02.05.2024

Orzeczenie z dnia 14 stycznia 2022 r. Sygn. akt: D 43/21

opublikowano: 2023-10-26 przez: Więckowska Milena

Orzeczenie z dnia 14 stycznia 2022 r. Sygn. akt: D 43/21
Orzeczenie jest prawomocne
 
PRZEWODNICZĄCY:      r. pr. Piotr Staniec
CZŁONKOWIE:                 r. pr. Anita Żołyniak - Piętka
r. pr. Krzysztof Jacek Woś
PROTOKOLANT:              Ewelina Raczko
Karolina Szymala
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach w dniach […] r. i […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu R. ([…]) obwinionemu o to, że:
 
  1. w dniu […] roku radca prawny, działając jako prokurent spółki S. sp. z o.o. (dalej „Klient”), będącej klientem radcy prawnego, zawarła w Kancelarii notarialnej w W., umowy sprzedaży udziałów należących do Klienta w spółkach Elektrownia PV K., Elektrownia PV R., S. P. P. 1, S2 P. P. 3, S3 P. P. 5 na rzecz spółki S4 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której radca prawny był wspólnikiem i prezesem Zarządu, bez zgody i wiedzy Zarządu Klienta i jego wspólników i wbrew ich domniemanej woli oraz zataił przed Klientem i wspólnikami Klienta informację o wyżej opisanych czynnościach, czyniąc to w celu przysporzenia sobie korzyści, jednocześnie z istotnym pokrzywdzeniem interesów Klienta tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn.zm.)
  2. w dniu […] roku radca prawny, w Kancelarii notarialnej w W., radca prawny wystawił weksle własne w imieniu spółek S5 P. P. 6, S6 P. P. 4, S7 P. P. 2, S8 P. P. 7, S. P. P. 8, Elektrownia PV N., Elektrownia PV M. (dwa weksle) bez zgody i wiedzy wspólnika Zarządu Klienta i jego wspólników i wbrew ich domniemanej woli oraz zataił przed Klientem i wspólnikami Klienta informację o wyżej opisanych czynnościach, czyniąc to w celu przysporzenia sobie przyszłych korzyści, jednocześnie z istotnym pokrzywdzeniem interesów Klienta tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn.zm.)
  3. w dniu […] roku podczas spotkania w W. z Prezesem Zarządu S. sp. z o.o. (dalej „Klient”) T. oraz S., sformułował groźby ujawnienia informacji poufnych, o których powziął wiedzę w związku ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Klienta i podmiotów z Klientem powiązanych oraz groźby wykorzystania weksli wystawionych przez spółki powiązane z Klientem, celem wywarcia nieetycznego nacisku na Klienta, jego wspólników i osoby go reprezentujące dla spełnienia żądań formułowanych względem tych osób przez radcę prawnego, które to groźby mogły wzbudzić uzasadnioną obawę spowodowania znaczącej szkody w majątku Klienta tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8, 25 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 z późn.zm.)
orzeka:
 
  1. Uznaje radcę prawnego R. ([…]), winnym zarzucanego w punkcie 1 wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych wymierza karę pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;
  2. Uznaje radcę prawnego R. ([…]), winnym zarzucanego w punkcie 2 wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych wymierza karę pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;
  3. Uznaje radcę prawnego R. ([…]), winnym zarzucanego w punkcie 3 wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 6, 8, 25 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 5 ustawy o radcach prawnych wymierza karę pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;
  4. Na podstawie art. 651 ust. 1 ustawy o radcach prawnych kary orzeczone w punktach 1 - 3 łączy w ten sposób, że orzeka jako karę łączną karę pozbawienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;
  5. Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionego radcy prawnego R. ([…]) na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] ([…]) złotych.
 
Uzasadnienie
 
Radca prawny R. został obwiniony o to, że:
  1. w dniu […] roku radca prawny, działając jako prokurent spółki S. sp. z o.o. (dalej „Klient”) będącej klientem radcy prawnego, zawarł w Kancelarii notarialnej w W., umowy sprzedaży udziałów należących do ww. spółki w spółkach Elektrownia PV K., Elektrownia PV R., S. P. P. 1, S2 P. P. 3, S3 P. P. 5 na rzecz spółki S4 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której radca prawny był wspólnikiem i prezesem Zarządu, bez zgody i wiedzy Zarządu Klienta i jego wspólników i wbrew ich domniemanej woli oraz zataił przed Klientem i wspólnikami Klienta informację o wyżej wymienionych czynnościach, czyniąc to w celu przysporzenia sobie korzyści, jednocześnie z istotnym pokrzywdzeniem interesów Klienta, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, ze zm.),
  2. w dniu […] roku radca prawny, w Kancelarii notarialnej w W., wystawił weksle własne w imieniu spółek S5 P. P. 6, S6 P. P. 4, S7 P. P. 2, S8 P. P. 7, S. P. P. 8, Elektrownia PV N., Elektrownia PV M. (dwa weksle) bez zgody i wiedzy Zarządu Klienta i jego wspólników i wbrew ich domniemanej woli oraz zataił przed Klientem i wspólnikami Klienta informację o wyżej opisanych czynnościach, czyniąc to w celu przysporzenia sobie przyszłych korzyści, jednocześnie z istotnym pokrzywdzeniem interesów Klienta, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8, 25 ust. 1, 30 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, ze zm.),
  3. w dniu […] roku podczas spotkania w W. z Prezesem Zarządu S. sp. z o.o. (dalej „Klient”) T. oraz S., sformułował groźby ujawnienia informacji poufnych, o których powziął wiedzę w związku ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Klienta i podmiotów z Klientem powiązanych oraz groźby wykorzystania weksli wystawionych przez spółki powiązane z Klientem, celem wywarcia nieetycznego nacisku na Klienta, jego wspólników i osoby go reprezentujące dla spełnienia żądań formułowanych względem tych osób przez radcę prawnego, które to groźby mogły wzbudzić uzasadnioną obawę spowodowania znaczącej szkody w majątku Klienta, tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 6, 8 i 25 ust. 1 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65, ze zm.).
 
W odpowiedzi na wniosek o ukaranie (k. […]-[…]) radca prawny R. (dalej zwany Obwinionym) wskazał, iż w jego ocenie przedstawiony we wniosku stan faktyczny oparty jest na błędnej analizie stosunku prawnego łączącego go ze spółką S. Sp. z o.o. oraz błędnym przyjęciu, iż świadczył na rzecz tej spółki usługi w charakterze radcy prawnego. Obwiniony wskazał, iż w dniu […] roku zawarł z ww. spółką umowę doradczą o bardzo szerokim zakresie. Jego stanowisko (menedżer generalny) miało charakter wyłącznie biznesowy i nie świadczył usług jako radca prawny. W ocenie Obwinionego, jedyna wątpliwość dotyczy tego, iż zawierając rzeczoną umowę prowadził działalność gospodarczą pod firmą „R. Kancelaria Radcy Prawnego”. Jest to jedyne przewinienie, jakiego dopuścił się w swojej ocenie Obwiniony, gdyż zdawał sobie sprawę, że umowa nie będzie dotyczyła świadczenia usług w charakterze radcy prawnego i powinien zawiesić wykonywanie zawodu radcy prawnego.
 
Na przeprowadzonej […] r. rozprawie (k. […] – […]) nie stawili się wnioskowani przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego świadkowie, tj.: V., S. oraz T. Podczas rozprawy odebrano wyjaśnienia od Obwinionego, który nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz złożył wyjaśnienia co do zasady zgodne ze stanowiskiem zajętym w odpowiedzi na wniosek o ukaranie, w szczególności iż ze Spółką łączyła go umowa doradcza, która nie była umową o usługę prawną. Następnie rozprawa została odroczona i kontynuowano ją […] r. (k. […] – […]). We wskazanym terminie stawił się Obwiniony i wnioskowani świadkowie  - V., S., T. oraz K.
 
W głosach końcowych Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł o uznanie Obwinionego za winnego zarzucanych mu czynów i wymierzenie kary zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na okres […] lat.
 
Pełnomocnik Pokrzywdzonej wniósł o wymierzenie kary pozbawienia prawa do wykonywania zawodu oraz o przeproszenie Pokrzywdzonej i podanie treści orzeczenia do publicznej wiadomości oraz opublikowanie go na koszt radcy prawnego przez czas […] na portalach internetowych […].pl oraz […].pl.
 
Obwiniony wniósł o uniewinnienie.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu […] roku Obwiniony zawarł ze spółką S. sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę o świadczenie usług doradczych. Szczegółowy zakres czynności objętych umową określał Załącznik nr 1 (dowód: umowa z załącznikami w wersji angielskiej i polskiej, k. […]-[…]).
 
Spółka S. Sp. z o.o. działała w branży alternatywnych źródeł energii (fotowoltaika), potrzebowała managera do polskiego biura, który posiadałby jednocześnie wiedzę i umiejętności prawnicze. Wspólnicy S. Sp. z o.o. znali Obwinionego od […] roku, kiedy to współpracował ze spółką przy przeprowadzonych w P. transakcjach, posiadali wiedzę, iż nie ma doświadczenia w branży, jednak uznali, iż Obwiniony sprawdzi się w tej roli i będzie cennym „zasobem” w spółce (dowód: zeznania V. k. […], zeznania T. k. […], częściowo wyjaśnienia Obwinionego k. […]).
 
W ramach świadczenia usług na podstawie umowy z dnia […] roku, Obwiniony wykonywał wiele czynności o różnorodnym charakterze, obejmujących zarówno czynności faktyczne (organizacyjne i administracyjne), jak i czynności związane pośrednio lub bezpośrednio z obsługą prawną S. Sp. z o.o. – przygotowanie umów o pracę, umowy najmu biura, przygotowywanie i składanie wniosków do sądu rejestrowego, Urzędu Regulacji Energetyki, etc. (dowód: zeznania V. k. […], zeznania T. k. […], częściowo wyjaśnienia Obwonionego k. […]). Pracownikom S. Sp. z o.o. znana była okoliczność, iż Obwiniony jest radcą prawnym, w spółce funkcjonował dział prawny, w którego skład wchodzili Obwiniony, K2 oraz S. Dla tego ostatniego, Obwiniony był zarówno „najwyższym rangą prawnikiem”, jak i prokurentem spółki. Nie było wyraźnego rozróżnienia, w jakim charakterze Obwiniony dokonuje, zleca lub nadzoruje czynności dotyczące obsługi prawnej spółki (dowód: zeznania S. k. […], częściowo zeznania K2 k. […]). Sam obwiniony, przy podpisywaniu dokumentów w imieniu spółki korzystał zarówno z tytułu radcy prawnego, jak i doktora nauk prawnych oraz prokurenta, przy czym mogło to dotyczyć zarówno dokumentów sporządzanych w imieniu Pokrzywdzonej S. Sp. z o.o., jak i innych podmiotów powiązanych z tą spółką (dowód: zeznania S. k. […],  pismo z dnia […] r. k. […], pisma z dnia […] r. k. […] i k. […], pismo z dnia […] r. k. […]).
 
W […] roku, pomiędzy Obwinionym a wspólnikami S. Sp. z o.o. pojawiły się rozbieżności dotyczące dalszej współpracy, w szczególności w zakresie wzajemnych rozliczeń oraz możliwości przystąpienia przez Obwinionego do spółki S. Sp. z o.o. w charakterze wspólnika (dowód: zeznania V. k. […], zeznania T. k. […], częściowo wyjaśnienia Obwonionego k. […]).
 
Dnia […] r., działając jako prokurent S. Sp. z o.o., Obwiniony sprzedał należące do tej spółki udziały w spółkach Elektrownia PV K., Elektrownia PV R., S. P. P. 1, S2 P. P. 3, S3 P. P. 5 na rzecz swojej konkurencyjnej spółki, tj. S4 sp. z o. o., w której to był wspólnikiem i prezesem zarządu (k. […]). Następnie, Obwiniony wystawił weksle in blanco w imieniu spółek S5 P. P. 6, S6 P. P. 4, S7 P. P. 2, S8 P. P. 7, S. P. P. 8, Elektrownia PV N., Elektrownia PV M. Powyższe czynności zostały dokonane bez wiedzy i zgody S. Sp. z o.o. oraz bez stosownych zgód korporacyjnych (dowód: dokumenty załączone do zawiadomienia z dnia […]r. k. […]-[…]).
 
W dniu […] r. doszło do spotkania w pomiędzy Obwinionym a T. i S. w hotelu P. w W. Podczas spotkania uczestnicy rozmawiali między innymi o czynnościach dokonanych przez Obwinionego w dniu […] roku. W trakcie przedmiotowego spotkania, Obwiniony zgłosił pod adresem S. Sp. z o.o. żądania finansowe, sugerując wykorzystanie wystawionych weksli in blanco (dowód: zeznania V. k. […], zeznania T. k. […], zeznania S. k. […], częściowo wyjaśnienia Obwinionego k. […]).
 
W dniu […] roku Obwiniony złożył w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym oświadczenia, iż nie dysponował zgodą S. Sp. z o.o. na dokonanie czynności sprzedaży z dnia […] roku, przez co są one nieważne, a nadto, z ostrożności prawnej, oświadczenia o odstąpieniu od umów sprzedaży udziałów. Obwiniony złożył w tej samej formie oświadczenia o zniszczeniu wystawionych przez siebie weksli (dowód: k. […]-[…]).
 
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o następujące dowody:

Dla ustalenia stanu faktycznego podstawowe znaczenie w sprawie miały złożone przez Pokrzywdzoną kopie dokumentów, w tym w szczególności umowa o doradztwo, umowy sprzedaży udziałów, oświadczenia Obwinionego z dnia […] roku. Pomimo, iż zostały one złożone do akt sprawy w formie niepoświadczonych za zgodność z oryginałem kserokopii, Sąd uznał je za wiarygodne i zgodne z oryginałami, w szczególności wobec okoliczności, iż szereg z nich okazano Stronom w toku rozprawy, a nadto udokumentowane nimi czynności prawne nie tylko pozostawały bezsporne, ale zostały potwierdzone pośrednio lub bezpośrednio w toku zeznań i wyjaśnień wszystkich osób przesłuchanych w sprawie. W oparciu o powyższe, Sąd uznał za niecelowe zapoznawanie się z oryginałami przedmiotowych dokumentów, skoro ich treść i skutki prawne nie budziły najmniejszych zastrzeżeń czy wątpliwości.
 
Odmiennie należało natomiast ocenić kopie dokumentów złożonych przez pełnomocnika Pokrzywdzonej na rozprawie w dniu […] roku (k. […]-[…]). W ocenie Sądu, przedmiotowe kserokopie jedynie w niewielkim zakresie potwierdzają tezę dowodową Pokrzywdzonej zgłoszoną w piśmie z dnia […] roku. W szczególności, wątpliwości Sądu budzi autentyczność istotnej części tych dokumentów, zwłaszcza z pieczątką imienną umieszczoną obok podpisu Obwinionego. Nadto, jak słusznie wskazał Obwiniony po okazaniu mu rzeczonych kserokopii, w większości dotyczą one podmiotów innych niż Pokrzywdzona. Natomiast w zakresie pisma z dnia […] r. (k. […]) Obwiniony wyjaśnił, iż może to być skutek posłużenia się wzorem sporządzonym na potrzeby swojej kancelarii (k. […]). Wyjaśnienia te pozostają wiarygodne, zwłaszcza uwzględniwszy okoliczność, iż rzeczone pismo Obwiniony podpisał wyłącznie imieniem i nazwiskiem nad wydrukowaną treścią „dr R. / prokurent”. Tym samym, przedłożone kopie dokumentów uprawdopodobniają jedynie, iż do sytuacji, gdy Obwiniony posługiwał się w dokumentach spółki tytułem radcy prawnego mogło dochodzić, lecz mógł to być wynik braku staranności w przygotowywaniu tych dokumentów. Niemniej jednak, analizując zgormadzony w sprawie materiał dowodowy, Sąd doszedł do przekonania, iż kwestia ta pozostaje irrelewantna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w szczególności w świetle zarzutów, pod jakimi stanął Obwiniony oraz ustaleń poczynionych ponad wszelką wątpliwość w oparciu o pozostałe dowody. Potwierdzenie istnienia dokumentów, w których Obwiniony posługiwał się tytułem radcy prawnego, mogłoby jedynie subsydiarnie potwierdzać tezę, iż świadczył on pomoc prawną w tym charakterze na rzecz Pokrzywdzonej. Sąd ponad wszelką wątpliwość ustalił, iż w oparciu o umowę z dnia […] roku zawartą przez Obwinionego jako radcę prawnego, świadczył on na rzecz Pokrzywdzonej szereg usług o różnorodnym charakterze i ustalenie to w pełni koresponduje z całością materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie. Natomiast szczegółowe odtworzenie wszystkich tych czynności nie jest obecnie ani możliwe (wykonalne) ani konieczne (relewantne procesowo).
 
Jeśli chodzi o osobowe źródła dowodowe, Sąd w znacznej części dał wiarę wyjaśnieniom Obwinionego oraz zeznaniom świadków w zakresie, w jakim korespondują one z pozostałym zgormadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności dokumentami złożonymi do akt sprawy.
 
Sąd nie dał natomiast wiary wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie, w jakim kwestionował on świadczenie jakichkolwiek usług na rzecz S. Sp. z o.o. jako radca prawny. Kwestia ta będzie jeszcze przedmiotem szczegółowego omówienia, jednakowoż w tym miejscu wskazać należy, iż twierdzenia Obwinionego w tym zakresie pozostają sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym, jak również względami wiedzy i doświadczenia życiowego. Nadto, Obwiniony nie kwestionował oczywistego faktu, iż umowę z Pokrzywdzoną zawarł jako radca prawny, co w ocenie Sądu rodzi określone skutki prawne, o czym szerzej w dalszej części uzasadnienia.
 
Sąd nie dał też wiary wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie przebiegu spotkania w dniu […] roku w hotelu P. W kontekście czynności dokonanych przez Obwinionego w dnia […] roku (sprzedaż udziałów, wystawienie weksli in blanco), twierdzenie, iż były to jednie „negocjacje biznesowe”, w których Strony przedstawiały swoje argumenty - jest nieprawdziwe w stopniu oczywistym i stanowi jedynie dalece nieprzekonującą linię obrony przyjęta przez Obwinionego, nota bene z łatwością poddającą się jednoznacznej, negatywnej weryfikacji w świetle pozostałego materiału dowodowego.
 
Jeśli chodzi o zeznania świadków V., T. i S., Sąd uznał je za spójne, logiczne i wiarygodne. Sąd nie dał wiary zeznaniom tych świadków jedynie w zakresie, w jakim wskazywali oni, iż o czynnościach Obwinionego dokonanych w dniu […] roku dowiedzieli się dopiero na spotkaniu w dniu […] roku. W ocenie Sądu, gdyby świadkowie ci faktycznie nie posiadali przedmiotowych informacji, nie byłoby powodu do odbywania takiego spotkania, a już w żadnej mierze do nagrywania jego przebiegu bez wiedzy Obwinionego. Niemniej jednak, w ocenie Sądu powyższa kwestia nie ma żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.
 
Zeznania świadka K. (k. […]) niewiele wniosły do sprawy, jako iż świadek ten, będący radcą prawnym odmówił odpowiedzi na pytania dotyczące współpracy z Obwinionym, wskazując, iż naruszałoby to tajemnicę zawodową. Dysponując innym, obszernym i wystarczającym materiałem dowodowym w tym zakresie, Sąd nie widział potrzeby przeprowadzania pogłębionej analizy, które z elementów owej współpracy świadek mógłby ujawnić w toku niniejszego postępowania bez ujawniania tajemnicy zawodowej i w związku z tym zadania dalszych, bardziej szczegółowych pytań w tej materii.
 
Co zaś się tyczy pozostałego materiału dowodowego, Sąd pominął dowód z nagrania spotkania z dnia […] roku i transkrypcji tego nagrania, złożonych przez Pokrzywdzoną. Taka decyzja procesowa podyktowana była szeregiem względów, o różnej doniosłości. Po pierwsze, Sąd ustalił ponad wszelką wątpliwość w oparciu o pozostały materiał dowodowy przebieg spotkania oraz jego istotnego dla oceny zarzutu postawionego Obwinionemu elementu, tj. użycia groźby, a nadto obawy Prezesa Zarządu Pokrzywdzonej Spółki spowodowanej przez tę groźbę. Po drugie, Obwiniony o nagrywaniu rozmowy nie wiedział oraz nie zapoznał się z nim na etapie postępowania przed Rzecznikiem Dyscyplinarnym. Przeprowadzenie przedmiotowego dowodu wymagałoby odtworzenia nagrania na rozprawie, co pozostawało utrudnione, zwłaszcza wobec trwającej pandemii. Po trzecie, jakość nagrania jest słaba, wiele wypowiedzi jest niezrozumiałych, zaś uczestnicy rozmawiali w języku angielskim. Rzetelne odtworzenie z uwzględnieniem standardów procesowych kto, co i w jakim kontekście powiedział wymagałoby przeprowadzenia dodatkowych czynności procesowych, w tym dowodu z opinii biegłego, transkrypcji nagrania i tłumaczenia tej transkrypcji. Reasumując, w świetle udowodnienia tezy zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, przeprowadzenie rzeczonego dowodu nie było niezbędne i nie mogło zmienić ustaleń Sądu w zakresie stanu faktycznego, a nadto pozostawało istotnie utrudnione.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, sprawstwo Obwinionego w zakresie zarzucanych mu czynów nie budzi najmniejszych wątpliwości. Nota bene, podstawowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zagadnienie nie dotyczyło żadnego z objętych zarzutami zdarzeń historycznych, tj. zawarcia umów sprzedaży i wystawienia weksli w dniu […] roku jak również faktu groźby ich użycia (czy też – jak widział to Obwiniony – jedynie negocjacji) w dniu […] roku, jako iż pozostawały one zasadniczo bezsporne w toku całego postępowania. W świetle przyjętej przez Obwinionego linii obrony, fundamentalną kwestią pozostawała ocena, czy powyższych czynności Obwiniony dokonał jako radca prawny wobec swojego Klienta.
 
W ocenie Sądu Dyscyplinarnego, odpowiedź na tak postawione pytanie pozostaje jednoznacznie i ponad wszelką wątpliwość twierdząca, o czym przesądza szereg okoliczności. Po pierwsze, umowę z dnia […] roku Obwiniony zawarł jako radca prawny. Powyższe, wbrew twierdzeniom Obwinionego, nie jest i być nie może jedynie odzwierciedleniem firmy prowadzenia działalności ujawnionej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Truizmem pozostaje twierdzenie, iż radcą prawnym się jest, a nie bywa. Wykonywanie zawodu radcy prawnego, jak zasadniczo każdego zawodu zaufania publicznego, oznacza nie tylko określone przywileje, ale również szereg ograniczeń w działalności zawodowej, a nawet w życiu prywatnym. Skoro Obwiniony zawarł umowę jako radca prawny, za jej wykonanie odpowiada jak radca prawny, wiąże go określony etos zawodowy i ponosi nierozłącznie związaną z tym etosem odpowiedzialność, w tym wypadku dyscyplinarną.
 
Po drugie, w toku postępowania udowodniono ponad wszelką wątpliwość, iż szereg czynności wykonywanych przez Obwinionego mieści się w zakresie pomocy prawnej, co samo w sobie wyklucza uznanie, iż świadczył je w innym charakterze niż radca prawny. Dotyczy to w szczególności przygotowywania umów, opiniowania dokumentów czy udzielania porad prawnych Zarządowi. Prawdą jest przy tym, iż szereg działań czy obowiązków wykonywanych przez Obwinionego dotyczyło czynności faktycznych związanych z bieżącym działaniem Pokrzywdzonej spółki. W rezultacie powyższego, dla współpracowników Obwinionego nie było potrzeby oceny i zastanawiania się, czy danej czynności dokonuje lub wydaje określone polecenie jako radca prawny czy też jako prokurent spółki. Niemniej jednak, za taką sytuację odpowiada wyłącznie Obwiniony i podejmowane przez niego w toku postępowania próby ekskulpacji muszą zostać ocenione nie tylko negatywnie, a wręcz odwrotnie niż chciałby tego Obwiniony. Wykonywanie innych czynności „obok” czynności radcy prawnego, ale pod szyldem działalności prawniczej nie skutkuje stosowaniem dla jednej osoby dwóch standardów działań, ale odwrotnie – rozszerza obowiązki i ograniczenia związane z zawodem radcy prawnego na te pozostałe pola aktywności. Oznacza to, że Klient radcy prawnego, powierzając mu określone czynności, nawet wykraczające poza pomoc prawną (w tym wypadku – zarządzanie spółką) ma prawo przypuszczać, iż będzie on wykonywał te czynności w takim samym standardzie, jak swoją działalność prawniczą.
 
Znamienne w tej kwestii pozostają zeznania V. i T., zgodnie z którymi jedną z przyczyn powierzenia Obwinionemu funkcji prokurenta spółki był fakt, iż Obwiniony był radcą prawnym. Dla wspólników kwestia tego zaufania do Obwinionego jako radcy prawnego była szczególnie istotna: „My byliśmy cudzoziemcami i musieliśmy polegać na jego osobie w P.” (zeznania T., k. […]).
 
Reasumując powyższą część rozważań, Obwiniony doprowadził do sytuacji, w której tak jego Mocodawcy, jak i współpracownicy nie byli w stanie rozdzielić świadczonych przez niego usług prawnych od menadżerskich. Nie widzieli jednak potrzeby takiego rozdzielania, mieli bowiem do niego zaufanie, jako że wszelkie czynności dokonywał pod szyldem swojej kancelarii radcowskiej. Posługując się przywołaną przez Obwinionego egzemplifikacją dotyczącą zakupu owoców (odpowiedź na wniosek o ukaranie, k. […]) – skoro owoce te kupował jako radca prawny świadczący usługi na rzecz swojego Klienta, obowiązywała go przy tym taka sama staranność i te same zasady działania, jak przy każdej innej czynności zawodowej wykonywanej na jego rzecz.
 
W świetle powyższych ustaleń, zarówno sprawstwo jak i wina Obwinionego w zakresie zarzucanych mu czynów nie mogą budzić najmniejszych wątpliwości. Każdy z czynów, jakich dopuścił się Obwiniony rażąco narusza art. 6 i art. 8 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, skoro obejmuje działanie na szkodę Klienta, wbrew jego woli i wiedzy, a nadto w celu przysporzenia sobie korzyści jego kosztem. Takie działanie w żadnym razie nie może zostać uznane za rzetelne, uczciwe, zgodne z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami (art. 6 KERP). Nie jest to również działanie lojalne, nakierowane na dobro klienta w celu ochrony jego praw (art. 8 KERP). Oczywistość i rażąca skrajność naruszenia powyższych, fundamentalnych zasad działania radcy prawnego przez Obwinionego nie wymaga w ocenie Sądu dalszego omówienia czy komentarza. Taka sytuacja w działaniu radcy prawnego po prostu nigdy nie powinna mieć miejsca, a jeśli miała – wymaga zdecydowanej reakcji właściwych organów samorządu radcowskiego.
 
Jeśli chodzi o naruszenie art. 25 ust. 1 KERP, wskazać należy, iż ani ustawa o radcach prawnych, ani Kodeks Etyki Radcy Prawnego nie zawierają zamkniętego katalogu czynności, których radca prawny nie może podejmować. Jednakowoż, wskazany przepis wyłącza dopuszczalność zajmowania się sprawami lub uczestniczenia w czynnościach, które ograniczałyby niezależność radcy prawnego, uwłaczały godności zawodu, podważały do niego zaufanie albo groziły naruszeniem tajemnicy zawodowej. W realiach niniejszej sprawy, działanie Obwinionego, obejmujące dokonanie czynności fraudacyjnych, bez wiedzy Klienta i na jego szkodę, stanowi oczywisty przejaw czynności podważających zaufanie do radcy prawnego. Przy tym, szczególna rola, jaką Pokrzywdzona powierzyła Obwinionemu, opierając swoją działalność gospodarczą w P. właśnie na osobie Obwinionego, nakazuje uznać omawiane działania jako naruszające zaufanie w stopniu szczególnie rażącym.
 
Analizując prawidłowość przywołanej przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego w treści zarzutów pierwszego i drugiego kwalifikacji z art. 30 ust. 2 KERP, Sąd doszedł do przekonania, iż również ona pozostaje prawidłowa. Transparentność transakcji majątkowych radcy prawnego z jego klientem jest istotnym elementem etosu zawodowego i również tę zasadę Obwiniony rażąco naruszył, ukrywając przez Pokrzywdzoną dokonanie czynności objętych przedmiotowymi zarzutami.
 
Odnosząc się do wymiaru kary, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny nie podzielił zapatrywań Rzecznika Dyscyplinarnego,  iż  w niniejszej sprawie wystarczające byłoby wymierzenie kary zawieszenia wykonywania zawodu radcy prawnego na okres […] lat. W ocenie Sądu, każdy z czynów, jakich dopuścił się Obwiniony pozostaje w rażącej sprzeczności z fundamentalnymi zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego i rzutuje na wizerunek całego samorządu radcowskiego, co przesądza o bardzo wysokim stopniu korporacyjnej szkodliwości wskazanych czynów.
 
W stosunku do Obwinionego brak jest również podstaw do pozytywnej prognozy, pozwalającej na przyjęcie, iż kara o charakterze majątkowym bądź temporalnym odniosłaby pozytywny skutek. W toku postępowania Obwiniony nie okazał skruchy, wyraźnie sygnalizował również, iż nie jest zainteresowany kontynowaniem wykonywania zawodu radcy prawnego i zamierza skoncentrować się na działalności biznesowej.
 
Sąd nie uznał też za okoliczność łagodzącą oświadczeń złożonych przez Obwinionego w dniu […] roku, uchylających skutki wcześniejszych działań na szkodę Pokrzywdzonej. Sąd nie podzielił co prawda stanowiska Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego, iż były one wynikiem działań podjętych przez klienta radcy prawnego, gdyż ocena rzeczywistej motywacji Obwinionego w tym zakresie stanowi jedynie przypuszczenie. Niemiej jednak, nawet jeśli Obwiniony dokonał czynności objętych zarzutami jedynie w ramach realizacji swoistej strategii negocjacyjnej, a nie celem rzeczywistego wyrządzenia Pokrzywdzonej szkody majątkowej, to takie rozumienie „negocjacji” pozostaje w rażącej sprzeczności z zasadami etyki radcowskiej. Przedmiotem oceny Sądu Dyscyplinarnego pozostają zaś rzeczywiste działania Obwinionego w świetle zasad etyki zawodowej i w tym zakresie ewentualne ich skutki, o ile nie stanowią znamion penalizowanych czynów, mają znaczenie wtórne.
 
Z tych względów, Sąd Dyscyplinarny podzielił zapatrywanie pełnomocnika Pokrzywdzonej, iż jedynie pozbawienie prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego pozostaje w niniejszej sprawie karą adekwatną, sprawiedliwą oraz spełniającą cele w zakresie prewencji tak indywidualnej, jak ogólnej.
 
Sad nie znalazł natomiast podstaw do orzeczenia wnioskowanych przez pełnomocnika Pokrzywdzonej obowiązku przeproszenia oraz publikacji orzeczenia na koszt Obwinionego.
W tym zakresie, wskazać należy, iż po pierwsze, Pokrzywdzona jest spółką prawa handlowego, zaś popełnione przez Obwinionego czyny dotyczą wyłącznie kwestii majątkowych, a nie dóbr osobistych. Po drugie wobec braku skruchy ze strony Obwinionego oraz orzeczenia najsurowszej rodzajowo kary, jawi się to jako oczywiście niecelowe. Natomiast żądanie publikacji orzeczenia dotyczyło portali branżowych niezwiązanych z działalnością prawniczą i stanowiłoby jedynie dodatkową, niczym nieuzasadnioną sankcję dla Obwinionego. Skoro bowiem Sąd stanął na stanowisku, iż sposób prowadzenia działalności biznesowej przez Obwinionego pozostaje nie do pogodzenia z wykonywaniem zawodu radcy prawnego, to nie może mu jednocześnie utrudniać i ograniczać działalności na obranej przez niego, innej ścieżce kariery zawodowej.
 
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 706 ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1 uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 marca 2015 roku w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego.
 
GF

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy