. Obwiniona jest osobą młodą, jest zatem szansa, że po poprawie i zmianie swojej postawy powróci do wykonywania zawodu radcy prawnego z sumiennym podejściem i zaangażowaniem.
 
Sąd uznał za naganny czyn opisany w pkt 2) wniosku o ukaranie polegający na tym, że radca prawny nie zwróciła Pokrzywdzonemu dokumentów. Zachowanie radcy prawnego jeszcze bardziej pogorszyło sytuację Pokrzywdzonego albowiem uniemożliwiło mu, a przynajmniej utrudniło, zlecenie sprawy innemu pełnomocnikowi. Z powyższych względów Sąd uznał, iż adekwatną karą będzie kara pieniężna w wysokości […] zł ([…]). Będzie to kara ta tyle dotkliwa, że w opinii Sądu spełni ona prewencję ogólną i szczególną. W opinii Sądu, kara ta będzie dotkliwa dla Obwinionej na tyle, że w przyszłości nie popełni podobnego przewinienia.
 
Trzeci i ostatni z zarzucanych Obwinionej we wniosku o ukaranie czynu dotyczy braku współdziałania radcy prawnego z organami samorządu radców prawnych. Podkreślić należy, że zarzut ten dotyczy jednego z kluczowych obowiązków dotyczących relacji radcy prawnego z samorządem radcowskim, tj. obowiązek współdziałania z organami samorządu radców prawnych w sprawach związanych z jego funkcjonowaniem i zadaniami. Zasada współdziałania radców prawnych z samorządem uregulowana jest w art. 62 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego choć niewątpliwie wiąże się z art. 61 ust. 1 KERP w myśl którego radcę prawnego obowiązuje szacunek i lojalność wobec organów samorządu radców prawnych, a ponadto stanowi skonkretyzowanie normy wyrażonej w art. 13 KERP, stanowiącego, że radcowie prawni są odpowiedzialni za swój samorząd zawodowy. Ta odpowiedzialność nie sprowadza się tylko do wyboru organów samorządu radcowskiego i scedowania na nie zadania właściwego funkcjonowania tego samorządu, lecz spoczywa na wszystkich radcach prawnych, którzy są zobligowani do współpracy z tymi organami.
 
Obwiniona nie złożyła wyjaśnień Rzecznikowi Dyscyplinarnemu pomimo wystosowania do niej pisma i zakreślenia terminu. Mając na względzie dyspozycję art. 62 ust. 3 KERP oraz art. 64 ust. 1 oraz art. 65 ust. 1 pkt 2 ustawy o radcach prawnych Sąd wymierzył Obwinionej karę nagany, karę o niższym ciężarze gatunkowym od poprzednich ale również surową, w związku z postawą Obwinionej prezentowanej również w toku postępowania przejawiającą się w braku jakichkolwiek działań.
 
Wobec orzeczenia karzy zawieszenia prawa do wykonywania zawodu Sąd był zobligowany do orzeczenia, na podstawie art. 65 ust. 2b ustawy o radcach prawnych, wobec Obwinionej zakazu patronatu. Sąd uznał, iż odpowiedni czas obowiązywania zakazu to czas […] lat.  Radca prawny na obecną chwilę z pewnością nie daje rękojmi należytego sprawowania opieki nad aplikantami, natomiast po podjęciu na nowo działań w charakterze radcy prawnego będzie miała czas […] lat na przygotowanie do pełnienia wzorcowej postawy w stosunku do aplikantów.
 
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 70 (6) ust. 2 ustawy o radcach prawnych biorąc pod uwagę czasochłonność czynności procesowych oraz rodzaj i stopień zawiłości sprawy.
 
GF