strona główna » Orzeczenia

Orzeczenie z dnia 14 marca 2021 r. Sygn. akt: D 72/21

opublikowano: 2023-11-03 przez: Więckowska Milena

Orzeczenie z dnia 14 marca 2021 r. Sygn. akt: D 72/21
Orzeczenie nie jest prawomocne

PRZEWODNICZĄCA:      r. pr. Marzena Okła - Anuszewska
CZŁONKOWIE:                 r. pr. Grzegorz Stelmach
r. pr. Gerard Madejski
PROTOKOLANT:              Karolina Szymala

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawach w dniach […] r., […] r. i […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu A.S. ([…]) obwinionej o to, że:
1. w okresie od […] r. do […] r. działała w konflikcie interesów w ten sposób, że po zawarciu w dniu […] r. ze Spółdzielnią M. umowy o obsługę prawną, której przedmiotem było świadczenie usług w zakresie pomocy prawnej w prowadzonych przez Spółdzielnię postępowaniach sądowych związanych w sposób bezpośredni bądź pośredni z kwestią wydzielania się osiedli ze struktur Spółdzielni M.”:

w dniu […] r., działając jako pełnomocnik procesowy M.G. i Z.F. – członków Spółdzielni M., wskutek uprzednio skierowanego przez nich w dniu […] r. do Sądu Okręgowego w W. pozwu o uchylenie uchwały nr […] Walnego Zgromadzenia Spółdzielni M. (sygn. akt […]) – złożyła wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez wstrzymanie wykonania ww. uchwały w części i reprezentowała ww. członków spółdzielni w przedmiotowej sprawie,
w dniu […] r., działając jako pełnomocnik procesowy Rady Osiedla W. Spółdzielni M. skierowała do Sądu Okręgowego w W. pozew przeciwko Spółdzielni M. o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia o podziale spółdzielni (sygn. akt […]) i reprezentowała stronę powodową w przedmiotowej sprawie,
tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 i art. 28 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego

orzeka:

Uznaje radcę prawnego A.S. ([…]) winną zarzucanego we wniosku o ukaranie czynu, który to czyn stanowi przewinienie dyscyplinarne jako czyn sprzeczny z zasadami wyrażonymi w art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 i art. 28 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego i za czyn ten na podstawie art. 64 ust. 1 i art. 65 ust. 1 pkt 1 ustawy o radcach prawnych wymierza karę upomnienia;
Na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych zasądza od obwinionej A.S. ([…]) tytułem zwrotu kosztów postępowania dyscyplinarnego łącznie kwotę 3 250 zł (trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt złotych), w tym za postępowanie przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym kwotę 1 250 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt) złotych oraz za postępowanie przed Okręgowym Sądem Dyscyplinarnym kwotę 2 000 zł (dwa tysiące złotych).

Uzasadnienie

Dotychczasowy przebieg postępowania
1. Wnioskiem z […] r. Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej także: „Rzecznik Dyscyplinarny”) wniósł do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej także: „OSD”) o ukaranie radcy prawnego A.S., […] (dalej także: „Obwiniona”), zarzucając jej, że: w okresie od […] r. do […] r. działała w konflikcie interesów w ten sposób, że po zawarciu […] r. ze Spółdzielnią M. (dalej także: „Spółdzielnia”) umowy o obsługę prawną, której przedmiotem było świadczenie usług w zakresie pomocy prawnej w prowadzonych przez Spółdzielnię postępowaniach sądowych związanych w sposób bezpośredni bądź pośredni z kwestią wydzielania się osiedli ze struktur Spółdzielni (a) […] r., działając jako pełnomocnik procesowy M.G. i Z.F. – członków Spółdzielni., wskutek uprzednio skierowanego przez nich – […] r. do Sądu Okręgowego w W. pozwu o uchylenie uchwały nr […] Walnego Zgromadzenia Spółdzielni (sygn. akt […]) – złożyła wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez wstrzymanie wykonania ww. uchwały w części i reprezentowała ww. członków spółdzielni w przedmiotowej sprawie, (b) w dniu […] r., działając jako pełnomocnik procesowy Rady Osiedla „W.” Spółdzielni skierowała do Sądu Okręgowego w W. pozew przeciwko Spółdzielni o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia o podziale spółdzielni (sygn. akt […]) i reprezentowała stronę powodową w przedmiotowej sprawie, tj. popełniła czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 i art. 28 ust. 1 i 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiącego załącznik do uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2014 r. w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego (dalej także: „KERP”).
2. Orzeczeniem z […] r. OSD uniewinnił Obwinioną od zarzucanego jej czynu.
3. Od wydanego orzeczenia Rzecznik Dyscyplinarny oraz Spółdzielnia jako pokrzywdzona wnieśli odwołania. Po rozpoznaniu wniesionych odwołań Wyższy Sąd Dyscyplinarny (dalej takżę: „WSD”) orzeczeniem z […] r. uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania OSD. W swym orzeczeniu WSD wskazał, że: samo świadczenie pomocy prawnej na rzecz strony przeciwnej w procesie z udziałem Spółdzielni powoduje odpowiedzialność bez względu na zakres jego zaangażowania w danej sprawie. Nie mogło także w jego ocenie dojść do usprawiedliwionej nieświadomości radcy prawnego co do bezprawności czynu. Jednocześnie także WSD stwierdził, że uwzględniając fakt, że Spółdzielnia miała także innego pełnomocnika, a Obwiniona reprezentowała tylko Radę Osiedla „W.”, należy wziąć pod uwagę przy wymiarze kary.
4. Od orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego skargę kasacyjną wniósł obrońca Obwinionej, którą Sąd Najwyższy Izba Dyscyplinarna rozpoznał […] r. i oddalił.

Ponowne rozpoznanie sprawy
1. OSD rozpoznał sprawę na rozprawach: […] i […] r. oraz […]2 r. Obwiniona odmówiła składania wyjaśnień. Obrońca Obwinionej wniósł o jej uniewinnienie podnosząc także, że skarga kasacyjna od orzeczenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego nie została rozpoznana przez Sąd Najwyższy, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Rzecznik Dyscyplinarny wniósł o uznanie Obwinionej winnej zarzucanego jej czynu, wnosząc o wymierzenie kary upomnienia. Pełnomocnik pokrzywdzonej Spółdzielni nie stawił się na ostatniej rozprawie i nie złożył jakiegokolwiek wniosku.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje:

Postępowanie przeciwko Obwinionej zainicjowało zawiadomienie z […] r. Spółdzielni o podejrzeniu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego przez Obwinioną polegającego na przyjęciu pełnomocnictwa od przeciwników procesowych Spółdzielni i świadczeniu zastępstwa procesowego na ich rzecz w postępowaniach przeciwko Spółdzielni, w tym również poprzez prowadzenie jednej ze spraw przeciwko Spółdzielni za środki pieniężne od niej otrzymane (k. 1-109).
1. W skład Spółdzielni wchodzi siedem administracyjnie wyodrębnionych osiedli, w tym Osiedle „W.” (zeznania Z. F. - k. 635 v.).
2. Zgodnie ze Statutem Spółdzielni osiedle jest podstawową jednostką organizacyjną spółdzielni wyodrębnioną organizacyjnie i gospodarczo w zakresie gospodarowania zasobami mieszkaniowymi i świadczenia usług członkom. Osiedla prowadzą gospodarkę na wewnętrznym rozrachunku gospodarczym z uwzględnieniem poszczególnych nieruchomości, posiadają konta bankowe i dysponują środkami finansowymi związanymi z realizacją rocznych planów (wyciąg ze Statutu Spółdzielni - k. 246-247).
3. Rada Nadzorcza Spółdzielni […] r. wyraziła zgodę, aby Biuro Zarządu Spółdzielni umożliwiło Radom Osiedli umieszczanie w strukturze organizacyjnej dodatkowo płatnej obsługi prawnej (protokół z posiedzenia Rady Nadzorczej Spółdzielni - k. 248- 249).
4. Osiedle „W.”, tak jak i inne osiedla, postanowiło wydzielić się ze struktur Spółdzielni i stać się samodzielną spółdzielnią. Rada Osiedla „W.” zleciła poprowadzenie tej sprawy profesjonalnemu pełnomocnikowi. (zeznania Z.F. – k. 235v., zeznania A.R. – k. 636v.)
5. Rada Osiedla „W.” […] r. złożyła do Zarządu Spółdzielni wniosek o przygotowanie projektu uchwały podziałowej Spółdzielni wraz ze wszystkimi niezbędnymi dokumentami oraz o zwołanie Walnego Zgromadzenia Spółdzielni. Ostateczny termin, kiedy Walne Zgromadzenie Spółdzielni mogło odbyć się mijał […] r. Termin na wystąpienie z żądaniem wydania orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia Spółdzielni upływał […] r. (wniosek – k. 303- 309)
6. Pismem z […] r. Zarząd Spółdzielni poinformował Radę Osiedla „W.”, że zwołanie Walnego Zgromadzenia Spółdzielni jest możliwe nie wcześniej niż w pierwszej połowie […] r. (pismo Zarządu Spółdzielni – k. 250-251).
[…] r. Obwiniona zawarła ze Spółdzielnią, Administracją Osiedla „W.” umowę o obsługę prawną (dalej także: „Umowa”). W imieniu Spółdzielni Administracji Osiedla „W.” umowę zawarła M.O. - pełnomocnik Zarządu Spółdzielni, delegowany przez Zarząd Spółdzielni do zarządzania Osiedlem „W.”. Umowa o obsługę prawną została zawarta na czas nieokreślony. Na podstawie § 1 umowy Obwiniona zobowiązana była do świadczenia na rzecz zleceniodawcy usług w zakresie pomocy prawnej w postępowaniach sądowych związanych w sposób bezpośredni lub pośredni z kwestią wydzielania się osiedli ze struktur Spółdzielni. Za świadczoną pomoc prawną Obwiniona wystawiała faktury, które zostały opłacone z rachunku Osiedla „W.”. (umowa o obsługę prawną – k. 13-15, kopia pełnomocnictwa dla M.O. – k. 389-392, faktura VAT nr […] – k. 65, zeznania M.O. – 637-637v.)
1. Obwiniona przygotowała w imieniu Rady Osiedla „W.” i wniosła przeciwko Spółdzielni pozew o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia o podziale spółdzielni. Pozew o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia Spółdzielni wpłynął do Spółdzielni […] r. (pozew – k. 16-64, 67, pełnomocnictwo dla Obwinionej – k. 262)
2. Bezpośrednio po zawarciu umowy o obsługę prawną, Obwiniona podjęła się reprezentowania dwóch mieszkańców Osiedla „W.” – Z.F. i M.G., którzy złożyli […] r. pozew przeciwko Spółdzielni o uchylenie uchwały nr […] Walnego Zgromadzenia Spółdzielni, na mocy której wyrażono zgodę na zbycie dwóch nieruchomości położonych na terenie osiedla „W.”, a Obwiniona […] r. w imieniu powodów złożyła wniosek o udzielenie zabezpieczenia powództwa w sprawie poprzez wstrzymanie wykonania uchwały nr […]. Postanowieniem z dnia […] r. Sąd Okręgowy uwzględnił przedmiotowy wniosek i zabezpieczył powództwo w sprawie poprzez wstrzymanie wykonania uchwały nr […] do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w sprawie (pozew – k. 74-83, wniosek o udzielenie zabezpieczenia – k. 288-294, postanowienie – k. 93-97, zeznania Z.F. – k. 636).
3. Po powzięciu informacji o tym, że Zarząd Spółdzielni zgłasza zastrzeżenia co do zachowania Obwinionej jako działalności w warunkach konfliktu interesów, pismem z […] r. Obwiniona wypowiedziała Spółdzielni umowę o obsługę prawną z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia (zeznania Z. F. – k. 635 v., wypowiedzenie – k. 260).
4. Pismem z […] r. Obwiniona wypowiedziała Radzie Osiedla „W.” pełnomocnictwo procesowe w sprawie […] „w związku z wypowiedzeniem umowy na obsługę prawną” (wypowiedzenie – k. 261).
5. Po wypowiedzeniu Umowy przez Obwinioną Rada Osiedla „W.” podjęła uchwałę o zatrudnieniu nowego pełnomocnika do prowadzenia dalej sprawy o wydanie orzeczenia zastępującego uchwalę Walnego Zgromadzenia o podziale spółdzielni, ale nie została zawarta nowa umowa ze Spółdzielnią Administracją Osiedla „W.”, a mieszkańcy Osiedla opłacają wynagrodzenie pełnomocnika samodzielnie. (zeznania Z.F. - k. 636v.).
6. Powyższe ustalenia – pkt 2.2.1- 2.3.5. OSD poczynił na podstawie dowodów z niekwestionowanych przez żadną ze stron dokumentów, a także zeznań świadków: Z.F., M.O. i A.R., a także M.J., które zostały uzupełnione poprzez odczytanie zeznań złożonych uprzednio. Zeznania świadków były spójne, logiczne i korespondowały z treścią dokumentów zgromadzonych w sprawie.

Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego, Okręgowy Sąd Dyscyplinarny doszedł do przekonania, że Obwiniona jest winna czynu zarzucanego jej wnioskiem o ukaranie.

Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie doszło niewątpliwie do naruszenia obowiązków radcy prawnego przewidzianych w art. 8 i art. 28 ust. 1 KERP w zw. z art. 64 ust. 1 RadcPrU.

Zgodnie z art. 8 KERP radca prawny świadcząc pomoc prawną klientowi postępuje lojalnie i kieruje się dobrem klienta w celu ochrony jego interesów. Obwiniona, którą łączyła umowa o świadczenie pomocy prawnej ze Spółdzielnią przyjmując pełnomocnictwa do występowania przeciwko tejże Spółdzielni zarówno w sprawie z powództwa M.G. i Z.F. przeciwko Spółdzielni o uchylenie uchwały nr […] Walnego Zgromadzenia Spółdzielni (sygn. akt […]), jak i Rady Osiedla „W.” przeciwko Spółdzielni o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę Walnego Zgromadzenia o podziale spółdzielni (sygn. akt […]), w oczywisty sposób naruszyła obowiązek nieczynienia czy też powstrzymania się od podejmowania działalności, w której w oczywisty sposób doszło do powstania konfliktu interesów. Postępowania sądowe, w których Obwiniona reprezentowała przeciwników procesowych Spółdzielni, stoi w rażącej sprzeczności z zasadą dbałości o interes klienta i lojalności wobec niego.

Radca prawny, zgodnie z art. 28 ust. 2 KERP, nie może być pełnomocnikiem klienta, jeżeli przeciwnik jest również jego klientem w jakiejkolwiek sprawie, a zawarcie umowy o świadczenie pomocy prawnej na rzecz Spółdzielni i otrzymywanie od tejże Spółdzielni wynagrodzenia jest wystarczającą przesłanką do uznania, że klientem Obwinionej była Spółdzielnia. Jeżeli nawet Obwiniona zajmowała się tylko sprawami części Spółdzielni – Osiedla „W.” ze względu na to, że osiedle nie jest samodzielną jednostką, nie posiada osobowości prawnej, a na gruncie przepisów Prawa spółdzielczego funkcjonuje wyłącznie jako część Spółdzielni i nie może samodzielnie prowadzić jakiejkolwiek działalności, winno być dla Obwinionej wystarczające do przyjęcia obowiązku powstrzymania się od prowadzenia jakiejkolwiek sprawy przeciwko Spółdzielni.

W kontekście zarzutu naruszenia art. 28 ust. 1 KERP należy wskazać, że w ocenie OSD, opisane wyżej działanie Obwinionej naraża na szwank zawód radcy prawnego jako zawód zaufania publicznego, a tym samym ingeruje w godność zawodu. W interesie samorządu radców prawnych jest, by zawód rady prawnego był postrzegany w społeczeństwie jako zawód wolny od tego typu zachowań. Niedopuszczalne jest prowadzenie sprawy, gdy jednocześnie za pomoc prawną w tejże sprawie wynagrodzenie płaci druga strona postępowania. Ta konstatacja jest tak oczywista, że niemożliwe jest, by Obwiniona nie zdawała sobie z tego sprawy. Brak rezygnacji z takiej aktywności skutkował naruszeniem przez Obwinioną dyspozycji przepisu art. 28 ust. 2 KERP w zw. z art. 64 ust. 1 RadcPrU.

Klient radcy prawnego musi go darzyć zaufaniem wyrażającym się w pewności, że jego interesy będą chronione. Obowiązek niedopuszczenia do powstania konfliktu interesów powiązany jest bezpośrednio z istotą zawodu radcy prawnego oraz prawidłowym rozumieniem znaczenia pomocy prawnej. Obwiniona prowadząc sprawę M.G. i Z.F. przeciwko Spółdzielni nie tylko zniweczyła zaufanie do własnej osoby, ale i poderwała zaufanie do wykonywanego zawodu. Takie zachowanie jest jednym z najbardziej nagannych zachowań zawodowych, stoi w rażącej sprzeczności z istotą zawodu radcy prawnego.

Fakt, że zarówno pełnomocnik Zarządu Spółdzielni – M.O. czy A.R. lub Z.F. nie widzieli nic niewłaściwego w takim działaniu nie zmienia tego, że Obwiniona jako radca prawny winna mieć świadomość nieprawidłowości swego zachowania i winna się od niego powstrzymać. Fakt, że w zasadzie zaraz po powzięciu wiedzy o zastrzeżeniach Zarządu Spółdzielni do swego postępowania, Obwiniona wypowiedziała umowę o świadczenie pomocy prawnej i pełnomocnictwo do działania przeciwko Spółdzielni, nie zmienia jej uprzedniego wadliwego zachowania, ale ma znaczenie dla rodzaju wymierzonej kary.

Odnosząc się do kwalifikacji prawnej czynu należy zauważyć, że zgodnie z art. 64 ust. 1 pkt 2 RadcPrU radca prawny i aplikant radcowski podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego. Zgodnie z KERP radca prawny jest obowiązany wykonywać czynności zawodowe rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem i zasadami etyki zawodowej. Wobec naruszenia przez Obwinioną art. 10, art. 26 ust. 1 i art. 28 ust. 2 KERP, Sąd uznał ją za winną zarzucanego jej czynu.

W zakresie wymierzonej kary Sąd wziął pod uwagę stopień winy Obwinionej, okoliczności popełnienia czynu, stopień ich szkodliwości, także młody wiek i stosunkowo niedługie doświadczenie zawodowe (Obwiniona uzyskała uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego w […] r.) oraz zachowanie po jego popełnieniu, a także wskazanie Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i uznał, że adekwatną karą wymierzoną Obwinionej będzie kara upomnienia na podstawie art. 64 ust. 1 w zw. z art. 65 ust. 1 pkt 1 RadcPrU.

Wymierzona kara pozwoli, w ocenie Sądu, dobrze spełnić funkcje prewencyjne kary – zapobiegać popełnianiu tego typu przewinień w przyszłości i jest adekwatna do stopnia winy Obwinionej.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 1 ust. 1 Uchwały Nr 86/IX/2015 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 20 maca 2015 r. w sprawie określenia wysokości zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego, uwzględniając koszty całego postępowania dyscyplinarnego, w tym koszty postępowania przed Wyższym Sądem Dyscyplinarnym.

Wobec powyższego, należało orzec jak w sentencji.

GF

Prawo i praktyka

Ochrona konsumencka rolnika indywidualnego

Zapisy zwykłe i windykacyjne w testamentach (część I)

Akt o usługach cyfrowych (DSA)

Nowe zasady odpowiedzialności karnej nieletnich

Charakter roszczeń odszkodowawczych za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne

Orzeczenie z dnia 14 marca 2021 r. Sygn. akt: D 72/21

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy