Orzeczenie z dnia 7 listopada 2016 r. sygn. akt: D 40/2016
Orzeczenie prawomocne

WSD orzeczeniem z dnia 19 lipca 2018r. sygn. WO-71/17
 

1. zmienia pkt. 1 orzeczenia: „Pozostając w granicach historycznych zdarzenia i w ramach wniosku o ukaranie uznaje radcę prawnego B.[…] , winnym tego, że w okresie od dnia […] do dnia […] nakłaniał D. do wpisania do treści umowy sprzedaży nieruchomości ceny mniejszej o około […] od ceny faktycznie ustalonej  i która faktycznie miała podlegać zapłacie, tj. uznaje wyżej wymienionego winnym popełnienia przewinienia dyscyplinarnego w postaci czynu sprzecznego z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w zw. z art. 6 ust. 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego  i za ten czyn na podstawie art. 64. ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt. 3 ustawy o radcach prawnych wymierza karę pieniężną w kwocie […] zł (słownie złotych [...]).”
2. utrzymuje w mocy pkt. 2 zaskarżonego orzeczenia.

 

 

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach [...] r. oraz [...] w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu B., [...], obwinionemu o to, że:      
w korespondencji elektronicznej od dnia [...] r. do dnia [...] r. proponował pani D. wpisanie do treści aktu notarialnego zaniżonej ceny nieruchomości,
tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 2015.507) w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 28 grudnia 2010 r.,
 

 
W dniu [...] r. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec radcy prawnego B., obwiniając go oto, że:
 
1. w korespondencji elektronicznej z dnia [...] r. proponował pani D. wpisanie do treści aktu notarialnego zaniżonej ceny nieruchomości, tj. popełnienia przewinienia dyscyplinarnego określonego w art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. 2015.507) w związku z art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego tekst jednolity stanowi załącznik do uchwały nr 8/VIII/2010 Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia
28 grudnia 2010 r.
 
W dniu [...] r. radca prawny B. (dalej jako: „Obwiniony”) złożył odpowiedź na wniosek o ukaranie, w której wskazał, iż nie zgadza się z zarzutami i tezą Rzecznika Dyscyplinarnego postawioną we wniosku. Obwiniony wskazał, iż nie rozumie i nie został poinformowany jaką normę naruszył proponując potencjalnej sprzedającej wpisanie do treści aktu notarialnego ceny nieruchomości wynikającej z oficjalnego operatu szacunkowego tej nieruchomości sporządzonego przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Obwiniony wskazał także, iż nie rozumie i nie został poinformowany z jakiego powodu Rzecznik Dyscyplinarny uważa cenę przedmiotowej nieruchomości za zaniżoną. Obwiniony podniósł, iż na powyższe okoliczności Rzecznik Dyscyplinarny nie przedstawił kontr-operatu szacunkowego wskazującego inną cenę przedmiotowej nieruchomości. Obwiniony wskazał, iż cena jaką proponował ująć w umowie sprzedaży nieruchomości była dokładnie tą samą ceną, która wynikała z operatu szacunkowego. Obwiniony nadmienił także, iż prawdą jest że chcąc nakłonić potencjalną sprzedającą do przystąpienia do zawarcia umowy sprzedaży z nim, a nie z kimś innym, proponował jej przysporzenie majątkowe z innego tytułu – tj. darowizny, jednakże ta sfera jego działania nie została ujęta we wniosku o ukaranie, zatem Obwiniony wnioskuje, iż nie budzi ona zastrzeżeń Rzecznika Dyscyplinarnego. Celem uporządkowania faktów, Obwiniony wskazał także, iż prawdą jest, że wiedziony dobrą wiarą podpisał z panią D. umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości w zwykłej formie pisemnej na kwotę [...] złotych. Jak wskazał, od początku informował panią D., iż ma zamiar kupić rzeczoną nieruchomość za kredyt hipoteczny, co wiązać się będzie z wyceną nieruchomości przez niezależnego rzeczoznawcę majątkowego. Obwiniony nadmienił również, iż jeszcze przed dokonaniem wyceny nieruchomości przelał na rachunek bankowy pani D. kwotę [...] zł tytułem zaliczki, co dowodzi jego dobrej wiary i szczerych intencji. Po dokonaniu wyceny przez rzeczoznawcę okazało się, iż przedmiotowa nieruchomość jest realnie warta nie więcej niż [...] złotych, po czym po jego naleganiach i jak twierdzi Obwiniony – wiedziony danym pani D. słowem – biegła przyjęła współczynniki pozwalające na wycenę na poziomie [...] złotych. Obwiniony stwierdził, iż powoływanie się przez Panią D. na wyrwany z kontekstu passus z jego e-maila, w którym pisał iż dążył u rzeczoznawcy majątkowego do jak najwyższej wyceny nieruchomości jednoznacznie wskazuje na absurdalność jej zarzutów. Obwiniony potwierdził, iż zależało mu na wysokiej cenie nieruchomości, gdyż wówczas miałby czym zabezpieczyć kredyt, zaś nieruchomość próbował kupić za uzgodnioną cenę pomimo jej zawyżenia i pomimo faktu, że pani D. ciągle coś nie pasowało. Jak wskazał Obwiniony, ostatecznie pani D. odmówiła nawet podpisania dokumentu adresowanego do banku, gdyż w ogóle nie zamierzała sprzedaż mu nieruchomości. Obwiniony podniósł także, iż pani D. przystała na kwotę w wysokości [...] złotych, która to kwota była rażąco wygórowana wobec realnej wartości nieruchomości. Obwiniony stwierdził także, iż informował panią D. o fakcie, iż nie jest możliwe z punktu widzenia finansowania bankowego przeprowadzenie w sposób nie budzący podejrzeń o pranie brudnych pieniędzy tej transakcji w sposób, w którym za nieruchomość urzędowo wycenioną na [...] złotych ktoś zapłaci bez mała dwa razy więcej. Jak podniósł Obwiniony, taka struktura transakcji spowodowałaby również cofnięcie pozytywnej decyzji kredytowej z przyczyn ostrożnościowych po stronie banku, gdyż bank uznałby Obwinionego albo za [...], albo za osobę [...] co wyklucza przyznanie kredytu. Obwiniony podkreślił, iż zasugerował pani D. przyjęcie struktury transakcji, w której cena za nieruchomość byłaby określona na poziomie jej prawdziwej wartości, tj. [...] złotych zaś pozostała kwota zostałaby przez Obwinionego przekazana pani D. pod innym tytułem prawnym – na przykład darowizny.  Obwiniony wskazał, iż pisząc o „nieoficjalnej” części ceny, miał na myśli darowiznę w części „nadwyżkowej” ponad wycenę z operatu szacunkowego. Jak podkreślił Obwiniony, nie była jego intencją chęć niezapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie „zaniżonej ceny na akcie notarialnym”. Zdaniem Obwinionego, taka konkluzja byłaby absurdalna, zważywszy że jego „oszczędność” na PCC wyniosłaby 2% sumy od [...] złotych, czyli [...] zł. W ocenie Obwinionego w świetle faktu, iż jedynie dla danego przez siebie słowa gotów był przepłacić nieomal [...] złotych za nieruchomości, dowodzi to że nie chodziło mu o połaszczenie się na [...] zł. Jak podkreślił – w istocie dążył do uratowania transakcji i danego słowa. Obwiniony wskazał, iż w istocie zaproponował pani D. prezent w kwocie bez mała [...] złotych i propozycja ta była do przyjęcia. Fakt zaś, iż konieczne byłoby opodatkowanie [...] złotych podatkiem od darowizn niczym nie umniejszał wyjątkowości okazji na jaką trafiła pani D. w osobie Obwinionego. Obwiniony wskazał na nienaganność swych działań, a przyczyny z których pani D. odstąpiła od transakcji są dla niego nieznane.
 
Na rozprawie w dniu [...] r. przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym Okręgowej Izby Radców Prawnych w W., Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego złożył wniosek formalny o sprostowanie wniosku o ukaranie poprzez zastąpienie słów „z dnia [...] r.” słowami „od dnia [...] r. do dnia [...] r.” i jednocześnie rozszerza wnioski dowodowe o całą korespondencję mailową pomiędzy stronami. Obwiniony wniósł jednocześnie o odroczenie rozprawy celem odniesienia się do wniosku o ukaranie po modyfikacji.
 
Sąd odroczył rozprawę zgodnie z wnioskiem Obwinionego.
 
Na kolejnej rozprawie w dniu [...] r. Obwiniony nie złożył żadnych wniosków formalnych ani meriti w związku ze sprostowaniem wniosku o ukaranie.
 
Na rozprawie w dniu [...] r. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. rozpoznał sprawę przeciwko Obwinionemu.
 
W toku rozprawy przesłuchany został Obwiniony, który wyjaśnił między innymi:
 

 
W toku rozprawy przesłuchana została pani D., która zeznała w szczególności:
 

 
Sąd postanowił o dopuszczeniu dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy na kartach [...],[...],[...]. Sąd postanowił uznać ww. dokumenty za ujawnione bez odczytania, a strony nie wniosły o ich odczytanie.
 
Po rozpoznaniu na rozprawach w dniu [...] r. oraz [...] r., jak również na podstawie zgromadzonego i ujawnionego w sprawie materiału dowodowego, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.:
 
1.   Pozostając w granicach historycznych zdarzenia i w ramach wniosku o ukaranie uznał radcę prawnego B., [...], winnym tego, że w okresie od dnia [...] r. do dnia [...] r. nakłaniał D. do wpisania do treści umowy sprzedaży nieruchomości ceny mniejszej o około [...] złotych od ceny faktycznie ustalonej i która faktycznie miała podlegać zapłacie, tj. uznaje wyżej wymienionego winnym popełnienia przewinienia dyscyplinarnego w postaci czynu sprzecznego z zasadami wyrażonymi w art. 6 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego u za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 4 ustawy o radcach prawnych wymierza karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas [...] miesięcy oraz dodatkowo na podstawie art. 65 ust. 2b ustawy o radcach prawnych orzeka zakaz wykonywania patronatu na czas [...] ([...]) lat;
 
2.   Na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionego radcy prawnego B., [...], na rzecz Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego kwotę [...] zł ([...] złotych).
 
 
Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
 
Pomiędzy Obwinionym B. a Pokrzywdzoną D. toczyły się negocjacje co do warunków sprzedaży nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej w S. przy ulicy M. W toku przedmiotowych negocjacji Obwiniony składał Pokrzywdzonej następujące propozycje w zakresie wpisania w akcie notarialnym sprzedaży nieruchomości niższej niż uzgodniona przez strony i mającej podlegać zapłacie ceny nieruchomości:
 
„Tak jak to wyniknęło podczas mojego z Panią spotkania, być może do aktu notarialnego wpiszemy nieco mniej dla obopólnej korzyści, ale tutaj nie przedstawiam tego jako warunku do czegokolwiek. W tym zakresie wiele zależy od wstępnej decyzji z banku i od operatu szacunkowego (zapadnie ona w ciągu ok. 2 tygodni od dziś) – wtedy będę w stanie kształtować strukturę  transakcji. Tak czy inaczej – cena jaką Pani zapłacę się nie zmieni”
 
Dowód:      e-mail Obwinionego k. [...]
 
„Ponieważ mamy ten nieszczęsny operat (który jest dokumentem urzędowym) proponuję następującą strukturę:
 
- do aktu notarialnego wpisujemy [...] zł jako cenę za nieruchomość, żaden urząd tej ceny nie podważy, a opłaty będą mniejsze.
Jak będzie wyglądała płatność:
 
- [...] zł już przekazałem
- kolejne [...] zł prześlę Pani przelewem kilka dni przed transakcją czyli wkrótce (wymóg banku abym zapłacił Pani [...]% wartości z aktu notarialnego)
-[...] zł otrzyma Pani bezpośrednio z banku udzielającego kredytu 3 dni robocze po podpisaniu aktu;
-[...] zł przywiozę w gotówce i przekażę Pani przed aktem „nieoficjalnie”. Oczywiście dopóki tych pieniędzy fizycznie Pani nie dam, Pani nic nie podpisze” [podkreślenie autora uzasadnienia].
 
Dowód:              e-mail Obwinionego k. [...]
 
Ostatecznie do zawarcia umowy sprzedaży nieruchomości pomiędzy stronami nie doszło.
 
Sąd ustalił przedmiotowy stan faktyczny na podstawie zeznań Pokrzywdzonej, wyjaśnień Obwinionego oraz bezspornych i niekwestionowanych przez Obwinionego wydruków wiadomości e-mail.
 
Sąd zważył, co następuje.
 
Stan faktyczny ustalony został w oparciu o spójne i logiczne zeznania Pokrzywdzonej znajdujące odzwierciedlenie w korespondencji e-mail pomiędzy Obwinionym a Pokrzywdzoną, której to korespondencji Obwiniony nie kwestionował. W swoich wyjaśnieniach Obwiniony nie kwestionował także samych okoliczności faktycznych podnoszonych przez Pokrzywdzoną, a w tym przyznawał, iż proponował wpisanie w akcie notarialnym niższej niż faktycznie uzgodniona ceny sprzedaży nieruchomości. Obwiniony ograniczał się jedynie zarówno na etapie postępowania przed Zastępcą Rzecznika Dyscyplinarnego jak i przed Sądem Dyscyplinarnym do odmiennej oceny i interpretacji bezspornych okoliczności faktycznych.
 
W ocenie Sądu Dyscyplinarnego wina Obwinionego nie budziła najmniejszych wątpliwości. Dla każdego uczestnika obrotu prawnego, nie tylko dla radcy prawnego, oczywistym jest, iż wpisywanie w umowie sprzedaży ceny niższej niż uzgodniona przez strony i faktycznie podlegająca zapłacie skutkuje zatajeniem faktycznej podstawy opodatkowania. Innymi słowy rzecz ujmując wskazanie zaniżonej wysokości ceny sprzedaży naraża Skarb Państwa na uszczuplenie przysługujących mu należności z tytułu obciążeń publiczno-prawnych (podatków). Takie działanie jest oczywiście bezprawne i skutkuje odpowiedzialnością na wielu płaszczyznach prawnych. Mając powyższe na względzie nie zasługiwała na uwzględnienie linia obrony przyjęta przez Obwinionego. Jego pozbawiona merytorycznych podstaw polemika z oceną jego działań dokonaną przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego, jest nie tylko całkowicie bezzasadna ale wręcz kompromitująca. Podnoszone przez Obwinionego argumenty, że ujawnienie faktycznej ceny zakupu nieruchomości skutkować miałoby odmową przyznania mu kredytu lub stanowiło działanie obliczone na „ratowanie transakcji” są tak dalece pozbawione rzeczowych podstaw, że nie podlegają merytorycznemu dyskursowi.
 
Co szczególnie naganne, Obwiniony celem legitymizowania swoich bezprawnych i godzących w interes Skarbu Państwa działań, powoływał się na swój status radcy prawnego. W ten sposób Obwiniony podważał zaufanie nie tylko do swojej osoby, ale do całego środowiska (samorządu) radców prawnych, co spotkać się musiało ze stanowczą reakcją organów dyscyplinarnych. Mając powyższe na względzie, Sąd uznał, iż karą adekwatną do stopnia zawinienia Obwinionego, nasilenia jego złej woli oraz społecznej szkodliwości jego czynu, jak również karą która w sposób należyty spełni funkcję prewencji ogólnej i szczególnej, będzie kara zawieszenia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego na czas [...] miesięcy oraz zakaz wykonywania patronatu na czas [...] ([...]) lat.
 
Orzeczenie kary w powyższych rozmiarach powinno przy tym należycie spełnić funkcje wychowawcze w stosunku do Obwinionego oraz satysfakcjonujące dla Pokrzywdzonej.
O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji.
 
(AG)