Sejm od poniedziałku będzie kontynuował prace nad projektem ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej m.in. dla osób niezamożnych, ludzi młodych i seniorów. Jeśli komisje zatwierdzą obecną wersję projektu, głosowanie nad nim być może odbędzie się w tym tygodniu.

W pierwszej połowie czerwca prace nad projektem zakończyła sejmowa podkomisja. Wprowadziła ona istotne modyfikacje do planowanej ustawy.
Propozycja, w formie otrzymanej przez podkomisję, przewidywała taką bezpłatną pomoc dla osób niezamożnych, seniorów po 75. roku życia, kombatantów, weteranów, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i ofiar klęsk żywiołowych. Podkomisja – z poparciem resortu sprawiedliwości – zdecydowała się jednak obniżyć granicę wieku w przypadku seniorów z 75. do 65. roku życia. Wprowadzono także kolejną kategorię osób uprawnionych do tej pomocy, czyli ludzi młodych – do 26. roku życia.
Przewodniczący podkomisji Robert Maciaszek (PO) mówił PAP, że w odniesieniu do młodych ludzi pomoc ma objąć przede wszystkim osoby rozpoczynające pracę zawodową, które zawsze są w słabszej pozycji na rynku pracy. „Często osoby te dostają umowy śmieciowe, więc będą one mogły przyjść do punktu pomocy i skonsultować, czy proponowana im umowa jest zgodna z prawem” – wyjaśniał.
Z kolei osoby ok. 65. roku życia są tuż przed przejściem na emeryturę. „W tej kategorii jest dużo spraw związanych z kwestiami ubezpieczeń społecznych i opieki społecznej. Ponadto seniorzy są dziś narażeni na bardzo agresywny marketing niektórych firm handlowych, przez co wpadają nawet w kłopoty finansowe” – mówił.
Pierwotnie projekt składał się z trzech części dotyczących: bezpłatnych porad prawnych, informacji prawnej oraz edukacji prawnej. Podkomisja zdecydowała jednak o wykreśleniu drugiej z tych części.
Jak mówił PAP minister sprawiedliwości Borys Budka aplikacje mobilne połączone z dobrze działającą stroną internetową są lepsze niż tradycyjna infolinia z informacją prawną. Ponieważ MS pracuje nad takimi aplikacjami, zdecydowano się zrezygnować z mniej nowoczesnej infolinii telefonicznej.
Ponadto – spośród innych ważnych poprawek przyjętych przez podkomisję – zdecydowano o dopuszczeniu do udzielania bezpłatnych porad aplikantów adwokackich i radcowskich.
Propozycje przepisów o nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym omawiane są od ponad dekady, a złożenie w Sejmie projektu dotyczącego tych kwestii planowało kilku ministrów sprawiedliwości. Premier Ewa Kopacz na początku maja, w dniu powołania ministra Budki mówiła, że głównym jego zadaniem ma być „dopilnowanie w Sejmie” ustawy o bezpłatnej pomocy prawnej.
Zgodnie z projektem w kraju ma zostać utworzonych ponad 1,5 tys. punktów, w których będą udzielane bezpłatne porady. Jako regułę przyjęto, że pomoc będą świadczyć adwokaci lub radcowie prawni na podstawie umowy zawartej z powiatem. Powiat będzie mógł jednak powierzyć prowadzenie połowy punktów na jego terenie organizacjom pozarządowym. W punktach prowadzonych przez te organizacje – obok pomocy adwokatów i radców – będzie możliwe także uzyskanie porad dotyczących prawa podatkowego, które będą udzielane przez doradców podatkowych.
Organizacje pozarządowe – jak przewidziano – będą także mogły zatrudniać do udzielania pomocy osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze, jeśli mają one co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej.
Nowa ustawa ma poruszać też kwestie edukacji prawnej społeczeństwa. Programy edukacyjne przeznaczone do realizacji w formie kampanii społecznych mają być realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Podkomisja dopisała, że w tych akcjach edukacyjnych będą mogły uczestniczyć także szkoły wyższe posiadające wydziały prawa oraz prawnicze samorządy zawodowe.
Sprawozdaniem podkomisji zajmą się teraz sejmowe komisje: sprawiedliwości i praw człowieka oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej, których posiedzenie zaplanowano późnym popołudniem w poniedziałek.
(PAP)