29.03.2024

Orzeczenie z dnia 26 lutego 2019 r. Sygn. akt: D 159/18

opublikowano: 2021-04-14 przez: Więckowska Milena

Orzeczenie z dnia 26 lutego 2019 r. Sygn. akt: D 159/18
Orzeczenie OSD zmienione orzeczeniem WSD (WO-106/19)
z dnia 23.10.2019 r., tj. za czyn w pkt 1 kara pieniężna […] zł,
pkt 2 zmienia na czas […] lat i utrzymuje w mocy pkt 4.
Orzeczenie prawomocne z zastrzeżeniem pkt 1 i 2 orzeczenia WSD.
 
PRZEWODNICZĄCY:     r. pr. Robert Karpiński
CZŁONKOWIE:           r. pr. Gerard Dźwigała
r. pr. Katarzyna Kosicka - Polak
PROTOKOLANT:          Karolina Szymala
           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniu […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu P.(1), […], obwinionemu o to, że 1) dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w bliżej nieustalonym czasie jednak nie później niż w dniu […] r. przez niezabezpieczenie przed niepowołanym ujawnieniem i uzyskaniem nieuprawnionego dostępu przez P. SA z siedzibą w G. do informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2),
tj. pism procesowych w sprawie sądowej przed Sądem Rejonowym dla W. w W. (sygn. akt […]), w szczególności przez przechowywanie tych informacji na komputerze stanowiącym własność osoby trzeciej – P. SA z siedzibą w G.,
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 23 w związku z art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku, w związku z art. 3 ust. 3 i 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz
2) dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w dniu […] r. przez ujawnienie osobie trzeciej – P. SA z siedzibą w G. – informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem przez radcę prawnego P.(1) pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2) w postaci pism procesowych pełnomocnika powoda (P.(2)) z dnia […] r. oraz […] r. skierowanych do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]) oraz wniosku z dnia […] r. o doręczenie wyroku z uzasadnieniem skierowanego również do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]),
tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz art. 15 ust. 1 i 2 w związku z art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych
 
orzeka:
 
  1. Uznaje radcę prawnego P.(1), […], winnym tego, że dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w bliżej nieustalonym czasie jednak nie później niż w dniu […] r. przez niezabezpieczenie przed niepowołanym ujawnieniem i uzyskaniem nieuprawnionego dostępu przez P. SA z siedzibą w G. do informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2),
    tj. pism procesowych w sprawie sądowej przed Sądem Rejonowym dla W. w W. (sygn. akt […]) przez przechowywanie tych informacji na komputerze stanowiącym własność osoby trzeciej – P. SA z siedzibą w G. oraz przez przesłanie tych informacji za pomocą elektronicznej skrzynki pocztowej udostępnionej przez P. SA z siedzibą w G., który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 23 i 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 3) ustawy o radcach prawnych wymierza karę pieniężną w kwocie […] ([…]) złotych;
  2. Obok kary pieniężnej, na podstawie art. 65 ust. 2a ustawy o radcach prawnych orzeka wobec P.(1), […], zakaz wykonywania patronatu na czas […] lat;
  3. W pozostałym zakresie uniewinnia obwinionego;
  4. Na podstawie art. 706 ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionego radcy prawnego P.(1), […], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę […] ([…]) złotych.
 
Uzasadnienie
 
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej: „Rzecznik”) wniósł w dniu […] r. do tutejszego Sądu wniosek o ukaranie (sygn. akt RD […]) r. pr. P.(1) (dalej: „Obwiniony”), wpisanego na listę radców prawnych pod nr.: […], zarzucając Obwinionemu, że:
  1. dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w bliżej nieustalonym czasie jednak nie później niż w dniu […] r. przez niezabezpieczenie przed niepowołanym ujawnieniem i uzyskaniem nieuprawnionego dostępu przez P. S.A. z siedzibą w G. do informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2), tj. pism procesowych w sprawie sądowej przed Sądem Rejonowym dla W. w W. (sygn. akt […]), w szczególności przez przechowywanie tych informacji na komputerze stanowiącym własność osoby trzeciej – P. S.A. z siedzibą w G.,
    tj. popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 23 w związku z art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku, w związku z art. 3 ust. 3 i 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, oraz
  2. dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w dniu […] r. przez ujawnienie osobie trzeciej – P. S.A. z siedzibą w G. – informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem przez radcę prawnego P.(1) pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2) w postaci pism procesowych pełnomocnika powoda (P.(2)) z dnia […] r. oraz […] r. skierowanych do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]) oraz wniosku z dnia […] r. o doręczenie wyroku z uzasadnieniem skierowanego również do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]),
    tj. o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz art. 15 ust. 1 i 2 w związku z art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku w związku z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych
 
W dniu […] r., Obwiniony wniósł odpowiedź na wniosek o ukaranie. Dla swojej obrony, Obwiniony wskazał, że:
  • dane były i są gromadzone i przechowywane wyłącznie na urządzeniach, w tym komputerach, do których dostęp ma lub miał wyłącznie Obwiniony,
  • dostęp do danych przez nieuprawnione osoby trzecie nie był i nie jest możliwy z uwagi na, w szczególności, ustanowienie przez Obwinionego haseł dostępu znanych wyłącznie Obwinionemu,
  • dane były przechowywane na dysku lokalnym, co wyłączało dostęp dla osób trzecich, w tym także dla administratorów sieci wewnętrznych,
  • wobec danych przechowywanych przez Obwinionego były stosowane podwyższone standardy i zasady bezpieczeństwa, które co do zasady stosują wyłącznie banki,
  • bez znaczenia dla postępowania dyscyplinarnego pozostaje brak wyrażenia przez bank zgody na stosowanie ww. zabezpieczeń, jak również zawarcia w tym zakresie jakiejkolwiek umowy między bankiem i Obwinionym,
  • stosowanie rozwiązań/oprogramowania dostarczanego przez osoby trzecie dla potrzeb związanych z gromadzeniem i przetwarzaniem danych stanowiących tajemnicę radcy prawnego jest powszechnie stosowane na rynku i niekwestionowane z perspektywy zasad określających zachowanie tajemnicy zawodowej,
  • samo wykorzystywanie komputera stanowiącego własność podmiotu trzeciego nie może być uznane w sposób automatyczny niezabezpieczenie danych przed niepowołanym ujawnieniem i uzyskaniem nieuprawnionego dostępu,
  • Obwiniony nigdy nie dokonał nieuprawnionego transferu pism procesowych na prywatną skrzynkę mailową; taki transfer mógł być dokonany przez G. – głównego informatyka banku P. S.A.,
  • pisma procesowe, których dotyczy wniosek o ukaranie, zostały sporządzone i złożone w postępowaniu sądowym, które toczyło się przy udziale publiczności i zostało prawomocnie zakończone przed datą ich transferu na skrzynkę,
  • zgodnie z § 2 ust. 6 umowy o świadczenie pomocy prawnej – stawka godzinowa, zawartej w dniu […] r., między Obwinionym i P.(2), ostatni wyraził zgodę Obwinionemu na ujawnienie informacji stanowiących tajemnicę radcy prawnego, w tym uzyskanych od klienta w związku z zawarciem i wykonywaniem przedmiotowej umowy,
  • dopuszczalność wyrażenia przez klienta zgody, jak w punkcie poprzedzającym, nie budzi wątpliwości natury prawnej w praktyce obrotu gospodarczego – Obwiniony odwołał się w tym zakresie do tajemnicy bankowej,
 
Ponadto, Obwiniony zakwestionował kwalifikację prawną stawianych mu zarzutów oraz zgłosił wnioski dowodowe (k. […]-[…]).
 
Po rozpoznaniu sprawy, Sąd uznał Obwinionego winnym tego, że dopuścił się nienależytego wykonywania zawodu radcy prawnego w bliżej nieustalonym czasie jednak nie później niż w dniu […] r. przez niezabezpieczenie przed niepowołanym ujawnieniem i uzyskaniem nieuprawnionego dostępu przez P. S.A. z siedzibą w G. do informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz Pana P.(2), tj. pism procesowych w sprawie sądowej przed Sądem Rejonowym dla W. w W. (sygn. akt […]) przez przechowywanie tych informacji na komputerze stanowiącym własność osoby trzeciej – P. S.A. z siedzibą w G. oraz przez przesłanie tych informacji za pomocą elektronicznej skrzynki pocztowej udostępnionej przez P. S.A. z siedzibą w G., który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 23 i 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 roku.
 
W pozostałym zakresie, Sąd uniewinnił Obwinionego od stawianych zarzutów.
 
Na podstawie całokształtu materiału dowodowego, ujawnionego w toku rozprawy głównej, Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
W dniu […] r. została zawarta Umowa o świadczenie pomocy prawnej – stawka godzinowa, między Obwinionym i P.(2) (k. […]-[…]; […]-[…]). Obwiniony świadczył pomoc prawną na podstawie powyższej umowy, na rzecz P.(2), w formie zastępstwa procesowego w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla W. – Ż. za sygn. akt […].
 
Obwiniony był zatrudniony przez bank P. S.A. z siedzibą w G. na stanowisku dyrektora ds. Obsługi Prawnej, w okresie od […] r. do […] r. Do zadań Obwinionego należało w szczególności świadczenie pomocy prawnej na rzecz organów statutowych banku oraz jego komórek/jednostek organizacyjnych (list referencyjny na k. […]).
 
Dzień […] r. był ostatnim dniem, w którym Obwiniony przebywał w pomieszczeniach biurowych banku w charakterze jego pracownika. Przed rozliczeniem się z powierzonych narzędzi pracy – komputera służbowego oraz telefonu, Obwiniony zamierzał przenieść na swój komputer prywatny pliki (zdjęcia z telefonu oraz dokumenty prywatne i służbowe, zapisane na dysku twardym komputera służbowego). Katalog znajdujący się na komputerze był zbyt duży, aby móc przesłać go pocztą elektroniczną. W związku z tym, Obwiniony poprosił o pomoc G., pracownika P. S.A. zajmującego się sprawami IT. Obwiniony udostępnił G. komputer służbowy po wcześniejszym wprowadzeniu haseł dostępowych (wyjaśnienia Obwinionego złożone w toku rozprawy głównej).
 
G. podzielił katalog wskazany przez Obwinionego na mniejsze części. Innych czynności związanych z komputerem służbowym Obwinionego, G. nie dokonywał (wyjaśnienia Obwinionego złożone w toku rozprawy głównej, zeznania G. k. […]-[…]).
 
Następnie, Obwiniony, w tym samym dniu […] r., wysłał ze swojej służbowej skrzynki mailowej, udostępnionej przez P. S.A., na prywatny adres: […], wiadomości, do których załączone zostały m.in. następujące pisma dotyczące postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla W. w sprawie z powództwa P.(2) przeciwko S. sp. z o.o.:
  1. pismo procesowe z dnia […] r. (k. […]-[…]),
  2. pismo procesowe z dnia […] r. (k. […]-[…]),
  3. wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem z […] r. (k. […]).
 
Pisma wymienione wyżej pod nr. 2 i 3 zostały oznaczone sygn. akt […]. Tożsamość stron postępowania, Sądu meriti, wartości przedmiotu sporu oraz analiza treści pism wskazuje na to, że również pismo procesowe z dnia […] r. (k. […]-[…]) dotyczy tego samego postępowania prowadzonego za sygn. akt: […].
 
Wiadomości wysłane przez Obwinionego w dniu […] r. spowodowały uruchomienie wewnętrznych systemów bezpieczeństwa banku z powodu podejrzenia naruszenia tajemnicy chronionej przez bank. Powyższe doprowadziło do podjęcia przez bank nieustalonych czynności, w wyniku których wszedł on w posiadanie wymienionych wyżej pism (k. […]-[…],[…] oraz zeznania G. na k. […]).
 
Pismem z dnia […] r. Obwiniony poinformował pokrzywdzonego, że w bliżej nieustalonych okolicznościach bank P. S.A. mógł wejść w posiadanie wybranych informacji objętych tajemnicą radcy prawnego, dotyczących postępowania sądowego z powództwa Pokrzywdzonego prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla W. prawomocnie zakończonego w […] r. (k. […]).
 
Pokrzywdzony, odpowiadając na powyższą informację Obwinionego, stwierdził w piśmie z dnia […] r., że nie zamierza podejmować jakichkolwiek działań w związku z rzekomo nieuprawnionym pozyskaniem przez bank informacji z tego powodu, iż dane zawarte w projektach opracowanych przez Obwinionego zostały upublicznione, także w postępowaniu sądowym (k. […] i […]).
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach wymienionych szczegółowo powyżej. Sąd dał wiarę wszystkim tym dokumentom, ponieważ nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Strony nie podważały wiarygodności dokumentów.
 
Wątpliwości Sąd budziła okoliczność, czy pismo Pokrzywdzonego z dnia […] r. (k. […] i […]) zostało sporządzone przez niego osobiście. Zaskakujące było precyzyjne wpisanie się treści tego pisma w stanowisko prezentowane przez Obwinionego. Ponadto, sposób składania zeznań przez Pokrzywdzonego wskazywał na brak orientacji w kwestiach formalnych oraz na brak skłonności do posługiwania się wyrafinowanym słownictwem oraz składnią językową. Pokrzywdzony nie potrafił wyjaśnić, kto sporządził pismo, nie posiadał wersji elektronicznej pisma na swoim komputerze (vide: zeznania złożone w toku rozprawy głównej). Jednakże, z uwagi na brak doniosłości treści pisma dla oceny czynu Obwinionego oraz na brak pretensji  Pokrzywdzonego wobec Obwinionego, Sąd odstąpił od dalszego badania przedmiotowej kwestii.
 
Pozostałe dowody z dokumentu dopuszczone w sprawie potwierdzają powyższe okoliczności.
 
Sąd dał wiarę wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie twierdzeń obejmujących: fakt świadczenia pomocy prawnej na rzecz Pokrzywdzonego, wejście banku P. S.A. w posiadanie wymienionych wyżej pism procesowych w sprawie Pokrzywdzonego, daty wysłania pism procesowych ze służbowej skrzynki mailowej Obwinionego, korzystania przesz Obwinionego z pomocy G. przy przenoszeniu danych z katalogu na prywatny nośnik Obwinionego. W powyższym zakresie, wyjaśnienia Obwinionego były zgodne z pozostałym materiałem dowodowym.
 
Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie twierdzenia o tym, że wiadomości zawierające pisma dotyczące sprawy cywilnej Pokrzywdzonego zostały wysłane ze skrzynki służbowej Obwinionego przez G. W tym zakresie, wyjaśnienia Obwinionego pozostawały w sprzeczności z zeznaniami świadka G. Przy tym, Sąd zważył na fakt, iż świadek nie miał powodu dla składania fałszywych zeznań, które złożył pod rygorem odpowiedzialności karnej. Ponadto, nawet gdyby G. sporządził wiadomości e-mail z rzeczonymi pismami procesowymi i wysłał je na prywatny adres Obwinionego, zrobiłby to w zastępstwie i na prośbę samego Obwinionego. Z wyjaśnień Obwinionego oraz z zeznań świadka G. wynika zgodnie, że Obwiniony chciał zachować dla siebie zdjęcia oraz określone dokumenty. W związku z koniecznością zwrócenia komputera pracodawcy oraz ograniczeniami w dysponowaniu zasobami zgromadzonymi na komputerze służbowym (m.in. poprzez zablokowanie portów USB) oraz ograniczeniami w objętości wiadomości e-mail wysyłanych ze skrzynki mailowej, Obwiniony zwrócił się o pomoc do osoby biegłej w wiedzy informatycznej, tj. do G. Wszelkie działania wykonane na komputerze służbowym Obwinionego przez G. były wykonane na prośbę i za pełną aprobatą Obwinionego. Powyższe popiera okoliczność, iż dostęp do komputera służbowego Obwinionego był możliwy wyłącznie po uprzednim udostępnieniu hasła (ewentualnie haseł) dostępowego lub wprowadzeniu takiego hasła (haseł). Stąd, nawet gdyby G. wysłał wiadomości z przedmiotowymi pismami procesowymi, działał on całkowicie w zastępstwie Obwinionego, zgodnie z jego wiedzą i wolą. Nie sposób doszukać się jakiejkolwiek pobudki, która mogłaby powodować G. w celu wysłania rozważanych wiadomości e-mail bez uzgodnienia z Obwinionym.
 
Sąd odmówił również wiary wyjaśnieniom Obwinionego w zakresie jego twierdzeń, z których wynika, że nikt poza Obwinionym nie miał dostępu do informacji zgromadzonych na komputerze służbowym m. in. dlatego, że były one zapisane na dysku lokalnym komputera, zaś dostęp do tych danych był zabezpieczony hasłem znanym wyłącznie Obwinionemu. Powyższe jest sprzeczne ze wskazaniami doświadczenia życiowego, które nakazuje zakładać, że nie jest dopuszczalne, ze względów racjonalności i bezpieczeństwa, powierzenie pracownikowi komputera służbowego z wyłączeniem dostępu do danych zgromadzonych na jego dysku twardym bez udziału pracownika. Nie sposób przyjąć, zwłaszcza w przypadku instytucji zaufania publicznego działającej na rynku ściśle regulowanym, że instytucja taka pozwoliłaby sobie na uzależnienie dostępu do zasobów zgromadzonych na komputerach służbowych od woli współpracy ze strony użytkowników tychże komputerów. Brak takiej współpracy, w formie odmowy udostępnienia zasobów z dysku twardego komputera bądź ujawnienia haseł dostępowych, oznaczałby w praktyce utratę danych.
 
Sąd nie podzielił stanowiska Obwinionego w zakresie jego wypowiedzi mających świadczyć za jego ekskulpowaniem w świetle postawionych zarzutów. Powody, jakimi kierował się Sąd w tym zakresie zostaną przedstawione w dalszej części wywodów.
 
Sąd nie znalazł powodów by odmówić wiary zeznaniom złożonym przez P.(2) w charakterze świadka. Świadek zeznawał w sposób spontaniczny, nie dając podstaw do kwestionowania prawdziwości ich wypowiedzi.
 
Sąd odstąpił od przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka G. poprzestając na odczytaniu złożonych przez niego zeznań na etapie dochodzenia. Świadek nie stawił się na terminie rozprawy głównej. Zeznania odczytane w toku rozprawy zostały złożone po uprzednim pouczeniu świadka o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (k. […]). Obwiniony był obecny podczas przesłuchania świadka, zadawał świadkowi pytania objęte okolicznościami podniesionymi dla obrony (k. […] i […]). Z powyższych względów Sąd uznał, że wniosek o przeprowadzenie przedmiotowego dowodu zmierzałby w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. Ponadto, dowód ten byłby nieprzydatny do stwierdzenia okoliczności wskazywanych przez Obwinionego.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniony dopuścił się czynu sprzecznego z zasadami wykonywania zawodu radcy prawnego.
 
U podstaw powyższego rozstrzygnięcia Sądu legły następujące ustalenia.
 
Kwestią ustaloną w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, w sposób nie pozostawiający wątpliwości, był fakt świadczenia pomocy prawnej P.(2) w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym dla W. w W. (sygn. akt […]). Powyższa okoliczność pozostawała jako niekwestionowana przez strony w toku postępowania przed tutejszym Sądem.
 
Jednocześnie, Obwiniony świadczył pomoc prawną bankowi P. S.A. z siedzibą w G. pozostając z nim w stosunku pracy.
 
Ustalenia powyższe prowadzą do wniosku, że Obwiniony świadczył pomoc prawną, w określonym czasie, na rzecz co najmniej dwóch, wyżej wymienionych klientów.
 
Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje, aby świadczenie pomocy prawnej w tym samym czasie na rzez P.(2) oraz P. S.A. nastąpiło w warunkach konfliktu interesów.
 
Obwiniony przechowywał na dysku twardym powierzonego mu komputera służbowego (przez P. S.A.), projekty pism związanych z postępowaniem prowadzonym w sprawie P.(2). Jednocześnie, Obwiniony nie był w stanie wyjaśnić, w jaki sposób przedmiotowe projekty znalazły się w tym miejscu. Okoliczność ta nie była doniosłą dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.
 
Fakt przechowywania dokumentów objętych tajemnicą zawodową na sprzęcie elektronicznym należącym do innego klienta pozostaje w sprzeczności z dyspozycją literalnie odczytywanego przepisu art. 23 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Zgodnie z powołanym przepisem, radca prawny obowiązany jest zabezpieczyć przed niepowołanym ujawnieniem wszelkie informacje objęte tajemnicą zawodową, niezależnie od ich formy i sposobu utrwalenia. Dokumenty i nośniki zawierające informacje poufne należy przechowywać w sposób chroniący je przed zniszczeniem, zniekształceniem lub zaginięciem. Dokumenty i nośniki przechowywane w formie elektronicznej powinny być objęte odpowiednią kontrolą dostępu oraz zabezpieczeniem systemu przed zakłóceniem działania, uzyskaniem nieuprawnionego dostępu lub utratą danych. Radca prawny powinien kontrolować dostęp osób współpracujących do takich dokumentów i nośników.
 
Przechowywanie dokumentów objętych tajemnicą na sprzęcie elektronicznym, należącym do osoby trzeciej, udostępnionym radcy prawnemu jedynie dla celów świadczenia pomocy tej osobie, naraża informacje zawarte w dokumentach na niepowołane ujawnienie podmiotowi trzeciemu. W przedmiotowej sprawie, bank mógł w każdej chwili zażądać od Obwinionego wydania komputera. Jeżeli Obwiniony nie zapisał równolegle przedmiotowych dokumentów na innym nośniku, na co wskazuje fakt ich przeniesienia z komputera służbowego na prywatną skrzynkę mailową, zadośćuczynienie żądaniu wydania komputera bankowi mogłoby wiązać się z utratą dokumentów.
 
Okoliczność, iż dokumenty były przechowywane przez Obwinionego na dysku komputera należącego do banku i objętego stosowanymi przez bank zaawansowanymi zabezpieczeniami nie może zmienić powyższej oceny. Rozwiązania stosowane przez bank służą ochronie zasobów informatycznych banku przed niepowołanym dostępem zewnętrznym. Natomiast, rozwiązania te nie chronią informacji gromadzonych przez pracownika banku przed dostępem ze strony samego banku. Nie sposób wręcz zakładać, że bank byłby pozbawiony dostępu do informacji zapisanych na dysku twardym komputera służbowego z powodu braku haseł dostępowych użytkownika – pracownika banku. Dopuszczenie takiego rozwiązania narażałoby bank na utratę danych w przypadku odmówienia współpracy ze strony pracownika bądź jego śmierci.
 
Ekspozycję dokumentów dotyczących sprawy Pokrzywdzonego na ujawnienie bankowi zwiększyło wysłanie tych dokumentów z wykorzystaniem służbowej skrzynki elektronicznej. Monitoring poczty elektronicznej staje się obecnie standardem stosowanym przez pracodawców, zwłaszcza w przypadku pracodawców posiadających informacje chronione w sposób szczególny, np. tajemnicę przedsiębiorstwa, dane osobowe, tajemnicę bankową. W przypadku instytucji finansowej – P. S.A. – monitoring poczty elektronicznej jest oczywisty, potwierdzony w sprawie. Stąd, wysyłanie wiadomości zawierających tajemnicę radcy prawnego ze skrzynki mailowej monitorowanej przez podmiot trzeci naraża przesyłane informacje na ujawnienie w związku z czynnościami związanymi z monitoringiem poczty. Tak też stało się w niniejszej sprawie. Bank – pracodawca Obwinionego wszedł w posiadanie dokumentów, co do których obowiązywał nakaz zachowania tajemnicy.
 
Wyjaśnienia złożone przez Obwinionego świadczą o jego świadomości co do tego, że nie powinien przesłać dokumentów dotyczących sprawy Pokrzywdzonego za pośrednictwem służbowej skrzynki mailowej. Powyższe przekonuje o lekkomyślności Obwinionego.
 
Jawność postępowania cywilnego, w którym nastąpiło rozpoznanie sprawy cywilnej Pokrzywdzonego, nie wyłącza ani nie ogranicza w jakimkolwiek stopniu zakresu informacji objętych tajemnicą zawodową Obwinionego, jak również jego obowiązków wynikających z art. 23 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Przewidziana w art. 9 § 1 kpc zasada jawności postępowania cywilnego przewiduje, że rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, co do zasady. Prawo wglądu w akta sprawy oraz do otrzymania odpisów, kopii lub wyciągów z tych akt przysługuje stronom i uczestnikom postępowania. W świetle powyższej regulacji, wbrew stanowisku Obwinionego, nie można twierdzić, że zakończenie postępowania chociażby w danej instancji, doprowadziło do ujawnienia treści pism procesowych, złożonych w toku sprawy przez którąkolwiek ze stron. Pisma te są nadal dostępne dla stron (ewentualnie uczestników) postępowania.
 
Niezależnie od powyższego wskazać należy na regulację art. 3 ust. 3 i 4 ustawy o radcach prawnych oraz art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Z powołanych przepisów wynika expressis verbis, że radca prawny jest obowiązany zachować w tajemnicy wszystko, o czym dowiedział się w związku z udzieleniem pomocy prawnej, w sposób nieograniczony w czasie. Powyższe oznacza, że obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej przez radcę prawnego nie jest w jakikolwiek sposób określany zakresem informacji, które zostały upublicznione przez jego klienta bądź przez osobę trzecią. Parafrazując, radca prawny jest zobowiązany do dochowania tajemnicy zawodowej również w zakresie tych informacji pozyskanych w związku z udzieleniem pomocy prawnej, które zostały udostępnione innym osobom przez klienta bądź przez osoby trzecie.
 
Równie nieskuteczny okazał się argument obrony, w którym Obwiniony odwołał się do uzyskania zgody klienta na rozporządzanie uzyskanymi informacjami. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 5 ustawy o radcach prawnych, radca prawny nie może być zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę. W świetle powyższej regulacji, wszelkie zgody klienta bądź porozumienia zawarte między radcą prawnym i jego klientem, w których klient zgadzałby się na ujawnienie przez radcę prawnego informacji objętych tajemnicą zawodową, byłyby sprzeczne z powołanym wyżej prawem. Dlatego, w niniejszej sprawie, zarówno Umowa o świadczenie pomocy prawnej – stawka godzinowa zawarta między Obwinionym i Pokrzywdzonym, jak i korespondencja między tymi stronami (k. […] i […]) nie mogły skutecznie uchylić nakazu dochowania tajemnicy w odniesieniu do dokumentów uzyskanych przez P. S.A.
 
Niezależnie od powyższego, Sąd nie dopatrzył się w ustalonym stanie faktycznym spełnienia ustawowych przesłanek uprawniających Obwinionego do ujawnienia treści pism procesowych wniesionych w sprawie prowadzonej dla Pokrzywdzonego.
 
W ocenie Sądu, czyn stanowiący przedmiot niniejszego postępowania został popełniony w sposób zawiniony. Obwiniony zdawał sobie sprawę z niedopuszczalności użycia służbowej skrzynki mailowej do przesłania dokumentów dotyczących sprawy innego klienta. Nieprawidłowość takiego postępowania wynika nie tylko ze wskazanych wyżej regulacji deontologicznych, lecz także z wewnętrznych regulacji P. S.A., na które wskazał sam Obwiniony w sowich wyjaśnieniach złożonych przed Sądem. Sąd uznał, że wina Obwinionego miała charakter nieumyślny, w formie lekkomyślności, co było istotne dla wymiaru orzeczonej kary.
 
Z tych wszystkich powodów, Sąd doszedł do przekonania o tym, że Obwiniony popełnił przewinienie dyscyplinarne, określone w tenorze zapadłego orzeczenia.
 
Sąd, bacząc na zasady wymiaru kary, wymierzył Obwinionemu karę pieniężną.
 
Okolicznością obciążającą wymiar kary było naruszenie jednej z fundamentalnych zasad wykonywania zawodu, tj. nakazu zachowania tajemnicy zawodowej - art. 9 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
 
Na rzecz złagodzenia kary świadczyła okoliczność popełnienia przewinienia w sposób nieumyślny. Ponadto, zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje na wyrządzenie szkody materialnej czynem Obwinionego. Pokrzywdzony nie zgłasza jakiejkolwiek pretensji wobec Obwinionego.
 
W związku z tym, Sąd zważył w sposób szczególny na dyrektywę wychowawczą i prewencyjną wymiaru kary. W ocenie Sądu, wymiar kary pozwala rozsądnie zakładać, że Obwiniony nie powróci do przewinienia dyscyplinarnego.
 
Biorąc pod rozwagę postawę Obwinionego, który w toku sprawy nie dostrzegał nieprawidłowości swojego postępowania w świetle, jak wcześniej podkreślono, jednej z zasadniczych zasad wykonywania zawodu, Sąd orzekł dodatkowo, na podstawie art. 65 ust. 2a ustawy o radcach prawnych, zakaz wykonywania patronatu na czas […] lat. Orzeczenie powyższego zakazu ma na celu wykluczenie możliwości przekazywania przez Obwinionego aplikantom radcowskim niewłaściwych wzorów postępowania w zakresie informacji chronionych obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej.
 
Natomiast, w zakresie zarzutu wniosku o ukaranie opartego na ujawnieniu osobie trzeciej – P. S.A. – informacji objętych tajemnicą zawodową radcy prawnego związanych ze świadczeniem przez Obwinionego pomocy prawnej na rzecz P.(2), w postaci pism procesowych z dnia […] r. oraz […] r. skierowanych do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]) oraz wniosku z dnia […] r. o doręczenie wyroku z uzasadnieniem skierowanego również do Sądu Rejonowego dla W. w W. (sygn. akt […]), Sąd doszedł do przekonania, że czynu nie popełniono.
 
W ustalonym stanie faktycznym, niewątpliwym jest wejście w posiadanie wymienionych wyżej dokumentów przez P. S.A. Jednakże, bank uzyskał dostęp do rzeczonych dokumentów nie wskutek działania bądź zaniechania Obwinionego, które miało na celu ujawnienie dokumentów. Bank bowiem dotarł do dokumentów wskutek podjęcia własnych czynności wywołanych podejrzeniem nieuprawnionego przekazania informacji chronionych przez bank na zewnątrz za pośrednictwem elektronicznej skrzynki pocztowej, udostępnionej Obwinionemu. Zgromadzony materiał dowodowy nie wskazuje na to, że bank wystąpił do Obwinionego o udostępnienie informacji dotyczących sprawy P.(2) W świetle powyższego, nie można było czynić zarzutu Obwinionemu, że ujawnił informacje objęte tajemnicą zawodową.
 
Konsekwentnie, Sąd uniewinnił Obwinionego od zarzutu popełnienia rozważanego wyżej deliktu.
 
Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 706 ustawy o radcach prawnych oraz § 1 ust. 1 pkt 1) uchwały nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców prawnych z dnia 20 marca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, biorąc pod uwagę zakres czynności podjętych w postępowaniu. Sprawa została w całości rozpoznana na jednym terminie. Postępowanie dowodowe obejmowało przesłuchanie jednej osoby w charakterze świadka.
 
(WK)

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy