26.04.2024

Orzeczenie z dnia 21 marca 2017 r. Sygn. akt: D 26/2016

opublikowano: 2019-05-15 przez: Pusiewicz Weronika

Orzeczenie z dnia 21 marca 2017 r. Sygn. akt: D 26/2016
Orzeczenie prawomocne
 
 
PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Marzena Okła-Anuszewska
CZŁONKOWIE: r. pr. Agnieszka Świstak
r. pr. Gerard Dźwigała
PROTOKOLANCI: Anna Gabrysiak
Barbara Urbańska
Magdalena Wojtasiewicz
Justyna Karnawalska
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.  po rozpoznaniu na rozprawach:  […], […], […] i […] w W. sprawy przeciwko:
 
  1. Aplikantowi radcowskiemu G.(1), […], obwinionej o to, że:
  1. w dniu […] sporządziła zbieżną co do treści pracę egzaminacyjną z kolokwium „Prawo karne, postępowanie karne, prawo karne skarbowe, postępowanie karnoskarbowe, kodeks wykroczeń, postępowanie w sprawach o wykroczenia” z aplikantem radcowskim G.(2), tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 11 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.);
 
  1. od dnia […] do dnia wniosku o ukaranie, tj. […] pomimo wezwania Przewodniczącej ds. aplikacji, nie podjęła współpracy z samorządem radców prawnych w celu wyjaśnienia przedmiotowej sprawy, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 62 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.)
 
  1. Aplikantowi radcowskiemu  G.(2), […], obwinionemu o to, że:
  1. w dniu […] sporządził zbieżną co do treści pracę egzaminacyjną z kolokwium „Prawo karne, postępowanie karne, prawo karne skarbowe, postępowanie karnoskarbowe, kodeks wykroczeń, postępowanie w sprawach o wykroczenia” z aplikantem radcowskim G.(1), tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 11 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.).
 
  1. od dnia […] do dnia wniosku o ukaranie, tj. […]  pomimo wezwania Przewodniczącej ds. aplikacji, nie podjął współpracy z samorządem radców prawnych w celu wyjaśnienia przedmiotowej sprawy, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 62 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.)
 
o r z e k a:
 
  1. Uznaje aplikanta radcowskiego G.(1) ([…]) niewinną czynu zarzucanego wnioskiem o ukaranie w pkt. I.1.
 
  1. Uznaje aplikanta radcowskiego G.(1) ([…]) niewinną czynu zarzucanego wnioskiem o ukaranie w pkt. I.2.
 
  1. Uznaje aplikanta radcowskiego G.(2), ([…]) niewinnym czynu zarzucanego wnioskiem o ukaranie w pkt. II.1.
 
  1. Uznaje aplikanta radcowskiego G.(2) ([…]) niewinnym czynu zarzucanego wnioskiem o ukaranie w pkt. II.2.
 
  1. Koszty postępowania pokrywa Okręgowa Izba Radców Prawnych w W..  
 
 
 
Uzasadnienie
 
W dniu […] Przewodnicząca Komisji ds. Aplikacji radca prawny S.(1) poinformowała Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., że w trakcie sprawdzania prac egzaminacyjnych z kolokwium „Prawo karne, postępowanie karne, prawo karne skarbowe, postępowanie karnoskarbowe, kodeks wykroczeń, postępowanie w sprawach o wykroczenia”, które miało miejsce w dniu […] egzaminatorzy zidentyfikowali dwie prace na tyle zbieżne, że nie jest możliwe, aby mogły zostać sporządzone niezależnie od siebie. Były to prace dwójki aplikantów II roku aplikacji – G.(1) ([…]) i G.(2) ([…]), dalej zwani łącznie: „Obwinionymi”.
 
Ponadto, wskazała, że w dniu […] Obwinieni zostali wezwani do niej dyżur w celu „zajęcia przez nich stanowiska” co do zbieżności ich prac. Podczas tego spotkania Obwinieni nie wypowiedzieli się na temat przedstawionego zagadnienia, nie odpowiadali na jej pytania i zachowywali się w „widocznie lekceważący sposób”. Obwinieni zostali poinformowani o możliwych konsekwencjach ich zachowania (odpowiedzialność dyscyplinarna, wszczęcie postępowania w sprawie skreślenia z listy aplikantów z powodu nieprzydatności do wykonywania zawodu radcy prawnego). Dodatkowo Przewodnicząca ds. Aplikacji zaleciła Obwinionym, by rozważyli swoją postawę i zgłosili się do niej na kolejny dyżur. Mimo takiej wskazówki, Obwinieni do dnia […] nie podjęli jakichkolwiek czynności.
 
W dniu […] Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego radca prawny S.(2) (dalej także: „ZRD”) wydał postanowienie o wszczęciu dochodzenia w sprawie popełnienia przez Obwinionych czynów naruszających Kodeks Etyki Radcy Prawnego.
 
Po przeprowadzeniu czynności, tj. przesłuchaniu w charakterze świadków G.(2) i G.(1), ZRD w dniu […] wydał postanowienie o przedstawieniu im zarzutów, a w dniu […] skierował do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej także: „OSD”) wniosek o ukaranie Obwinionych, którzy w ocenie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego dopuścili się czynów niezgodnych z Kodeksem Etyki Radcy Prawnego, polegających na tym, że:
 
  1. w dniu […] sporządził/-ła zbieżną co do treści pracę egzaminacyjną z kolokwium „Prawo karne, postępowanie karne, prawo karne skarbowe, postępowanie karnoskarbowe, kodeks wykroczeń postępowanie w sprawach o wykroczenia" z aplikantem radcowskim G.(2)/G(1), tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 11 ust . 1 i 2  Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej także: KERP”) stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w zw. z art. 64 ust.  1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 507 z ze zm.), dalej także: „Ustawa”;
 
  1. od dnia […] do dnia wydania niniejszego postanowienia („wniosku o ukaranie” – sprecyzowane przez ZRD na rozprawie w dniu […]) pomimo wezwania Przewodniczącej ds. aplikacji nie podjął/-ęła współpracy z samorządem radców prawnych w celu wyjaśnienia przedmiotowej sprawy, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 62 ust. 1 KERP w zw. z art. 64 ust. 1 Ustawy.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny rozpoznając sprawę Obwinionych, zgodnie z art. 741  Ustawy zobowiązany był stosować przepisy ustawy z dnia  6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) dalej także: „KPK. Uwzględniając fakt, że w ocenie Sądu dla oceny czynów Obwinionych niezbędne było także przeprowadzenie innych dowodów, poza przedstawionymi przez ZRD dowodami z dokumentów, postanowił przeprowadzić dowody wnioskowane przez obrońców Obwinionych w postaci zeznań świadków: S.(1), Ż., S.(3), protokołów komisji egzaminacyjnej z kolokwium obejmującego tzw. blok karny z dnia […] oraz dowodów z dokumentów w postaci innych prac z tego kolokwium, które zostały ocenione negatywnie przez egzaminatorów.
 
Obwinieni, korzystając z przysługującego im uprawnienia, zgodnie z art. 175 § 1 KPK w toku postępowania udzielali odpowiedzi wyłącznie na pytania swoich Obrońców.
 
Sąd po przeprowadzeniu rozpraw w dniach: […], […], […] i […] wydał orzeczenie uniewinniające Obwinionych od zarzucanych im czynów.
 
 
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
 
Obwinieni G.(1) i G.(2) – aplikanci II roku aplikacji radcowskiej w dniu […] pisali prace w ramach kolokwium obejmującego „Prawo karne, postępowanie karne, prawo karne skarbowe, postępowanie karnoskarbowe, kodeks wykroczeń, postępowanie w sprawach o wykroczenia”, tzw. blok karny.
 
Podczas egzaminu siedzieli obok siebie, w jednej ławce. W trakcie egzaminu nikt z członków Komisji Egzaminacyjnej przeprowadzającej egzamin nie zwrócił uwagi, by pisząc swe prace pracowali niesamodzielnie, korzystając wzajemnie ze swoich prac ani też, by jedno z nich korzystało z pracy drugiego.
 
Egzaminatorzy sprawdzający prace Obwinionych ocenili je jako prace niedostateczne i wystawili też takie oceny. Jeden z egzaminatorów – Ż. stwierdził, że prace Obwinionych są do siebie bardzo podobne, tak bardzo, że niemożliwe jest, by zostały sporządzone samodzielnie (zeznania świadka S.(1) – k. […], zeznania świadka Ż. – k. […]). Informacja taka została przekazana do Działu Obsługi Aplikantów Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., w wyniku czego Obwinieni zostali wezwani do Przewodniczącej ds. Aplikacji radcy prawnego S.(1) na spotkanie w dniu […]. Na wyznaczony termin spotkania Obwinieni stawili się. Podczas spotkania mec. S.(1) poinformowała aplikantów o zgłoszonych przez egzaminatorów zastrzeżeniach do ich prac (braku samodzielności w ich sporządzaniu – ze względu na ich podobieństwo), poprosiła o wyjaśnienia w tym zakresie. Obwinieni nie odpowiadali na pytania Przewodniczącej ograniczając się do ogólnego stwierdzenia, że przedstawiane zarzuty są dla nich niezrozumiałe. Wobec powyższego, mec. S.(1) „zaproponowała, aby rozważyli swoją postawę i zgłosili się w trakcie kolejnego dyżuru”. Obwinieni mimo takiej wskazówki nie stawili się na żaden kolejny dyżur Przewodniczącej ds. Aplikacji.
 
Sąd zapoznał się z dowodami przedstawionymi przez ZRD, tj. pracami Obwinionych (k. […]-[…]) i dokonał analizy ich treści. Prace Obwinionych (G.(1) – „M.G.” i G.(2) – „G.G.”) – apelacje karne – w części obejmującej zarzuty zawierały następujące treści:
 
(M.G.)
Działając w imieniu oskarżyciela posiłkowego (pełnomocnictwo w aktach sprawy ) w oparciu o art. 425 § 1, 2, 3 kpk, art. 427 § 1 i 2 kpk, art. 444 kpk, art. 445 kpk zaskarżam wyrok Sądu Rejonowego dla W.,  […] Wydział Karny z dnia […], sygn. […] na niekorzyść oskarżonych:
  1. w stosunku do oskarżonego K. w części co do warunkowego zawieszenia wyk. kary,
  2. w stosunku do oskarżonego G.(3) w całości,
 
(G.G.)
„Działając w imieniu oskarżyciela posiłkowego (pełnomocnictwo w aktach) w oparciu o art. 425 § 1, 2,  3 k.p.k. i art. 444 k.p.k. oraz art. 445 k.p.k. zaskarżam powyższy wyrok:
- w stosunku do G.(3) w całości na niekorzyść Oskarżonego
- w stosunku do K. w części dotyczącej zawieszenia kary na niekorzyść oskarżonego.
 
(M.G.) Na podstawie art. 427 §1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 1 kpk zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:
  1. w stosunku do oskarżonego G.(3):
  1. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 46 § ___kk poprzez jego niezastosowanie i nieorzeczenie obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego S.(4), podczas gdy z prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych wynika, że Sąd był zobowiązany do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody gdyż pokrzywdzony złożył wniosek o naprawienie szkody w odpowiednim terminie;
  2. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 66 § 1 kk przy prawidłowo ustalonych ustaleń faktycznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie tj. uznanie przez Sąd, iż pomimo wcześniejszego skazania, jego postawy oraz warunków osobistych oskarżony będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa, podczas gdy zgodnie z zasadami rozumowania należy przyjąć, że skazany nie spełnia przesłanek do warunkowego umorzenia postępowania.
 
(G.G.)
W oparciu o art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt. 1 i k.p.k. powyższemu wyrokowi zarzucam:
w stosunku do Oskarżonego G.(3)
 
I. obrazę przepisów prawa materialnego tj:
 
1) art. 46 § 1 k.k. poprzez jego niezastosowanie podczas gdy z prawidłowo ustalonych okoliczności faktycznych wynika, iż Sąd był zobligowany do nałożenia na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody  bowiem Pokrzywdzony złożył o to wniosek
2) art. 66 § 1 k.k. przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię tj. uznanie przez Sąd, iż pomimo wcześniejszego skazania Oskarżonego, jego podstawy oraz warunków osobistych Oskarżony będzie przestrzegał porządku prawnego podczas gdy zgodnie z zasadami rozumowania należało przyjąć, iż Oskarżony nie spełnia przesłanek do warunkowego umorzenia postępowania.
 
(M.G.)
2. w stosunku do oskarżonego K. zarzucam:
 
  1. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 46 § 1 kk poprzez jego niezastosowanie i nieorzeczenie obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego S.(4), podczas gdy z prawidłowo poczynionych ustaleń fakt. wynika, że Sąd był zobowiązany do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody gdyż pokrzywdzony złożył wniosek o naprawienie szkody w odpowiednim trybie i formie.
  2. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 69 § 4 kk w związku z art. 69 § 1 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie to jest uznanie, że istnieją podstawy do warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary, podczas gdy ze stanu faktycznego sprawy wynika, że oskarżony dopuścił się występku o charakterze nie chuligańskim, który nie odznacza się okolicznościami pozwalającymi uznać, że zachodzi uzasadniony wypadek pozwalający na zastosowanie warunkowego zawieszenia wykonania kary oraz, dodatkowo, że postawa sprawcy pozwala na uznanie, że zastosowanie warunkowego zawieszenia pozwoli na zapobieżenie powrót do przestępstwa.
(G.G.)
W stosunku do Oskarżonego K.
II. obrazę przepisów prawa materialnego tj:
1. art. 46 § k.k.poprzez jego niezastosowanie przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym w sytuacji gdy pokrzywdzony złożył wniosek o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody przez co zgodnie z art. 46 §1 k.k. Sąd powinien orzec obowiązek naprawienia szkody,
 
2. art. 69 § 4 kk w zw. zart. 69 § 1 k.k. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędną wykładnię tj. przyjęcie, iż przy prawidłowo ustalonym stanie faktycznym istnieją podstawy do zastosowania warunkowego zawieszenia i wykonania kary podczas gdy ze stanu faktycznego wynika, iż był to czyn o charakterze chuligańskim,który nie odznaczał się okolicznościami pozwalającymi uznać, iż był to szczególnie uzasadniony wypadek, a wcześniejsza postawa sprawcy nie pozwala przyjąć, iż
warunkowe zawieszenie kary jest wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary.
 
(M.G.)
Na postawie art. 437 § 1 i § 2 kpk wnoszę o :
  1. w stosunku do oskarżonego G.(3) o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
  2. w stosunku do oskarżonego K. o zmianę wyroku i orzeczenie kary bez jego warunkowego zawieszenia.
(G.G.)
Na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. wnoszę o :
w stosunku do Oskarżonego G.(3) o uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,
w stosunku do Oskarżonego K. o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie kary bez jego warunkowego zawieszenia.
 
Podobieństwo prac w części obejmującej zarzuty i wnioski jest wyraźne. Bardzo podobne były również uzasadnienia zawarte w obu pracach, jednak sama konstrukcja zarzutów jest w zasadzie bliźniacza.
 
Sąd, zgodnie z wnioskiem obrońców Obwinionych, zapoznał się z innymi pracami (negatywnie ocenionymi) sporządzanymi przez aplikantów podczas kolokwium […] (k. […]-[…]) i stwierdził, że prace te są podobne do prac Obwinionych, jednakże nie można uznać, by ich podobieństwo było tak wyraźne, jak w przypadku prac Obwinionych.
 
Sąd zważył, co następuje:
 
Aplikanci radcowscy, tak jak radcowie prawni podlegają,  stosownie do dyspozycji art. 64 ust. 1 Ustawy, odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.
 
Zdaniem Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego, zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, nie pozwala jednoznacznie przyjąć, że Obwinieni dopuścili się czynów sprzecznych z zasadami etyki wyrażonymi w KERP. 
Sporządzenie zbieżnych co do treści prac egzaminacyjnych
 
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala uznać, że wprawdzie aplikanci radcowscy G.(2) i G.(1) przygotowali podczas kolokwium z tzw. bloku karnego w dniu […] bardzo podobne prace, wskazujące na brak samodzielności podczas ich sporządzania, to jednak wobec braku jednoznacznego dowodu wykazującego, że prace te były przygotowane nieuczciwie poprzez „ściąganie”, a więc wobec braku uwag komisji egzaminacyjnej podczas egzaminu (np. odnotowanie uwagi w protokole czy na egzemplarzach prac), jak również w zestawieniu z innymi negatywnie ocenionymi pracami (dość podobnymi do prac Obwinionych) należy, zgodnie z regułą z art. 5 § 2 KPK uznać, że nie został im udowodniony zarzucany czyn, czyli nieuczciwe działanie polegające na niesamodzielnym przygotowaniu prac.
 
Zasada in dubio pro ero nakazująca rozstrzyganie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść Obwinionych, nie pozwala na inne orzeczenie niż uniewinnienie.
 
Zarzut niepodjęcia współpracy z organami samorządu
 
Przepis art. 62 w zw. z art. 3 KERP przewiduje obowiązek współdziałania aplikanta radcowskiego z organami samorządu radców prawnych w sprawach związanych z jego funkcjonowaniem i zasadami oraz w sprawach wykonywania zawodu i przestrzegania KERP.
 
Obwinieni, skutecznie poinformowani o wyznaczonym terminie spotkania z przedstawicielką organów samorządu – Przewodniczącą Komisji ds. Aplikacji, stawili się na nim. Udzielali na tym spotkaniu lakonicznych odpowiedzi. Przebieg spotkania, w szczególności brak wyczerpujących odpowiedzi na pytania zadawane przez Przewodniczącą, świadczyć może o braku kultury, a ten z kolei mógłby być przesłanką do oceny przydatności aplikantów do wykonywania zawodu radcy prawnego (kwestia poza zakresem niniejszego postępowania), natomiast trudno z tego powodu uznać, by Obwinieni „nie współdziałali z organami samorządu”.
 
Sąd doszedł także do wniosku, że zachowaniu Obwinionych, Przewodnicząca Komisji ds. Aplikacji mogła przypisać nieprawdziwą ocenę wywołaną tym, że aplikanci byli zdenerwowani i być może to zdenerwowanie uniemożliwiło im podjęcie sensownej rozmowy. Jednakże jednoznaczne stanowisko Obwinionych sprowadzające się do tego, że będą odpowiadali tylko na pytania swoich obrońców, uniemożliwiło Sądowi szybkie ustalenie tych okoliczności, dla Obwinionych korzystnych.
 
Przyjęta przez Obwinionych strategia procesowa spowodowała, że postępowanie dyscyplinarne w ich sprawie musiało toczyć się tak długo. Można wyrazić nadzieję, że w przyszłości Obwinieni jako radcowie prawni będą podejmować lepsze decyzje wobec własnych klientów niż te, które podjęli we własnej sprawie. Praca radcy prawnego nie polega li tylko na doprowadzeniu do korzystnego (dla klienta) rozstrzygnięcia sprawy, ale też uzyskania tego w dobrym stylu, z klasą. Umiejętności właściwego kształtowania relacji z innymi osobami, w tym klientami, przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości, a także z kolegami z własnego samorządu są niezwykle pożądane, co więcej można stwierdzić, że ich brak może co najmniej utrudnić właściwe wykonywanie zawodu.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uznał, że aplikantka radcowska G.(1) i aplikant radcowski G.(2) nie są winni popełnienia czynu polegającego na naruszeniu obowiązku współdziałania z organami samorządu radców prawnych w sprawach wykonywania zawodu i przestrzegania kodeksu - art. 62 KERP, tak jak i zarzucanego im czynu polegającego na niedochowaniu godności zawodu poprzez sporządzenie prac egzaminacyjnych z naruszeniem uczciwości i obowiązku samodzielności – art. 11 ust. 1 i 2 KERP.
 
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych.
 
Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w sentencji.
 
 
(W.K.)

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy