Wyrok TSUE z 1 sierpnia 2025 r. (C-544/23, BAJI Trans) - zasada działania wstecz względniejszej ustawy karnej
opublikowano: 2025-10-20 przez: Więckowska Milena
1. Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczył wykładni art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie i art. 51 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (dalej: „Karta”). Wniosek złożono w ramach sporu między T.T. i BAJI Trans s.r.o. państwową inspekcją pracy w przedmiocie administracyjnej kary pieniężnej nałożonej przez ten organ na T.T.
2. Art. 49 ust. 1 Karty stanowi: „Nikt nie może zostać skazany za popełnienie czynu polegającego na działaniu lub zaniechaniu, który według prawa krajowego lub prawa międzynarodowego nie stanowił czynu zabronionego pod groźbą kary w czasie jego popełnienia. Nie wymierza się również kary surowszej od tej, którą można było wymierzyć w czasie, gdy czyn zabroniony pod groźbą kary został popełniony. Jeśli ustawa, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, przewiduje karę łagodniejszą, ta właśnie kara ma zastosowanie”.
Art. 51 ust. 1 Karty stanowi: „Postanowienia niniejszej Karty mają zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu zasady pomocniczości oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii. Szanują one zatem prawa, przestrzegają zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi uprawnieniami […]”.
3. Decyzją administracyjną w grudniu 2016 r. T.T. został uznany za winnego naruszenia słowackiej ustawy, ponieważ w listopadzie 2015 r. przewoził beton należącym do BAJI Trans pojazdem, którego tachograf nie posiadał ważnego przeglądu okresowego. Z tego powodu na T.T. nałożono karę pieniężną w wysokości 200 EUR. W kwietniu 2017 r. państwowa inspekcja pracy oddaliła odwołanie T.T. od tej decyzji. T.T. i BAJI Trans zaskarżyli decyzje przed sądem okręgowym w Bratysławie. Postępowanie przed tym sądem zakończyło się wniesieniem w lipcu 2019 r. przez T.T. i BAJI Trans skargi kasacyjnej do słowackiego Sądu Najwyższego. Sąd ten powziął wątpliwości w zakresie wykładni prawa Unii Europejskiej, w związku z czym postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi.
4. Sąd odsyłający dążył m.in. do ustalenia, czy art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty należy interpretować w ten sposób, że może on mieć zastosowanie do sankcji administracyjnej nałożonej na podstawie przepisu, który po nałożeniu tej sankcji zmieniono w taki sposób, że jest on względniejszy dla osoby, na którą ową sankcję nałożono.
Na wstępie TSUE podkreślił, że art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty przewiduje, że jeśli ustawa, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, przewiduje karę łagodniejszą, ta właśnie kara ma zastosowanie. W postanowieniu tym zapisano zatem zasadę stosowania z mocą wsteczną względniejszej ustawy karnej, której stosowanie gwarantuje również art. 7 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej: „EKPC”)[1].
TSUE przypomniał, że z wyjaśnień dotyczących Karty w odniesieniu do art. 49 Karty wynika, że postanowienie to ma zastosowanie w sprawach karnych. Z utrwalonego orzecznictwa TSUE wynika, że dla oceny karnego charakteru sankcji, m.in. do celów stosowania art. 49 Karty, istotne są trzy kryteria. Pierwszym z nich jest kwalifikacja prawna naruszenia w prawie krajowym, drugim – sam charakter naruszenia, a trzecim – stopień surowości grożącej zainteresowanemu kary[2]. Co się tyczy pierwszego kryterium stosowanie art. 49 Karty – nawet w przypadku naruszeń, które nie są kwalifikowane jako „karne” w prawie krajowym – obejmuje postępowania i sankcje, które należy uznać za mające charakter karny na podstawie dwóch pozostałych kryteriów[3]. Jeżeli chodzi o drugie kryterium, to wymaga ono sprawdzenia, czy dany środek realizuje w szczególności cel represyjny, co jest charakterystyczne dla sankcji o charakterze karnym w rozumieniu art. 49 Karty, przy czym sama okoliczność, że realizuje on również cel prewencyjny, nie może pozbawić go kwalifikacji sankcji karnej. Z samej natury sankcji karnych wynika bowiem, że zmierzają one zarówno do represji, jak i do zapobiegania bezprawnym zachowaniom. Natomiast środek, który ogranicza się do naprawienia szkody wyrządzonej danym naruszeniem, nie ma charakteru karnego[4]. W dotychczasowym orzecznictwie TSUE stwierdził, że okoliczność, iż rozpatrywany środek nie dotyczy ogółu, lecz szczególnej kategorii adresatów, którzy ze względu na to, że wykonują działalność szczegółowo regulowaną przez prawo UE, są zobowiązani do spełniania warunków wymaganych w tym prawie, może wskazywać na to, że środek ten nie służy celowi represyjnemu, i przemawiać wobec tego za stwierdzeniem, iż rzeczony środek nie ma charakteru karnego, o ile ogranicza się on do pozbawienia adresata tego środka pewnych przyznanych mu w tym prawie szczególnych uprawnień, ze względu na to, że właściwy organ administracyjny uznał, iż warunki przyznania tych uprawnień nie są już spełniane[5]. Jeżeli chodzi o trzecie kryterium, dotyczące stopnia surowości grożącej kary, należy stwierdzić, że stopień ten należy oceniać w zależności od górnej granicy kary przewidzianej w odpowiednich przepisach[6].
TSUE uznał, że gdyby po zbadaniu wszystkich istotnych okoliczności sąd odsyłający uznał, że kara pieniężna nie ma charakteru karnego i że w związku z tym art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty nie ma zastosowania do sporu w postępowaniu głównym, żaden przepis prawa Unii nie nakładałby w rozpatrywanej sprawie obowiązku przestrzegania zasady lex mitior. W szczególności sąd odsyłający nie może opierać się na ogólnej zasadzie prawa Unii, mówiącej o retroaktywnym stosowaniu kary łagodniejszej. Wprawdzie TSUE potwierdził istnienie takiej zasady – jeszcze przed wejściem w życie Karty – przyjąwszy za podstawę tradycje konstytucyjne wspólne państwom członkowskim[7], jednak nie istnieje wspólna tradycja konstytucyjna, która mogłaby uzasadniać rozszerzenie zasady lex mitior na sankcje niemające charakteru karnego.
5. Zdaniem TSUE obowiązek stosowania, zgodnie z art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty, ustawy, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, jest uzależniony od przesłanki, że ustawa ta „przewiduje karę łagodniejszą”. Stosowanie tego postanowienia zakłada zatem zmianę regulacji prawnych w czasie i opiera się na stwierdzeniu, że zmiana ta odzwierciedla w ramach danego porządku prawnego korzystną dla sprawcy czynu zabronionego zmianę stanowiska – albo co do kwalifikacji karnej czynów, które mogą stanowić czyn zabroniony, albo co do kary, którą zagrożony jest taki czyn[8]. Ponadto ETPC orzekł już, że art. 7 EKPC nie gwarantuje stosowania z mocą wsteczną zmienionej regulacji, względniejszej dla sprawcy czynu zabronionego, jeżeli ową zmianę można uzasadnić jedynie zmianą okoliczności faktycznych po popełnieniu tego czynu i nie ma ona w związku z tym znaczenia dla oceny czynu zabronionego jako takiego[9].
W omawianej sprawie na T.T. nałożono sankcję za prowadzenie wykorzystywanego do dostarczania betonu towarowego pojazdu, którego tachograf nie posiadał ważnego przeglądu okresowego. W tym względzie należy wskazać, że mający zastosowanie w chwili popełnienia wykroczenia art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 3821/85[10] pozwalał państwom członkowskim, zanim został uchylony, na wyłączenie z zakresu stosowania tego rozporządzenia pojazdów wymienionych w art. 13 ust. 1 i 3 rozporządzenia nr 561/2006[11]. Ponadto do kategorii pojazdów, w odniesieniu do których państwa członkowskie mogą wprowadzić wyjątki, dodano kategorię pojazdów wykorzystywanych do dostarczania betonu towarowego. TSUE odnotował, że świadczy to o zmianie stanowiska prawodawcy Unii w kwestii konieczności ustanowienia obowiązku wyposażenia owych pojazdów – co do zasady pokonujących dość krótkie trasy – w tachografy. Taka zmiana różni się zatem od przypadków, w których TSUE miał sposobność stwierdzić co do istoty, że zmiana mających zastosowanie uregulowań, mimo iż korzystna dla osoby ściganej lub skazanej, nie może być objęta zakresem stosowania zasady lex mitior ze względu na to, że zmiana taka nie przekłada się na zmianę znamion czynu zabronionego, lecz stanowi – w odniesieniu do tego czynu – zwykłą zmianę okoliczności faktycznych lub uzasadniona jest wyłącznie dokonaniem przez prawodawcę Unii nowej, czysto ekonomicznej i technicznej oceny, która nie podważa nieprawidłowości wcześniejszych zachowań ukaranej osoby[12].
W ocenie TSUE wynika z tego, że przepisy prawa UE dotyczące obowiązku wyposażenia niektórych pojazdów w tachografy i zapewnienia ich okresowego przeglądu zostały zmienione – po popełnieniu wykroczenia przez T.T. – w sposób, który mógłby być dla niego korzystny, gdyby organy słowackie zdecydowały o zwolnieniu tego rodzaju pojazdów z wymogu posiadania tachografu. Według TSUE ustawodawca słowacki zdecydował się zwolnić, z mocy prawa, wszystkie kategorie pojazdów wymienione w art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 561/2006 z wymogu posiadania tachografu z powodów identycznych z powodami, którymi kierował się prawodawca unijny.
TSUE przypomniał, że art. 49 Karty ustanawia co najmniej te same gwarancje co gwarancje przewidziane w art. 7 EKPC, które na podstawie art. 52 ust. 3 Karty należy uznać za minimalny poziom ochrony[13]. TSUE powinien wobec tego dbać o to, aby dokonywana przez niego w niniejszej sprawie wykładnia zapewniała poziom ochrony, który nie uchybia poziomowi ochrony gwarantowanemu przez ów art. 7 zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez ETPC[14]. W tym względzie TSUE wskazał, że przesłanki, od których art. 49 ust. 1 Karty uzależnia ewentualne stosowanie zasady działania wstecz względniejszej ustawy karnej, poziom ochrony ustanawiany przez tę zasadę, który nie uchybia poziomowi ochrony gwarantowanemu przez art. 7 EKPC zgodnie z wykładnią owego Trybunału.
W konsekwencji TSUE orzekł, że art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty należy interpretować w ten sposób, że może on mieć zastosowanie do sankcji administracyjnej o charakterze karnym nałożonej na podstawie przepisu, który po przyjęciu owej sankcji został zmieniony w ten sposób, że jest względniejszy dla osoby, na którą ową sankcję nałożono, o ile zmiana ta odzwierciedla zmianę stanowiska co do kwalifikacji karnej czynów popełnionych przez tę osobę lub co do grożącej za te czyny kary.
Wybór i opracowanie:
dr Tomasz Jaroszyński
adiunkt na Wydziale Administracji
i Nauk Społecznych
Politechniki Warszawskiej
Art. 51 ust. 1 Karty stanowi: „Postanowienia niniejszej Karty mają zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu zasady pomocniczości oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii. Szanują one zatem prawa, przestrzegają zasad i popierają ich stosowanie zgodnie ze swymi odpowiednimi uprawnieniami […]”.
3. Decyzją administracyjną w grudniu 2016 r. T.T. został uznany za winnego naruszenia słowackiej ustawy, ponieważ w listopadzie 2015 r. przewoził beton należącym do BAJI Trans pojazdem, którego tachograf nie posiadał ważnego przeglądu okresowego. Z tego powodu na T.T. nałożono karę pieniężną w wysokości 200 EUR. W kwietniu 2017 r. państwowa inspekcja pracy oddaliła odwołanie T.T. od tej decyzji. T.T. i BAJI Trans zaskarżyli decyzje przed sądem okręgowym w Bratysławie. Postępowanie przed tym sądem zakończyło się wniesieniem w lipcu 2019 r. przez T.T. i BAJI Trans skargi kasacyjnej do słowackiego Sądu Najwyższego. Sąd ten powziął wątpliwości w zakresie wykładni prawa Unii Europejskiej, w związku z czym postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi.
4. Sąd odsyłający dążył m.in. do ustalenia, czy art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty należy interpretować w ten sposób, że może on mieć zastosowanie do sankcji administracyjnej nałożonej na podstawie przepisu, który po nałożeniu tej sankcji zmieniono w taki sposób, że jest on względniejszy dla osoby, na którą ową sankcję nałożono.
Na wstępie TSUE podkreślił, że art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty przewiduje, że jeśli ustawa, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, przewiduje karę łagodniejszą, ta właśnie kara ma zastosowanie. W postanowieniu tym zapisano zatem zasadę stosowania z mocą wsteczną względniejszej ustawy karnej, której stosowanie gwarantuje również art. 7 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej: „EKPC”)[1].
TSUE przypomniał, że z wyjaśnień dotyczących Karty w odniesieniu do art. 49 Karty wynika, że postanowienie to ma zastosowanie w sprawach karnych. Z utrwalonego orzecznictwa TSUE wynika, że dla oceny karnego charakteru sankcji, m.in. do celów stosowania art. 49 Karty, istotne są trzy kryteria. Pierwszym z nich jest kwalifikacja prawna naruszenia w prawie krajowym, drugim – sam charakter naruszenia, a trzecim – stopień surowości grożącej zainteresowanemu kary[2]. Co się tyczy pierwszego kryterium stosowanie art. 49 Karty – nawet w przypadku naruszeń, które nie są kwalifikowane jako „karne” w prawie krajowym – obejmuje postępowania i sankcje, które należy uznać za mające charakter karny na podstawie dwóch pozostałych kryteriów[3]. Jeżeli chodzi o drugie kryterium, to wymaga ono sprawdzenia, czy dany środek realizuje w szczególności cel represyjny, co jest charakterystyczne dla sankcji o charakterze karnym w rozumieniu art. 49 Karty, przy czym sama okoliczność, że realizuje on również cel prewencyjny, nie może pozbawić go kwalifikacji sankcji karnej. Z samej natury sankcji karnych wynika bowiem, że zmierzają one zarówno do represji, jak i do zapobiegania bezprawnym zachowaniom. Natomiast środek, który ogranicza się do naprawienia szkody wyrządzonej danym naruszeniem, nie ma charakteru karnego[4]. W dotychczasowym orzecznictwie TSUE stwierdził, że okoliczność, iż rozpatrywany środek nie dotyczy ogółu, lecz szczególnej kategorii adresatów, którzy ze względu na to, że wykonują działalność szczegółowo regulowaną przez prawo UE, są zobowiązani do spełniania warunków wymaganych w tym prawie, może wskazywać na to, że środek ten nie służy celowi represyjnemu, i przemawiać wobec tego za stwierdzeniem, iż rzeczony środek nie ma charakteru karnego, o ile ogranicza się on do pozbawienia adresata tego środka pewnych przyznanych mu w tym prawie szczególnych uprawnień, ze względu na to, że właściwy organ administracyjny uznał, iż warunki przyznania tych uprawnień nie są już spełniane[5]. Jeżeli chodzi o trzecie kryterium, dotyczące stopnia surowości grożącej kary, należy stwierdzić, że stopień ten należy oceniać w zależności od górnej granicy kary przewidzianej w odpowiednich przepisach[6].
TSUE uznał, że gdyby po zbadaniu wszystkich istotnych okoliczności sąd odsyłający uznał, że kara pieniężna nie ma charakteru karnego i że w związku z tym art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty nie ma zastosowania do sporu w postępowaniu głównym, żaden przepis prawa Unii nie nakładałby w rozpatrywanej sprawie obowiązku przestrzegania zasady lex mitior. W szczególności sąd odsyłający nie może opierać się na ogólnej zasadzie prawa Unii, mówiącej o retroaktywnym stosowaniu kary łagodniejszej. Wprawdzie TSUE potwierdził istnienie takiej zasady – jeszcze przed wejściem w życie Karty – przyjąwszy za podstawę tradycje konstytucyjne wspólne państwom członkowskim[7], jednak nie istnieje wspólna tradycja konstytucyjna, która mogłaby uzasadniać rozszerzenie zasady lex mitior na sankcje niemające charakteru karnego.
5. Zdaniem TSUE obowiązek stosowania, zgodnie z art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty, ustawy, która weszła w życie po popełnieniu czynu zabronionego pod groźbą kary, jest uzależniony od przesłanki, że ustawa ta „przewiduje karę łagodniejszą”. Stosowanie tego postanowienia zakłada zatem zmianę regulacji prawnych w czasie i opiera się na stwierdzeniu, że zmiana ta odzwierciedla w ramach danego porządku prawnego korzystną dla sprawcy czynu zabronionego zmianę stanowiska – albo co do kwalifikacji karnej czynów, które mogą stanowić czyn zabroniony, albo co do kary, którą zagrożony jest taki czyn[8]. Ponadto ETPC orzekł już, że art. 7 EKPC nie gwarantuje stosowania z mocą wsteczną zmienionej regulacji, względniejszej dla sprawcy czynu zabronionego, jeżeli ową zmianę można uzasadnić jedynie zmianą okoliczności faktycznych po popełnieniu tego czynu i nie ma ona w związku z tym znaczenia dla oceny czynu zabronionego jako takiego[9].
W omawianej sprawie na T.T. nałożono sankcję za prowadzenie wykorzystywanego do dostarczania betonu towarowego pojazdu, którego tachograf nie posiadał ważnego przeglądu okresowego. W tym względzie należy wskazać, że mający zastosowanie w chwili popełnienia wykroczenia art. 3 ust. 2 rozporządzenia nr 3821/85[10] pozwalał państwom członkowskim, zanim został uchylony, na wyłączenie z zakresu stosowania tego rozporządzenia pojazdów wymienionych w art. 13 ust. 1 i 3 rozporządzenia nr 561/2006[11]. Ponadto do kategorii pojazdów, w odniesieniu do których państwa członkowskie mogą wprowadzić wyjątki, dodano kategorię pojazdów wykorzystywanych do dostarczania betonu towarowego. TSUE odnotował, że świadczy to o zmianie stanowiska prawodawcy Unii w kwestii konieczności ustanowienia obowiązku wyposażenia owych pojazdów – co do zasady pokonujących dość krótkie trasy – w tachografy. Taka zmiana różni się zatem od przypadków, w których TSUE miał sposobność stwierdzić co do istoty, że zmiana mających zastosowanie uregulowań, mimo iż korzystna dla osoby ściganej lub skazanej, nie może być objęta zakresem stosowania zasady lex mitior ze względu na to, że zmiana taka nie przekłada się na zmianę znamion czynu zabronionego, lecz stanowi – w odniesieniu do tego czynu – zwykłą zmianę okoliczności faktycznych lub uzasadniona jest wyłącznie dokonaniem przez prawodawcę Unii nowej, czysto ekonomicznej i technicznej oceny, która nie podważa nieprawidłowości wcześniejszych zachowań ukaranej osoby[12].
W ocenie TSUE wynika z tego, że przepisy prawa UE dotyczące obowiązku wyposażenia niektórych pojazdów w tachografy i zapewnienia ich okresowego przeglądu zostały zmienione – po popełnieniu wykroczenia przez T.T. – w sposób, który mógłby być dla niego korzystny, gdyby organy słowackie zdecydowały o zwolnieniu tego rodzaju pojazdów z wymogu posiadania tachografu. Według TSUE ustawodawca słowacki zdecydował się zwolnić, z mocy prawa, wszystkie kategorie pojazdów wymienione w art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 561/2006 z wymogu posiadania tachografu z powodów identycznych z powodami, którymi kierował się prawodawca unijny.
TSUE przypomniał, że art. 49 Karty ustanawia co najmniej te same gwarancje co gwarancje przewidziane w art. 7 EKPC, które na podstawie art. 52 ust. 3 Karty należy uznać za minimalny poziom ochrony[13]. TSUE powinien wobec tego dbać o to, aby dokonywana przez niego w niniejszej sprawie wykładnia zapewniała poziom ochrony, który nie uchybia poziomowi ochrony gwarantowanemu przez ów art. 7 zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez ETPC[14]. W tym względzie TSUE wskazał, że przesłanki, od których art. 49 ust. 1 Karty uzależnia ewentualne stosowanie zasady działania wstecz względniejszej ustawy karnej, poziom ochrony ustanawiany przez tę zasadę, który nie uchybia poziomowi ochrony gwarantowanemu przez art. 7 EKPC zgodnie z wykładnią owego Trybunału.
W konsekwencji TSUE orzekł, że art. 49 ust. 1 zdanie ostatnie Karty należy interpretować w ten sposób, że może on mieć zastosowanie do sankcji administracyjnej o charakterze karnym nałożonej na podstawie przepisu, który po przyjęciu owej sankcji został zmieniony w ten sposób, że jest względniejszy dla osoby, na którą ową sankcję nałożono, o ile zmiana ta odzwierciedla zmianę stanowiska co do kwalifikacji karnej czynów popełnionych przez tę osobę lub co do grożącej za te czyny kary.
Wybór i opracowanie:
dr Tomasz Jaroszyński
adiunkt na Wydziale Administracji
i Nauk Społecznych
Politechniki Warszawskiej
[1] Por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej: „ETPC”) z 17 września 2009 r. w sprawie Scoppola przeciwko Włochom (nr 2), CE:ECHR:2009:0917JUD001024903, § 109.
[2] Por. wyroki TSUE z: 5 czerwca 2012 r. w sprawie C?489/10, Bonda, EU:C:2012:319, pkt 37 oraz 4 maja 2023 r. w sprawie C?40/21, Agen?ia Na?ională de Integritate, EU:C:2023:367, pkt 34. Podkreślenia w tym miejscu i poniżej – T.J.
[3] Por. wyroki TSUE z: 22 czerwca 2021 r. w sprawie C?439/19, Latvijas Republikas Saeima (Punkty karne), EU:C:2021:504, pkt 88 oraz 14 września 2023 r. w sprawie C?820/21, Vinal, EU:C:2023:667, pkt 49.
[4] Zob. wyroki TSUE z: 22 czerwca 2021 r. w sprawie C?439/19, Latvijas Republikas Saeima (Punkty karne), pkt 89 oraz 14 września 2023 r. w sprawie C?820/21, Vinal, pkt 50.
[5] Por. wyrok TSUE z 14 września 2023 r. w sprawie C?820/21, Vinal, pkt 53.
[6] Ibidem, pkt 55.
[7] Zob. wyrok TSUE z 3 maja 2005 r. w sprawach połączonych C?387/02, C?391/02 i C?403/02, Berlusconi i in., EU:C:2005:270, pkt 68, 69.
[8] Por. wyrok TSUE z 24 lipca 2023 r. w sprawie C?107/23 PPU, Lin, EU:C:2023:606, pkt 107.
[9] Zob. wyrok ETPC z 18 października 2022 r. w sprawie Morck Jensen przeciwko Danii, CE:ECHR:2022:1018JUD006078519, § 52.
[10] Rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985, s. 8, ze zm.).
[11] Rozporządzenie 561/2006 w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. WE L 102 z 11.4.2006, s. 1, ze zm.).
[12] Por. wyroki TSUE z: 6 października 2016 r. w sprawie C?218/15, Paoletti i in., EU:C:2016:748, pkt 32-36 oraz 7 sierpnia 2018 r. w sprawie C?115/17, Clergeau i in., EU:C:2018:651, pkt 34-40.
[13] Zob. wyrok TSUE z 29 lipca 2024 r. w sprawie C?202/24, Alchaster, EU:C:2024:649, pkt 92.
[14] Zob. wyrok TSUE z 10 listopada 2022 r. w sprawie C?203/21, DELTA STROY 2003, EU:C:2022:865, pkt 44.
Prawo i praktyka
Przygody Radcy Antoniego
Odwiedź także
Nasze inicjatywy
