opublikowano: 2014-10-02 przez: Mika Ewelina

Sejmowe komisje jednogłośnie poparły w środę projekt ustawy o ochronie i pomocy dla świadków i ofiar przestępstw. Jak mówił Witold Pahl (PO) chodzi o „wprowadzenie norm gwarancyjnych podnoszących standardy bezpieczeństwa dla takich osób”.

Ponad rok temu ówczesny minister sprawiedliwości Marek Biernacki zapowiadał zbudowanie "szeroko rozumianego programu wsparcia i ochrony świadka". Przyznawał, że pomysł przygotowania ustawy narodził się, gdy kierował pracami sejmowej komisji śledczej zajmującej się sprawą porwania i śmierci Krzysztofa Olewnika.

Pierwsze czytanie projektu odbyło się w Sejmie pod koniec sierpnia, następnie propozycja trafiła do podkomisji, która zakończyła prace we wtorek wieczorem. W środę sprawozdanie podkomisji jednogłośnie zaaprobowały komisje sprawiedliwości i praw człowieka oraz spraw wewnętrznych.

"Podczas prac podkomisji wprowadzono szereg poprawek redakcyjno-legislacyjnych. Projektowane przepisy dotyczą bowiem złożonej problematyki, pionierskiej w naszym ustawodawstwie" - podkreślił wiceminister sprawiedliwości Jerzy Kozdroń.

Projekt przewiduje trzy podstawowe rodzaje środków ochrony i pomocy dla świadków i pokrzywdzonych: ochronę na czas czynności procesowych, ochronę osobistą oraz pomoc dotyczącą zmiany miejsca pobytu, która może być związana z ewentualną pomocą finansową na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Pierwszy z tych środków ma być stosowany w każdej sprawie, w której będzie istnieć ryzyko zagrożenia dla życia lub zdrowia świadka. Osobie takiej zostanie przydzielona asysta policjantów w czasie przesłuchania przed sądem, a także w drodze do i z sądu.

Dwa pozostałe typy pomocy i ochrony mają być udzielane "w przypadku wysokiego stopnia zagrożenia dla życia lub zdrowia osoby chronionej" przede wszystkim w sprawach, które w I instancji rozpatrują sądy okręgowe. Chodzi więc o sprawy poważniejszych przestępstw, np. zabójstw lub przestępczości zorganizowanej.

Ochrona osobista świadka lub pokrzywdzonego będzie polegać m.in. na stałej lub czasowej asyście policjantów, czasowej obserwacji osoby lub miejsca jej przebywania, wskazywaniu bezpiecznych warunków do przemieszczania.

W przypadku bardzo dużego zagrożenia świadka możliwa będzie jego przeprowadzka do nowego miejsca zamieszkania. Taki rodzaj ochrony będzie stosowany po ustaleniu, że inne środki ochrony i pomocy mogą być niewystarczające. Osoba objęta tą formą ochrony będzie mogła otrzymywać pomoc finansową na potrzeby mieszkaniowe, życiowe i na pokrycie kosztów świadczeń zdrowotnych. "Pomoc finansowa nie przekracza miesięcznie 3500 zł, a dla osoby małoletniej 2000 zł" - zapisano w projekcie.

Jak wyjaśnił Kozdroń, określenie w ustawie przewidywanej pomocy finansowej za pomocą konkretnych kwot, a nie np. przeliczalnych wskaźników, było wynikiem sugestii resortu finansów.

Zgodnie z projektem decyzja o udzieleniu ochrony będzie podejmowana na wniosek osoby zainteresowanej, a także na wniosek sądu bądź prokuratury - ale za zgodą pokrzywdzonego lub świadka.

Nowe przepisy mają także ułatwić i uporządkować dostęp do pomocy psychologicznej dla ofiar przestępstw i ich najbliższych. Przy wojewódzkich komendach policji mają zostać powołani koordynatorzy, do których zadań należało będzie m.in. zapewnianie współdziałania jednostek policji w udzielaniu ochrony i zapewnianie pomocy psychologicznej. "Policja wyraziła przekonanie o organizacyjnym przygotowaniu do pełnienia tych funkcji" - zapewnił Pahl, który jest sprawozdawcą projektu.

Kolejną ważną regulacją przewidzianą w projekcie ustawy jest wprowadzenie jako zasady poufności danych dotyczących miejsca zamieszkania i zatrudnienia świadka. Ponadto zmiany mają wprowadzić do polskich przepisów uregulowania dwóch dyrektyw europejskich odnoszących się do wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz tzw. europejskiego nakazu ochrony.

Według danych MS w ostatniej dekadzie odnotowano 7,3 tys. skazań za użycie przemocy lub groźby wobec świadka, biegłego i innych uczestników postępowań.
(PAP)