Orzeczenie z dnia 18 listopada 2019 r. Sygn. akt: D 26/19
Orzeczenie jest prawomocne
 

PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Katarzyna Szwed - Kawka
CZŁONKOWIE:           r. pr. Michał Rajski
r. pr. Artur Załuski
PROTOKOLANT:          Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu K., nr wpisu […], obwinionej o to, że:
nie wypełniła obowiązku doskonalenia zawodowego i nie uzyskała żadnego z wymaganych co najmniej […] punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym, który trwał od […] r. do […] r. – czym naruszył obowiązek dbania o rozwój zawodowy poprzez kształcenie ustawiczne a także obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu radców prawnych,
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, w związku z § 7 i § 11 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku, stanowiącego załącznik do uchwały nr 103/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 11 grudnia 2015 r. w sprawie Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku t. j. uchwały Nr 124/X/2017 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 października 2017 r. w sprawie ogłoszenia tekstu jednolitego uchwały w sprawie Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku,
 

 

 

 
Wnioskiem o ukaranie z dnia […] r. Rzecznik Dyscyplinarny OIRP w W. M. („Rzecznik”) wniósł o uznanie winnym radcy prawnego K. (nr wpisu […]) popełnienia przewinienia dyscyplinarnego z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 14 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego („KERP”) w związku z art. 7 § 1 i § 11 Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządy służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku, stanowiącego załącznik do uchwały nr 103/IX/2015 KRRP z dn. 11.12.2015 r. w sprawie Regulaminu zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych i zadań organów samorządy służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku („Regulamin Doskonalenia”) przez to, że  nie uzyskała wymaganych […] ([…]) punktów szkoleniowych w cyklu szkoleniowym […]-[…] r.
 
Obwiniona złożyła odpowiedź na wniosek pismem z dnia […] r. (data wpływu pisma do OIRP) informując, że od kilku lat boryka się z chorobą nowotworową osoby najbliższej. Ponadto podniosła, że wniosek o ukaranie rażąco narusza art. 60 pkt 7 w zw. z art. 41 pkt 4 i art. 52 ust. 3 pkt 2 ustawy o radcach prawnych oraz art. 17 ust. 1, art. 65 ust. 1 i art. 31 Konstytucji RP przez błędne przyjęcie że Krajowa Rada Radców Prawnych jest organem właściwym w rozumieniu ustawy o radcach prawnych i art. 14 ust. 1-2 KERP  dot. m.in. udziału w szkoleniach zawodowych, w tym do uchwalenia uchwały nr 103/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 11 grudnia 2015r. w sprawie zasad wypełniania obowiązku doskonalenia zawodowego przez radców prawnych oraz uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014r. w sprawie KERP w zw. z § 7 i § 11 regulaminu zasad wypełniania obowiązku zawodowego przez radców prawnych (…)
 
Podniosła przy tym, że wyrażone w art. 57 pkt 7 ustawy o radcach prawnych ogólne uprawnienie dla Krajowego Zjazdu Radców Prawnych do uchwalenia zasad etyki radcy prawnego czy sformułowane w art. 60 pkt 7 ustawy o radcach prawnych upoważnienie KRRP do koordynowania doskonalenia zawodowego radców prawnych nie sposób uznać za źródła normy kompetencyjnej, z której wynika prawo do nakładania na radców prawnych obowiązków obwarowywanych odpowiedzialnością dyscyplinarną. Z powyższych względów Obwiniona wniosła o uniewinnienie (vide: odpowiedź k. […]-[…])
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał sprawę na rozprawie w dniu [..] r. na którą stawił się Obwiniona. Obwiniona podtrzymała swoje stanowisko w sprawie podnosząc jednocześnie błędy proceduralne postępowania prowadzonego przed Rzecznikiem, w tym m.in. wskazywanie w skierowanym do niej piśmie danych innego radcy prawnego. Wniosła o umorzenie lub uniewinnienie.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
W pierwszej kolejności, odnosząc się do omyłki w zakresie danych Obwinionej to jest wpisania innego imienia i nazwiska w treści pisma Rzecznika […] r. należy zauważyć że omyłka ta pojawiła się tylko raz i to w jedynie w piśmie informującym Obwinioną o stanie sprawy. Jak wynika z akt sprawy doręczane w toku postępowania przygotowawczego pisma -w tym - postanowienia o wszczęciu dochodzenia, wezwanie do złożenia wyjaśnień oraz postanowienie o przedstawieniu zarzutów nie zawierają tej omyłki i nie ulega wątpliwości, iż postępowanie dyscyplinarne dotyczyło i dotyczy Obwinionej. Mając na względzie powyższe, zarzut Obwinionej, że postępowanie dyscyplinarne dotyczyło innego radcy prawnego Sąd uznał za niezasadny.
 
Nie ulega wątpliwości, że Obwiniona nie uzyskała […] wymaganych dla okresu rozliczeniowego […]-[…] r. punktów  szkoleniowych. (vide: pismo Dziekana OIRP w W. k. [...] i zestawienie k. […]).
 
Zgodnie z § 7 ust. 1 Regulaminu Doskonalenia w okresie rozliczeniowym […]-[…] Obwiniona miała obowiązek odbycia szkoleń zawodowych lub innych form doskonalenia dla zgromadzenia minimum […] punktów rozliczeniowych. Obowiązek stałego doskonalenia oraz uczestnictwa w szkoleniach zawodowych na podstawie przepisów samorządowych wynika także z art. 14 ust. 1 i 2 KERP, zaś obowiązek stosowania się do uchwał organów samorządu ma podstawę w art. 61 ust. 2 KERP w zw. z art. 64§ 1 pkt 2 w zw. z art. 60 pkt 8 lit. f) i art. 60 pkt 8 lit h) ustawy o radcach prawnych.
 
Wbrew stanowisku Obwinionej Krajowa Rada Radców Prawnych ma ustawowe uprawnienia do uchwalenia regulacji prawnych w przedmiocie ustalania zasad wykonywania zawodu oraz uchwalania regulaminów dotyczących dopełnienia obowiązku zawodowego radców prawnych w zakresie doskonalenia zawodowego oraz regulacji zasad dotyczących nadzoru nad przestrzeganiem tego obowiązku. Argumentacja podnoszona przez Obwinioną była formułowana  przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia […] r. sygn. akt […] jednakże jest nieaktualna wobec zmiany przepisów.
 
W ustawie o radcach prawnych […] r. został dodany przepis nadający KRRP uprawnienie do uchwalenia regulaminów dotyczących szczegółowych zasad wykonywania zawodu radcy prawnego  (poprzez dodanie w art. 60 pkt 8 litery „f”), zaś od 31 sierpnia 2015r. do w/w artykułu pkt 8 dodano lit. „h” wskazując kompetencję KRRP do uchwalania regulaminów  „dotyczących dopełnienia obowiązku zawodowego radców prawnych w zakresie doskonalenia zawodowego i uprawnień organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku przez radców prawnych”
 
W związku z tym zaniechanie Obwinionej w zakresie realizacji obowiązku doskonalenia zawodowego stanowi naruszenie przepisów KERP, co podlega odpowiedzialności na podstawie art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uznał, że nie ma okoliczności usprawiedliwiających zaniechanie w zakresie obowiązku szkoleniowego, tzn. czy czyn którego się dopuściła nie wynikał z przyczyn od Obwinionej niezależnych i trudności niemożliwych, oceniając rzecz racjonalnie, do przezwyciężenia. Podkreślić przy tym należy, że taką okolicznością nie może być opieka nad chorą osobą tym bardziej zważywszy na szeroką ofertę szkoleniową, w tym szkolenia on line.
 
Zważyć w tym miejscu należy, że wyznaczony okres rozliczeniowy obejmujący […] lata kalendarzowe jest na tyle długi, że umożliwia, uwzględniając obowiązki zawodowe, rodzinne, a także nieprzewidziane sytuacje osobiste, wykonanie tego obowiązku, czego dowodem jest to, że zdecydowana większość radców prawych OIRP w W. obowiązek ten wykonała. Wobec tego należało przyjąć, że zaniechanie Obwinionej miało charakter zawiniony.
 
W ocenie Sądu wobec rodzaju naruszenia, uwzględniając brak wypełnienia obowiązku choćby w części, adekwatną karą dyscyplinarną jest kara pieniężna w niskim przedziale. Jest to kara o średniej dolegliwości, jednak sprawiedliwa, biorąc pod uwagę postawę Obwinionej w porównaniu z postępowaniem prawidłowym (większości członków tut. Izby), tzn. poświęcaniem własnego  czasu na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i utrzymywaniu stale wysokiego poziomu merytorycznego. Cechą zawodu radcy prawnego, warunkującego zaufanie do niego jest bowiem także profesjonalizm i umiejętności praktyczne, od których zależy odpowiednie, tzn. skuteczne wykonywanie pomocy prawnej. Radca prawny nieprzygotowany merytorycznie, szczególnie wobec powszechnych szybkich zmian prawnych, nie tylko nie udzieli pomocy ale może spowodować szkody po stronie klienta i swojej, ujemnie wpływając na wizerunek zawodu.
 
Kara pieniężna jest adekwatna również z tego powodu, że samorząd zawodowy dużym wysiłkiem organizacyjnym i finansowym, ze składek wszystkich członków i dochodów z majątku samorządowego, zapewnia wszystkim, także Obwinionej, możliwość nieodpłatnego uczestnictwa w licznych w szkoleniach o zróżnicowanym zakresie przedmiotowym. Rezygnacja z udziału w zapewnionych w ten sposób szkoleniach oznacza marnotrawienie przez tych radców, którzy nie wykonują swojego obowiązku wspólnego wysiłku organizacyjnego i finansowego samorządu. Stąd właściwe w takim wypadku i sprawiedliwe jest wymierzenie kary pieniężnej jako dotyczącej sfery praw ekonomicznych Obwinionego.
 
W sprawie kosztów postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 70(6) ust. 1, 2 i 3 ustawy o radcach prawnych zgodnie z którym zryczałtowane koszty postępowania ponosi Obwiniony, jeżeli został skazany. Ustalając wysokość tych kosztów Sąd związany był uchwałą nr 86/IX/2015  z dnia 20 marca 2015r. Krajowej Rady Radców Prawnych. Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1) tej uchwały zryczałtowane koszty postępowania dyscyplinarnego w postępowaniu przed okręgowym sądem dyscyplinarnym wynoszą od […] do […] zł. Ustalając zatem w niniejszej sprawie koszty postępowania na poziomie […] zł Sąd ustalił te koszty na poziomie odpowiednio niskim, w proporcji do zakresu zaangażowania organów dyscyplinarnych mając na względzie stosunkowo prosty charakter sprawy i związany z tym niewielki nakład czasu pracy organów dyscyplinarnych, tj. rozpoznanie sprawy na jednej rozprawie z obowiązkiem uzasadnienia orzeczenia na piśmie.
 
(WK)