Orzeczenie z dnia 18 listopada 2016 r. sygn. akt: D 57/2016
Orzeczenie prawomocne
 

Przewodniczący: radca prawny Igor Bąkowski
Członkowie: radca prawny Dominik Skoczek
radca prawny Katarzyna Kosicka-Polak
Protokolant: Magdalena Wojtasiewicz
 

 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie [...] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu B., [...], obwinionej o to, że:
w apelacji z dnia [...] roku złożonej w toku postępowania toczącego się w I instancji przed Sądem Rejonowym w T. Wydział [...] Gospodarczy o sygn. akt [...] wykroczyła poza granice wolności wypowiedzi wyznaczone rzeczową potrzebą oraz naruszyła powagę sądu poprzez użycie w ww. pismach następujących sformułowań: „(...) Sąd ma obowiązek doręczyć takie pismo powódce. SĄD WSZYSTKIE TE OBOWIĄZKI ZIGNOROWAŁ". Sąd swe obowiązki zbył stwierdzeniem, że strona procesu winna składać powody bez wezwania. Twierdzenie to jest tak kuriozalne, że nasuwa się zapytanie czy Sądowi są znane przepisy o elektronicznym postępowaniu upominawczym? Czy Sąd wie:

Treść uzasadnienia wyroku zdaje się świadczyć, że Sąd nie zna tych przepisów. Jeśli zaś je zna to jeszcze gorzej bo wszystkie je zlekceważył!!!" (...)
„Jednak z poglądem, że Sąd nie ma obowiązku. Inne Sądy nie mają problemu z wezwaniem do złożenia wskazanych w pozwie elektronicznym dowodów. Dlaczego? Dlatego, że przestrzegają przepisów kodeksu postępowania cywilnego" (...) WYROK   WYDANO   Z   RAŻĄCYM   NARUSZENIEM   PROCEDURY.    NIEWAŻNOŚĆ POSTĘPOWANIA JEST EWIDENTNA. W ocenie strony powodowej działanie Sądu, w niniejszej sprawie każe zastanowić nad wszczęciem postępowania dyscyplinarnego",
tj. o dopuszczenie się przewinienia dyscyplinarnego stypizowanego w art. 27 ust. 6 w zw. z art. 30 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 507 z późn. zm.)

 
[...] r. do Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. wpłynęło pismo z Sądu Okręgowego w K. Wydział [...] Gospodarczy Odwoławczy, w którym Sąd ten wnosi do Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. o rozważenie możliwości zwrócenia uwagi radcy prawnemu B. (zwanej dalej także „obwinioną”) z uwagi na formę i treść pism procesowych składanych w toku sprawy z powództwa B. sp. z o.o. jako jej pełnomocnik. Do pisma zostały załączone pisma złożone przez obwinioną, działającą jako pełnomocnik B. sp. z o.o. w sprawie przeciwko K. – apelacja z dnia [...] r. oraz odpowiedź na sprzeciw z dnia [...] r.
Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, wnioskiem z [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego OIRP w W. o ukaranie obwinionej (k. [...]), obwinionej o czyny wskazane w tym wniosku.
W odpowiedzi na wniosek, obwiniona pismem złożonym [...] r. wniosła o wydanie orzeczenia skazującego i wymierzenie jej kary upomnienia bez obciążania jej kosztami postępowania i bez przeprowadzania postępowania dowodowego, wskazując m.in. że fakty wskazane we wniosku o ukaranie nie są przez nią kwestionowane.
Na rozprawie w dniu [...] r. przeprowadzono dowody z wyjaśnień obwinionej B.
Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o dowody zgromadzone w sprawie w tym w szczególności treść apelacji przekazanej przez Sąd Okręgowy w K. Wydział [...] Gospodarczy Odwoławczy (k. [...]) oraz dowody z dokumentów wskazanych we wniosku o ukaranie oraz złożonych przez obwinioną (k. [...]) oraz częściowo w oparciu o wyjaśnienia obwinionej złożone w toku rozprawy (w pozostałym zakresie Okręgowy Sąd Dyscyplinarny oparł się tylko na dokumentach zgromadzonych w sprawie).
Na podstawie dowodów zgromadzonych w toku przewodu sądowego Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił i zważył, co następuje:
Obwiniona była pełnomocnikiem B. sp. z o.o. w sprawie przeciwko K. (okoliczność bezsporna, k. [...]).
Sąd uznał, iż obwiniona jest winna czynu zarzucanego we wniosku o ukaranie, tj.: w apelacji z dnia [...] roku złożonej w toku postępowania toczącego się w I instancji przed Sądem Rejonowym w T. Wydział [...] Gospodarczy o sygn. akt [...] wykroczyła poza granice wolności wypowiedzi wyznaczone rzeczową potrzebą oraz naruszyła powagę sądu poprzez użycie w ww. pismach następujących sformułowań:
„(…) Sąd ma obowiązek doręczyć takie pismo powódce. SĄD WSZYSTKIE TE OBOWIĄZKI ZIGNOROWAŁ”. „Sąd swe obowiązki zbył stwierdzeniem, że strona procesu winna składać powody bez wezwania. Twierdzenie to jest tak kuriozalne, że nasuwa się zapytanie czy Sądowi są znane przepisy o elektronicznym postępowaniu upominawczym? Czy Sąd wie:

Treść uzasadnienia wyroku zdaje się świadczyć, że Sąd nie zna tych przepisów. Jeśli zaś je zna to jeszcze gorzej bo wszystkie je zlekceważył!!!” (…)
„Jednak z poglądem, że Sąd nie ma obowiązku wezwać do złożenia do akt wskazanych w pozwie dowodów spotyka się po raz pierwszy. Inne Sądy nie mają problemu z wezwaniem do złożenia wskazanych w pozwie elektronicznym dowodów. Dlaczego? Dlatego, że przestrzegają przepisów kodeksu postępowania cywilnego” (…)
„WYROK WYDANO Z RAŻĄCYM NARUSZENIEM PROCEDURY. NIEWAŻNOŚĆ POSTĘPOWANIA JEST EWIDENTNA. W ocenie strony powodowej działanie Sądu, w niniejszej sprawie każe zastanowić się nad wszczęciem postępowania dyscyplinarnego” (apelacja, k. [...]).
Sąd pragnie podkreślić, że radca prawny jako pełnomocnik może i powinien podejmować działania w interesie swojego klienta, w tym w szczególności może składać odpowiednie środki zaskarżenia czy pisma procesowe z wnioskami dowodowymi, w tym wykazujące ewentualne naruszenia przepisów postępowania czy przepisów prawa materialnego.
Takie wystąpienia, w szczególności pisemne, wymagają jednakże odpowiedniego i wyważonego formułowania stwierdzeń, aby stanowiły one merytoryczną polemikę i zawierały merytoryczne argumenty i nie naruszały powagi sądu.
Granice swobody wypowiedzi radcy prawnego wyznacza w szczególności pojęcie godności na które wskazuje art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego.
Radca prawny korzystając przy wykonywaniu zawodu z wolności słowa i pisma, nie może przekraczać granic określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą, na co wskazuje art. 27 ust. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego teks jednolity stanowi załącznik do uchwały Nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r. („Kodeks Etyki Radcy Prawnego”).
Przepis ten inkorporuje normę wyrażoną w art. 11 ust. 1 ustawy o radcach prawnych („radca prawny przy wykonywaniu czynności zawodowych korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przepisami prawa i rzeczową potrzebą”).
Ponadto zgodnie z art. 30 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, radca prawny winien dbać aby jego zachowanie nie naruszyło powagi sądu przed którym występuje.
Art. 64 ust 1 ustawy o radcach prawnych w brzmieniu ustalonym na chwilę popełnienia zarzucanego obwinionej czynu, stanowi, że radca prawny podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione, nienależyte wykonywanie zawodu radcy prawnego oraz za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego.
Wypowiedzi radcy prawnego powinny cechować się umiarem i oględnością, a w szczególności opinie dotyczące osoby powinny być wyrażane w połączeniu z twierdzeniami faktycznymi i dowodami, nie mogą natomiast być gołosłowne i nie mieć oparcia w prezentowanym materiale sprawy. Wypowiedzi powierzchowne, gołosłowne, niezwiązane ze świadczoną pomocą prawną, pozbawione stosownej prawniczej i racjonalnej argumentacji oraz o pejoratywnym charakterze, mogą zostać uznane za naruszające ustawową zasadę wolności słowa. Podobnie pisma stanowiące nieuzasadnioną polemikę czy krytyczną lub ironiczną ocenę orzeczeń sądów oraz rozstrzygnięć organów administracji (za: Kodeks Etyki Radcy Prawnego Komentarz, Tomasz Jaroszyński, Anna Sękowska, Paweł Skuczyński, str. 191).
Stwierdzenia zawarte w apelacji złożonej przez obwinioną niewątpliwie stanowią poważne naruszenie zasad etyki radcy prawnego wyrażonych w art. 27 ust. 6 oraz w art. 30 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego oraz naruszają godność radcy prawnego.
We wskazanych sformułowaniach obwiniona podważa kompetencje sądu w sposób wysoce naganny i nieprofesjonalny, nacechowany ironicznym i sarkastycznym podejściem. Formułuje także retoryczne pytania pod adresem Sądu mające na celu wykazanie jego uchybień czy (jak sugeruje obwiniona) braku znajomości przepisów. Obwiniona dla spotęgowania takiego efektu posługuje się dodatkowo dużymi literami i wykrzyknikami.
Szczególnie naganne w ocenie Sądu jest zawarcie w treści pisma sugestii wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec składu orzekającego. Stoi to w jawnej sprzeczności z obowiązkiem okazywania szacunku organom wymiaru sprawiedliwości. Na marginesie, Sąd wskazuje na treść art. 234 kodeksu karnego, który penalizuje fałszywe oskarżanie o popełnienie przewinienia dyscyplinarnego. Pomimo to, obwiniona w toku rozprawy głównej wskazywała, że w jej ocenie wskazanie w piśmie do sądu na możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego nie jest w jej ocenie niezgodna z przepisami (k. [...]).
Trzeba podkreślić, że radca prawny ponosi odpowiedzialność za treść pism procesowych pod którymi się podpisuje, nawet jeżeli w ich przygotowaniu pomaga mu inna osoba. Okoliczność iż projekt apelacji w przedmiotowej sprawie mógł być czy był przygotowywany przez współpracownika obwinionej, nie zwalnia jej z obowiązku weryfikacji jej treści a w szczególności z odpowiedzialności za zawarte w niej sformułowania.
Należy także zwrócić uwagę, że działania obwinionej zgodnie z uzasadnieniem wyroku z dnia [...] roku wydanego przez Sąd Okręgowy w K. Wydział [...] Gospodarczy odwoławczy w ocenie sądu odwoławczego nie były prowadzone w sposób skuteczny dla reprezentowanych przez nią klientów (tak. m.in. na k. [...]). Sąd ten wskazał tam także: „Sąd Okręgowy zwraca również uwagę na formę i treść składanych przez pełnomocnika strony powodowej pism procesowych, przede wszystkim apelacji, które nie licują z powagą sądu”. (k. [...]).
Należy podkreślić, że w swoich wyjaśnieniach złożonych na rozprawie przed Sądem, obwiniona kwestionowała to że swoim pismem mogła naruszyć zasady etyki („jeśli miałabym powiedzieć czy przyznaję się do winy to powiedziałabym, że ja to podpisałam, ale w żaden sposób nie czuję się winna” – k. [...]). Wskazywała między innymi, że pismo w tej sprawie przygotowywał najprawdopodobniej jej współpracownik R. Wskazała, że „ja nawet na obecnym etapie nie jestem przekonana, czy ja czy on posunęliśmy się za daleko w sprawie” (k. [...]).
Postawa obwinionej nacechowana była brakiem zrozumienia dla ewentualnego dopuszczenia się przez nią deliktu dyscyplinarnego – była gotowa poddać się karze ale jak wynikało z jej wyjaśnień nie ze względu na zrozumienie naruszenia zasad etyki zawodowej a ze względu na chęć zakończenia sprawy („Ja nie poczuwam się do winy. Jeśli państwo macie inne zdanie, to ja się poddam wyrokowi i nie będę od niego odwoływać.” – k. [...]). Nie uważała też ewentualnego przewinienia (kwestionując zresztą co do zasady że takowe miało miejsce) za poważne („Nawet jeśli dopuściłam się przewinienia, to nie jest ono ciężkie.” – k. [...])
Zachowanie obwinionej jako naruszające godność zawodu radcy prawnego i cechujące się naruszeniem powagi sądu powoduje także spadek zaufania do zawodu radcy prawnego.
Uznając winę obwinionej w powyższym zakresie Sąd, mając na uwadze zawiniony charakter popełnionego przewinienia dyscyplinarnego, brak zrozumienia dla istotności naruszenia oraz do ponoszenia odpowiedzialności za sformułowania zawarte w podpisywanych pismach procesowych uznał, że adekwatne i konieczne dla osiągnięcia celów będzie orzeczenie wobec obwinionej na podstawie art. 65 ust. 1 pkt. 3 ustawy o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 123, poz. 1059 ze zm.) kary pieniężnej w wysokości [...] złotych.
Wysokość wymierzonej kary jest uzasadniona stopniem winy i wyważona biorąc pod uwagę charakter naruszenia i postawę obwinionej do końca kwestionującej iż mogło dojść do naruszenia przez nią zasad deontologii zawodowej. Kara pieniężna w ocenie Sądu jest adekwatna i odpowiada czynowi którego dopuściła się obwiniona.
Obok kary pieniężnej, na podstawie art. 65 ust. 2a Sąd orzekł zakaz wykonywania przez obwinioną patronatu na czas [...] lat. W ocenie Sądu obwiniona nie powinna sprawować patronatu nad aplikantami, którzy pod opieką patrona muszą przyswoić zasady wykonywania zawodu radcy prawnego w zgodzie z przepisami i Kodeksem Etyki Radcy Prawnego. W ocenie Sądu ten okres powinien pozwolić obwinionej na zrozumienie jej czynu i przyswojenie zasad wykonywania zawodu w sposób pozwalający w przyszłości na prawidłowe sprawowanie patronatu.
O kosztach postępowania OSD orzekł na podstawie art. 70⁶ ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
(MW)