opublikowano: 2014-11-03 przez: Mika Ewelina

Rządowe przedłożenie powstało w Głównym Urzędzie Statystycznym. Zgodnie z nim w ustawie o statystyce publicznej znajdzie się cały rozdział, który kompleksowo ma ująć problematykę przetwarzania danych osobowych. Do tej pory ustawa zawierała wprawdzie upoważnienie do zbierania tych danych, ale sposób dookreślenia konkretnych informacji został skrytykowany przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych i Radę Legislacyjną. Kwestia pozyskiwania danych osobowych była bowiem uregulowana w rozporządzeniu, a nie w ustawie.

W projekcie zapisano więc, że służby statystyki publicznej (czyli głównie GUS) są uprawnione do przetwarzania danych osobowych. Jednocześnie zastrzeżono, że dane osobowe są zbierane tylko, jeżeli badacze nie są w stanie osiągnąć swoich celów za pomocą innych danych. W przedłożeniu pojawił się też obszerny katalog danych osobowych, do przetwarzania których statystycy będą upoważnieni. Są to m.in.: imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, płeć, numer PESEL, narodowość, pochodzenie etniczne i rasowe, wyznanie, zawód, stan zdrowia i stopień niezdolności do pracy lub niepełnosprawności.

Zaproponowano też przepis, zgodnie z którym dane osobowe będą mogły być przetwarzane w ramach badań, których celem jest otrzymanie informacji o życiu i sytuacji osób fizycznych lub ich aspektach, których w projekcie wymieniono 42.

Projekt wskazuje, z których systemów informacyjnych administracji publicznej oraz rejestrów urzędowych statystyka publiczna będzie mogła pozyskiwać dane osobowe.

To m.in. zbiór PESEL, centralna ewidencja pojazdów, system podatkowy, system monitoringu świadczeń społecznych i monitoringu orzekania o niepełnosprawności, system informacji w ochronie zdrowia, system informacji oświatowej, zbiory ZUS, KRUS, NFZ, sądów, samorządów zawodowych, organów administracji rządowej w województwie oraz jednostek samorządu terytorialnego (tu m.in.: ewidencja nieruchomości, zbiory meldunkowe, akty stanu cywilnego, rejestr bezrobotnych i system pomocy społecznej).

Przewidziano również przepis zabraniający gromadzenia w jednym zbiorze wszystkich zebranych danych dotyczących konkretnej osoby, a pochodzących z różnych badań i źródeł, które w połączeniu mogłyby służyć do charakterystyki lub oceny tej osoby.

Prócz uregulowania zagadnień związanych z przetwarzaniem danych osobowych projekt zmierza też do rozszerzenia gwarancji nieodpłatnego i terminowego dostępu GUS do źródeł danych administracji. Tutaj, jak napisano w uzasadnieniu projektu, zmiany jedynie dostosowują przepisy do stosowanej od lat praktyki, jeśli chodzi o współpracę GUS z instytucjami administracją publiczną. Niemniej po raz pierwszy w projekcie ustawy znalazło się zobowiązanie, by przy wyborze źródeł danych do badań statystycznych w pierwszej kolejności sięgać do baz administracji. Dopiero jeżeli takich źródeł nie będzie lub gdy zawarte w nich dane nie będą aktualne lub będą złej jakości, GUS będzie zbierał dane od respondentów, czyli osób fizycznych, prawnych i innych podmiotów.

Skutkiem prowadzenia elektronicznych platform gromadzenia danych ma być zmniejszenie obciążeń obywateli i przedsiębiorców docelowo o ok. 30 proc. - szacuje GUS. Jednocześnie urząd zastrzega, że w dużej mierze zależy to od jakości danych w bazach administracji publicznej.

Nowością jest też jednoznaczne ustalenie na poziomie ustawy, że badania statystyczne z udziałem osób fizycznych są prowadzone na zasadzie dobrowolności, z wyjątkiem spisów powszechnych i osób prowadzących działalność gospodarczą.

Jeśli proponowane przepisy wejdą w życie, od 2018 r. zmieni się formuła ustalanego co roku przez rząd programu badań statystycznych. Do ustawy mają też zostać dodane przepisy o współdziałaniu GUS z NBP, który zgodnie z regulacjami europejskimi należy do oddzielnego systemu statystycznego banków centralnych. (PAP)