We wtorek Trybunał Konstytucyjny zajmie się oceną zgodności z konstytucją przepisu dotyczącego obowiązkowej - w określonych wypadkach - zamiany kary grzywny na zastępczą karę aresztu za popełnione wykroczenie. Przepis zaskarżył prokurator generalny.

"Sąd jest obowiązany zarządzić wykonanie zastępczej kary aresztu nawet wtedy, gdy uznałby takie rozstrzygnięcie za niecelowe (...). Przyjęcie przez ustawodawcę kwestionowanego rozwiązania prawnego odnośnie zarządzania wykonania zastępczej kary aresztu sprowadza, w takich wypadkach, rolę sądu do roli czysto fasadowej" - napisano we wniosku Prokuratury Generalnej, podpisanym przez Andrzeja Seremeta. Wniosek ten trafił do TK w marcu zeszłego roku.

Zaskarżony zapis Kodeksu wykroczeń dotyczy orzekania "pracy społecznie użytecznej" lub zastępczej kary aresztu w zamian za grzywnę w przypadku bezskuteczności jej egzekucji.

Przepis ten - po nowelizacji, która weszła w życie od początku 2012 r. - obligatoryjnie nakazuje zarządzić wykonanie kary aresztu, niezależnie od wysokości orzeczonej wcześniej i niewyegzekwowanej grzywny. Chodzi o sytuację, kiedy zamiana grzywny na pracę społeczną jest niemożliwa lub niecelowa, lub gdy ukarany oświadczył, że nie wyraża zgody na podjęcie takiej pracy albo uchyla się od jej wykonania.

Zdaniem PG przepis w obecnym brzmieniu nie pozostawia sądowi swobody orzeczniczej. "Szczególnej ostrości nabiera ocena omawianej ingerencji ustawodawcy w działalność orzeczniczą sądu w przypadku relatywnie niskich grzywien, nakładanych na ukaranych w drodze mandatu karnego" - zaznacza wniosek PG.

Z argumentacją Seremeta nie zgodził się Sejm, który w swym stanowisku do TK wniósł o uznanie przepisu za zgodny z konstytucją. "Należy zauważyć, że obligatoryjna decyzja sądu o zarządzeniu wykonania zastępczej kary aresztu w miejsce pierwotnie orzeczonej grzywny aktualizuje się dopiero po spełnieniu określonych przesłanek" - wskazał Sejm.

"Ustawodawca, decydując się na obligatoryjność zamiany grzywny na zastępczą karę aresztu (...), jednoznacznie opowiedział się za wartością, jaką jest bezwzględne karanie sprawców wykroczeń, czy też, innymi słowy, niedopuszczanie do ich bezkarności" - podkreślono w tym stanowisku. Dodano w nim, że "pozostawienie tej decyzji fakultatywną zawsze będzie rodziło niebezpieczeństwo tego, że sprawca, który został skazany za popełnione wykroczenie na karę grzywny, ostatecznie żadnej kary nie poniesie".

Trybunał rozpozna tę sprawę w składzie pięciu sędziów. Rozprawie będzie przewodniczył sędzia Leon Kieres, zaś sprawozdawcą będzie prezes TK Andrzej Rzepliński. (PAP)