Zapewne w tym tygodniu Sejm zakończy prace nad poselskim projektem ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Ja podkreślają wnioskodawcy ustawa musi zostać uchwalona do końca roku, w przeciwnym razie Polsce grożą sankcje finansowe.

Celem ustawy jest uporządkowanie systemu, w którym funkcjonują obok siebie kwalifikacje nadawane przez szkoły i uczelnie oraz nadawane przez firmy szkoleniowe i instytucje branżowe. Chodzi także o zapewnienie jakości kształcenia i wiarygodności dokumentów potwierdzających wiedzę i umiejętności osób posługujących się nimi. Nadzór nad systemem ma sprawować minister edukacji.
Pierwsze czytanie projektu złożonego w Sejmie przez grupę posłów PiS odbyło się w ubiegły czwartek na posiedzeniu Komisji Edukacji Nauki i Młodzieży.
Krystyna Wróblewska (PiS) w imieniu wnioskodawców podkreśliła, że za przyjęciem ustawy stoją zarówno przesłanki wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Zwróciła uwagę m.in. na różnorodność i niespójność w aktualnym systemie kwalifikacji oraz niską wiarygodność szkoleń i certyfikatów. Mówiąc o przesłankach zewnętrznych zaznaczyła, że uregulowanie systemu kwalifikacji wynika ze zobowiązania wobec Unii Europejskiej, jest zaleceniem Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej.
Przypomniała, że strona polska zobowiązała się przed Komisją Europejską do przyjęcia ustawy stanowiącej podstawę prawną dla funkcjonowania Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji do końca 2015 roku oraz do osiągnięcia pełnej funkcjonalności przez system do końca 2016 r. Posłanka podkreśliła, że niespełnienie tych warunków może grozić nie uzyskaniem w perspektywie finansowej 2014-2020 środków unijnych wysokości 2 mld zł, w tym 1 mld zł na doskonalenie dorosłych. Dodała, że efektem niewdrożenia zintegrowanego systemu może być także konieczność zwrotu 68 mln zł z poprzedniej perspektywy finansowej.
Wróblewska poinformowała, że choć projekt został złożony w Sejmie niedawno, to prace nad zawartymi w nim rozwiązaniami trwały od 2008 r. W trakcie prac – prowadzonych przez resort edukacji w poprzedniej kadencji Sejmu – szeroko je konsultowano. Łącznie w spotkaniach konsultacyjnych uczestniczyło około 200 osób reprezentujących 101 instytucji. Rozwiązania zawarte w projekcie ustawy były również przedmiotem spotkań prekonsultacyjnych z przedstawicielami partnerów społecznych organizacji pracodawców, związków zawodowych, reprezentantów instytucji szkoleniowych oraz samorządu gospodarczego.
Obecnie w polskim porządku prawnym w przepisach regulujących uzyskiwanie kwalifikacji, funkcjonują dwa autonomiczne względem siebie systemy: w szkolnictwie wyższym oraz w oświacie. Zasady dotyczące tworzenia i nadawania kwalifikacji w tych systemach zostały uregulowane prawnie w sposób zgodny ze standardami europejskimi. Proponowane w projekcie rozwiązania mają na celu wprowadzenie zestawu prostych i spójnych rozwiązań systemowych dotyczących kwalifikacji nadawanych poza tymi dwoma obszarami oraz większa integracja wszystkich trzech obszarów.
Projekt ustawy przewiduje utworzenie dwóch instrumentów integrujących polski system kwalifikacji: Polską Ramę Kwalifikacji oraz Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji.
Polska Rama Kwalifikacji – podobnie jak Europejska Rama Kwalifikacji, na której jest wzorowana – będzie miała osiem poziomów kwalifikacji osiąganych na drodze edukacji formalnej (od podstawówki po doktorat), poza formalnej (na kursach, warsztatach, szkoleniach) lub nieformalnej (w pracy, w drodze e-learningu). Każdemu poziomowi zostaną przypisane poszczególne etapy edukacji, np. matura to poziom czwarty, dyplom inżyniera –szósty, magistra – siódmy, a doktorat – ósmy.
W polskim systemie kwalifikacji wyróżnione mają być kwalifikacje „pełne” i „cząstkowe”. Przykładem kwalifikacji pełnej może być np. matura lub licencjat, a cząstkowej np. znajomość programowania stron internetowych, specjalizacja w jakieś dziedzinie kulinarnej, ogrodniczej, kosmetycznej czy budowlanej.
Gdy ktoś uzyska pełną kwalifikację na danym poziomie, będzie mógł ubiegać się o kolejną kwalifikację pełną na wyższym poziomie. Każdemu poziomowi kwalifikacji towarzyszy opis efektów uczenia się na tym poziomie w kategoriach: wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Charakterystyki wybranych poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji będą mogły być rozwijane za pomocą Sektorowych Ram Kwalifikacji uwzględniających specyfikę danej branży.
Poziomy kwalifikacji będą umieszczane na świadectwach, dyplomach i certyfikatach. Umożliwi to łatwiejsze identyfikowanie i porównywanie kwalifikacji zawodowych. Dzięki temu osoba starająca się o pracę, zarówno w kraju, jak i zagranicą, będzie mogła posługiwać się dokumentami, które będą wiarygodne dla potencjalnego pracodawcy. Z kolei pracodawca będzie miał pełną informację o wiedzy i umiejętnościach pracownika.
Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji to publiczny rejestr ewidencjonujący nadawane w Polsce kwalifikacje zawodowe. Zawierał będzie m.in. komplet informacji o wszystkich kwalifikacjach możliwych do zdobycia w Polsce. Prowadzić ma go Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Kwalifikacje będą wpisywane do rejestru na wniosek ministrów odpowiadających za określone gałęzie gospodarki lub na wniosek zainteresowanego wprowadzeniem konkretnej kwalifikacji podmiotu publicznego lub prywatnego. Będzie prowadzony w oparciu o system teleinformatyczny.
Jak poinformowała Wróblewska system początkowo będzie finansowany ze środków unijnych. Następnie ma się samofinansować.
(PAP)