Pierwotnie projekt składał się z trzech części dotyczących: bezpłatnych porad prawnych, informacji prawnej oraz edukacji prawnej. Podkomisja zdecydowała jednak o wykreśleniu drugiej z tych części.
„Zastanawiam się w ogóle nad sensem udzielania jakiejkolwiek informacji prawnej przez telefon” – mówił przewodniczący podkomisji Robert Maciaszek (PO). Jak dodał, pierwotnie porad prawnych mieli udzielać wyłącznie adwokaci i radcowie, zaś infolinię miały prowadzić organizacje pozarządowe. „Gdy organizacje te uzyskały możliwość prowadzenia połowy punktów bezpłatnej pomocy, to infolinia tym bardziej nie ma sensu” – uzasadniał.
Ponadto – spośród innych ważnych poprawek przyjętych przez podkomisję – zaproponowano poszerzenie kręgu osób uprawnionych do bezpłatnych porad prawnych oraz zdecydowano o dopuszczeniu do udzielania tych porad aplikantów adwokackich i radcowskich.
Propozycje przepisów o nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym omawiane są od ponad dekady, a złożenie w Sejmie projektu dotyczącego tych kwestii planowało kilku ministrów sprawiedliwości.
Wiosną trafił do Sejmu projekt w sprawie bezpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym, będący realizacją zapowiedzi rządu PO. Propozycja, w formie otrzymanej przez podkomisję, przewidywała taką bezpłatną pomoc dla osób niezamożnych, seniorów po 75. roku życia, kombatantów, weteranów, posiadaczy Karty Dużej Rodziny i ofiar klęsk żywiołowych. W kraju ma zostać utworzonych ponad 1,5 tys. punktów, w których będą udzielane bezpłatne porady.
Podkomisja – z poparciem resortu sprawiedliwości – zdecydowała się jednak obniżyć granicę wieku w przypadku seniorów z 75. do 65. roku życia. Wprowadzono także kolejną kategorię osób uprawnionych do tej pomocy, czyli ludzi młodych – do 26. roku życia. Jak mówił niedawno PAP minister sprawiedliwości Borys Budka osoby młode, które często po raz pierwszy podejmują pracę, chcą takiej pomocy.
Jako regułę w projekcie przyjęto, że pomoc będą świadczyć adwokaci lub radcowie prawni na podstawie umowy zawartej z powiatem. Powiat będzie mógł jednak powierzyć prowadzenie połowy punktów na jego terenie organizacjom pozarządowym. W punktach prowadzonych przez te organizacje – obok pomocy adwokatów i radców – będzie możliwe także uzyskanie porad dotyczących prawa podatkowego, które będą udzielane przez doradców podatkowych.
Organizacje pozarządowe – jak przewidziano – będą także mogły zatrudniać do udzielania pomocy osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze, jeśli mają one co najmniej trzyletnie doświadczenie w wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej.
Zgodnie z dodanym w czwartek zapisem „w szczególnie uzasadnionych przypadkach” z upoważnienia adwokata lub radcy prawnego pomocy prawnej będzie mógł udzielać aplikant adwokacki lub radcowski.
Nowa ustawa ma poruszać też kwestie edukacji prawnej społeczeństwa. Programy edukacyjne przeznaczone do realizacji w formie kampanii społecznych mają być realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Podkomisja dopisała, że w tych akcjach edukacyjnych będą mogły uczestniczyć także szkoły wyższe posiadające wydziały prawa oraz prawnicze samorządy zawodowe.
Sprawozdaniem podkomisji zajmą się teraz sejmowe komisje: sprawiedliwości i praw człowieka oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej.
(PAP)