Orzeczenie z dnia 1 marca 2021 r. Sygn. akt: D 76/20
Orzeczenie jest prawomocne.
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Marzena Okła - Anuszewska
CZŁONKOWIE:         r. pr. Marcin Milewski
r. pr. Gerard Madejski
PROTOKOLANT:       Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu S. ([…]) obwinionemu o to, że:
działając jako radca prawny naruszył zasady etyki zawodu radcy prawnego w ten sposób, że najpóźniej do dnia […] r. nie uzupełnił braku formalnego pisma procesowego apelacji, poprzez złożenie w imieniu klienta S., wniosku o zwolnienie go od kosztów sądowych w zakresie opłacenia apelacji, tj. w sprawie czynu naruszającego dyspozycję art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego
 

 

 

 
W dniu [...] r. do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej także: „OSD” lub „Sąd”) wpłynął wniosek Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego radcy prawnego M. (dalej także: „ZRD”) o ukaranie radcy prawnego S. […] (dalej także: „Obwiniony”). ZRD zarzucił Obwinionemu naruszenie art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 1982 . o radcach prawnych – t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 75 (dalej także: „RadcPrU”) w zw. z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z 22 listopada 2014 r. (dalej także: „KERP”), tj. niewłaściwe wykonywanie zawodu radcy prawnego poprzez naruszenie zasad etyki zawodu w wyniku nieuzupełnienia braku formalnego pisma procesowego – apelacji poprzez złożenie w imieniu klienta S. wniosku o zwolnienie go od kosztów sądowych w zakresie opłacenia apelacji w sprawie S. (dalej także: „Skarżący”).
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny przeprowadził w dniu […] r. rozprawę i ustalił następujący stan faktyczny:
 
Obwiniony został ustanowiony pełnomocnikiem z urzędu dla Skarżącego w sprawie […] postanowieniem Sądu Rejonowego w G. z dnia […] r. i wskazaniem Dziekana Okręgowej Izby Radców Prawnych w G. W tym czasie Skarżący przebywał w Areszcie Śledczym w G. O fakcie ustanowienia go pełnomocnikiem powiadomił Skarżącego pismem z dnia […] r. (k. […] i k. […]). Następnie wystąpił do Sądu Rejonowego G. - Południe (sygn. akt […]) o przesłanie kopii akt sprawy (k. […]). Kopia akt nie została przesłana Obwinionemu (wyjaśnienia Obwinionego - k. […]). Kontakt ze Skarżącym ze względu na miejsce jego pobytu był ograniczony do pisemnej korespondencji, zdarzały się także kontakty telefoniczne (wyjaśnienia Obwinionego - k. […]).
 
Uchwałą Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. z dnia 14 listopada 2018 r. Obwiniony został wpisany na listę radców prawnych w W. pod nr […].
 
Obwiniony uczestniczył w dwóch rozprawach: […] r. i […] r. w przedmiotowej sprawie, a po wydaniu wyroku, Obwiniony przygotował apelację, nie opłacając jej ze względu na przeświadczenie, że Skarżący jest zwolniony z kosztów postępowania w całości (wyjaśnienia Obwinionego k.[…]) . Wobec otrzymania z sądu wezwania do opłacenia apelacji w terminie 7 dni, a więc do dnia […] r. (k. […]), Obwiniony poinformował sąd, że wg jego wiedzy zwolnienie z kosztów obejmuje także postępowanie przed sądem II instancji (k. [...] – wyjaśnienia Obwinionego). Wezwanie do opłacenia apelacji przesłał Skarżącemu (k. […] – wyjaśnienia Obwinionego i k. […] pismo Skarżącego). Skarżący po otrzymaniu informacji od Obwinionego wystosował do Sądu Rejonowego w G. – Południe wniosek o zwolnienie go z kosztów – pismo z dnia […] r. (k. […]). Ze względu na nieopłacenie apelacji i złożenie wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych z naruszeniem terminu, Sąd Rejonowy w G. – Południe postanowieniem z dnia […] r. odrzucił apelację wniesioną przez Obwinionego a postanowienie w tym przedmiocie doręczył Obwinionemu (k. […]). Obwiniony nie podjął dalszych czynności w sprawie.
 
Skarżący w swoim zawiadomieniu zarzucił Obwinionemu, że: (1) nie powiadomił go o odrzuceniu apelacji, (2) nie wystąpił o zwolnienie go z obowiązku prowadzenia sprawy z urzędu, w sytuacji, gdy zmienił miejsce zamieszkania i wykonywania zawodu (na W.), (3) nie złożył w jego imieniu wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych wiedząc, że przebywa w areszcie śledczym.
 
Jak wynika z wniosku o ukaranie, ZRD podzielił ocenę zachowania Obwinionego dokonaną przez Skarżącego w zakresie jednego z elementów jego skargi – oznaczonego wyżej jako (3).
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dowody ze wskazanych wyżej dokumentów, w tym pism Skarżącego i Obwinionego, które uznał za wiarygodne, bowiem ich prawdziwość nie była kwestionowana przez strony, a także korespondowały one ze sobą nawzajem oraz z treścią dowodów z wyjaśnień Obwinionego, którym Sąd dał wiarę.
 
Sąd zważył, co następuje:
 
Podstawowe obowiązki zawodowe radcy prawnego, zgodnie z art. 6 KERP obejmują wykonywanie czynności zawodowych rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. Sumienność i należyta staranność uwzględniająca profesjonalny charakter działania winna cechować wykonywanie zawodu radcy prawnego, jak wskazuje art. 12 RadcPrU. Z kolei lojalność i kierowanie się dobrem klienta w celu ochrony jego praw to obowiązek wskazany w art. 8 KERP. Naruszenie tych obowiązków rodzić może odpowiedzialność dyscyplinarną.
 
Zarzucany wnioskiem o ukaranie czyn, którego miał się dopuścić Obwiniony, a więc niewystąpienie z wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych Skarżącego (klienta radcy prawnego) w zakresie opłaty od apelacji stanowić miało naruszenie art. 6 KERP.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny po przeprowadzonym postępowaniu uznał, że przedstawiony Obwinionemu zarzut nie został wykazany, Obwiniony nie popełnił zarzucanego mu czynu.
 
W okolicznościach niniejszej sprawy, OSD uznał, że na Obwinionym nie ciążył obowiązek złożenia w imieniu klienta wniosku o zwolnienie z kosztów – opłaty od apelacji.
 
Bez wątpienia, prawidłowo wywodził we wniosku o ukaranie ZRD, że Obwiniony jako pełnomocnik z urzędu winien zapoznać się z aktami sprawy, w której ta funkcja została mu powierzona, czego nie uczynił (wyjaśnienia Obwinionego – k. […]). Wystąpienie do sądu celem przesłania kopii akt sprawy, w sytuacji gdy nie spotyka się z pozytywną odpowiedzią sądu, czyli nie uzyskuje się kopii tych akt, nie wyłącza obowiązku fizycznego zapoznania się z aktami sprawy. Jest to jedna z elementarnych zasad należytego wykonywania zawodu radcy prawnego, której wyrazem są ww. przepisy RadcPrU i KERP. Skonkretyzowaną formę tego obowiązku określa przytoczony przez ZRD § 20 Regulaminu wykonywania zawodu radcy prawnego stanowiącego załącznik do uchwały Nr 94/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 13 czerwca 2015 r., zgodnie z którym radca prawny po ustanowieniu pełnomocnikiem lub obrońcą z urzędu w danej sprawie powinien niezwłocznie zapoznać się z aktami sprawy, w szczególności w celu sprawdzenia, czy w sprawie nie biegną terminy do podjęcia czynności procesowych, a także rozstrzygnięcia, czy nie zachodzą okoliczności uzasadniające złożenie wniosku o zwolnienie z obowiązku prowadzenia sprawy. Jednakże ZRD nie postawił Obwinionemu takiego zarzutu i OSD nie oceniał zachowania Obwinionego w tym zakresie.
 
Konsekwencją zaniechania Obwinionego w zakresie zapoznania się z aktami sprawy, był m.in. brak pełnej wiedzy co do sytuacji procesowej Skarżącego, w szczególności zakresu zwolnienia go z kosztów sądowych. W tym „grzechu pierwotnym” można by upatrywać nienależytego wykonywania obowiązków, ale nie w zakresie niewystąpienia o zwolnienie z kosztów sądowych w imieniu Skarżącego. Żaden przepis prawa powszechnie obowiązującego czy też norm wynikających z regulacji samorządu radców prawnych nie nakłada na radcę prawnego składania takiego wniosku, chyba że miałby wiedzę o sytuacji majątkowej swego klienta, która jednoznacznie wskazywałaby na brak możliwości poniesienia kosztów sądowych bez uszczerbku dla jego utrzymania, jak i dyspozycję klienta w tym zakresie. W toku postępowania nie wykazano, by Obwiniony miał taką wiedzę.
 
Można wprawdzie uznać, że prawidłową jest teza ZRD, że skoro Skarżący przebywał w areszcie śledczym, to jego sytuacja majątkowa nie była dobra i mogła nie pozwalać na uiszczenie kosztów sądowych, szczególnie jeżeli został ustanowiony pełnomocnik z urzędu. Sytuacja odmienna, tj. gdy aresztant dysponuje środkami wystarczającymi na pokrycie kosztów postępowania nie jest jednak niemożliwa, więc nieuprawnione jest jednoznacznie stwierdzenie, że Skarżący ze względu na swoją sytuację nie mógł pokryć kosztów postępowania sądowego – opłaty od apelacji. W konsekwencji, Obwinionemu nie można przypisać odpowiedzialności za niezłożenie w terminie do dnia […] r. wniosku o zwolnienie Skarżącego z kosztów sądowych, tymczasem zaś zarzut objęty wnioskiem o ukaranie został ograniczony do niezłożenia wniosku o zwolnienie z kosztów w terminie.
 
W ocenie OSD zachowanie Obwinionego, który powinien spodziewać się, że wysłanie przez niego do Skarżącego w dniu […] r. przesyłką pocztową wezwania do uzupełnienia braków formalnych apelacji, w absolutnie wyjątkowym tylko przypadku mogło spowodować, że Skarżący je dostanie przed upływem terminu – […] r. i zdoła opłacić apelację czy złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów. Obwiniony nie podjął także jakiejkolwiek innej próby kontaktu ze Skarżącym, w szczególności telefonicznej, czym zaniedbał swoje obowiązki pełnomocnika. Nie podjął bowiem żadnych realnych działań, by poinformować Skarżącego o otrzymanym wezwaniu i skonsultować czy też ustalić dalszy plan działania w sprawie. Tego wymaga staranność określona w art. 8 KERP. Zaniechań Obwinionego w tym zakresie jednak wniosek o ukaranie nie obejmuje.
 
Zdaniem Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego, zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, nie pozwolił przyjąć, że Obwiniony dopuścił się czynu objętego wnioskiem o ukaranie. Należało zatem uwolnić go od stawianego mu zarzutu.
 
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych.
 
E.R.