Orzeczenie z dnia 13 listopada 2020 r. Sygn. akt: D 207/19
Orzeczenie nie jest prawomocne.
 
 

PRZEWODNICZĄCY: r. pr. Paulina Sibilska
CZŁONKOWIE: r. pr. Marzena Okła - Anuszewska
r. pr. Artur Załuski
PROTOKOLANT: Karolina Szymala

           
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. po rozpoznaniu na rozprawie w dniach […] r. i […] r. w W. sprawy przeciwko radcy prawnemu J. ([…]) obwinionemu o to, że:

 

 

 

 Uzasadnienie

 
Wnioskiem o ukaranie z […] r. skierowanym do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Sąd”) Rzecznik Dyscyplinarny Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. (dalej „Rzecznik Dyscyplinarny”) wniósł o ukaranie radcy prawnego J., wpisanego na listę radców prawnych pod numerem […] (dalej „Obwiniony”), obwinionego o to, że:
w okresie od dnia […] r. do dnia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów tj. […] r. wykonywał zawód radcy prawnego w formie nieprzewidzianej przez obowiązujące przepisy prawa – poprzez reprezentowanie i pełnienie funkcji prokurenta w K., spółce z o.o., której przedmiotem działalności jest działalność prawnicza – świadcząc jednocześnie pomoc prawną na rzecz klienta tej spółki – tj. W. spółki z o.o., tj. popełnił czyn z art. 64 ust. 1 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 8 ustawy o radcach prawnych.
 
Obwiniony nie złożył odpowiedzi na wniosek o ukaranie.
 
Sąd rozpoznał wniosek o ukaranie na rozprawach w dniach: […] r. i […] r.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny ustalił, co następuje.
 
Zgodnie z informacją odpowiadającą odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców, dostępną pod adresem https://[...], Obwiniony w okresie od […] r. do […] r. był wpisany w Krajowym Rejestrze Sądowym jako Prezes Zarządu K. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej „K. sp. z o.o.”), a od […] r. do chwili wydania niniejszego orzeczenia, jako jej prokurent samoistny. Przedmiotem działalności K. sp. z o.o. jest m.in. działalność prawnicza.
dowód: informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. […], informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru Przedsiębiorców – k. […].
 
Obwiniony prowadzi także działalność gospodarczą pod firmą K.
dowód: wydruk informacji z CEIDG – k. […]
 
Uchwałą […] Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. z […] r. Obwiniony został wpisany na listę radców prawnych.
dowód: uchwała […] Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W.
 
[…] r. pomiędzy K. sp. z o.o. reprezentowaną przez Obwinionego jako prokurenta samoistnego a „W.” spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową z siedzibą w Z. (dalej „W.” sp. z o.o. sp. k.) doszło do zawarcia umowy o świadczenie usług prawniczych. Przedmiotem umowy było świadczenie przez K. sp. z o.o. usług prawniczych mających na celu dochodzenie na rzecz „W.” sp. z o. o. sp. k. wynagrodzenia za prace wykonane przy budowie drogi ekspresowej […]. Jednocześnie „W.” sp. Z o. o. sp. k. udzieliła Obwinionemu, będącemu w tamtym czasie aplikantem radcowskim, pełnomocnictwa do występowania w tej sprawie.
dowód: umowa o świadczenie usług prawniczych z […] r. – k. […], pełnomocnictwo z […] r. – k. […]
 
„W.” sp. z o. o. sp. k. udzieliła także pełnomocnictwa do prowadzenia sprawy radcy prawnemu  K.
dowód: pisemne wyjaśnienia Obwinionego – k. […] ., pisemne wyjaśnienia radcy prawego K. – k. [...]
 
W dniach […] r, […] r. i […] r. Obwiniony wysłał do „W.” sp. z o. o. sp. k. korespondencję e-mail dotyczącą złożenia pozwu o zapłatę wynagrodzenia za prace wykonane przy budowie drogi ekspresowej […]. Korespondencja została wysłana z adresu […] i podpisana ze wskazaniem tytułu zawodowego „radca prawny”. W mailu z […] r. Obwiniony wskazał, że reprezentuje K. sp. z o.o.
dowód: korespondencja e-mail z […] r., […] r. i […] r. – k. […]
 
Pismem z […] r., wysłanym listem poleconym, „W.” sp. z o. o. sp. k. wypowiedziała Obwinionemu udzielone pełnomocnictwo. Obwiniony odebrał wypowiedzenie […] r.
dowód: wypowiedzenie pełnomocnictwa z […] r. – k. […], potwierdzenie odbioru korespondencji przez Obwinionego – k […].,
 
Dnia […] r. Obwiniony wysłał do „W.” sp. z o. o. sp. k. e-mail, w którym poinformował, że otrzymane wypowiedzenie traktuje jako wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego, co oznacza m.in., że w mocy nadal pozostaje pełnomocnictwo materialne udzielone mu przez „W.” sp. z o. o. sp. k. oraz umowa o świadczenie usług prawniczych.
dowód: e-mail Obwinionego z […] r. – k. […].
 
Wypowiedzenie pełnomocnictwa radcy prawemu K. nastąpiło […] r.
dowód: e-mail z […] r. dot. wypowiedzenia pełnomocnictwa radcy prawemu K. – k. […]
 
W odpowiedzi na wypowiedzenie pełnomocnictwa radcy prawemu K. Obwiniony wysłał do „W.” sp. z o. o. sp. k. e-mail z pytaniami dotyczącymi dalszej współpracy w oparciu o umowę o świadczenie usług prawniczych z reprezentowaną przez Obwinionego K. sp. z o.o. Korespondencja została wysłana z adresu e-mail […] oraz podpisana przez Obwinionego jako prokurenta samoistnego K. sp. z o.o. W odpowiedzi „W.” sp. z o. o. sp. k. poinformowała, że traktuje wypowiedzenia pełnomocnictw jako równoznaczne z zakończeniem współpracy z Obwinionym i radcą prawnym K.
dowód: e-mail Obwinionego z […] r. – k. […], e-mail „W.” sp. z o. o. sp. k. z […] r. – k. […]. 
 
„W.” sp. z o. o. sp. k. skierowała do Krajowej Izby Radców Prawnych skargę na radcę prawnego K., w treści której znalazły się także zarzuty pod adresem Obwinionego.
dowód: skarga „W.” sp. z o.o. sp. k. z […] r. – k. […]
 
W związku z zakończeniem współpracy […] r. Obwiniony wysłał do „W.” sp. z o. o. sp. k. e-mail z pytaniem dotyczącym zwrotu dokumentów. Korespondencja została wysłana z adresu […]. Obwiniony kolejny raz wskazał, że reprezentuje K. sp. z o. o. i że jest jej prokurentem samoistnym. Ponadto Obwiniony podpisał korespondencję używając tytułu zawodowego „radca prawny”.
dowód: e-mail Obwinionego z […] r. – k. […]
 
Sąd ustalił powyższy stan faktyczny przede wszystkim na podstawie wskazanych powyżej dowodów z dokumentów, które ze względu na formę stanowią najbardziej wartościowe źródło ustaleń dotyczące dat poszczególnych zdarzeń, jak i treści dokumentów. Dokumenty, ich wiarygodność dowodowa, nie były przez Obwinionego kwestionowane, dotyczy to w szczególności wydruków informacji o K. sp. z o.o. ze strony https://[...], umowy o świadczenie usług prawniczych oraz treści e-maili wysłanych do  „W.” sp. z o. o. sp. k.
 
Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom Obwinionego, że nie wykonywał zawodu radcy prawnego w K. sp. z o. o. W ocenie Sądu z okoliczności sprawy i doświadczenia życiowego wynika, że Obwiniony oprócz pełnienia funkcji prokurenta samoistnego w K. sp. z o. o. wykonywał w niej także zawód radcy prawnego. Wskazuje na to treść e-maili wysyłana przez Obwinionego do „W.” sp. z o.o. sp. k. w sprawie uzyskania na rzecz tego podmiotu wynagrodzenia za prace wykonane przy budowie drogi ekspresowej […]. Sąd zwraca uwagę, że e-mail z […] r. wysłany z adresu […] został podpisany przez Obwinionego ze wskazaniem tytułu zawodowego „radca prawny”, jak i funkcji pełnionej w K. sp. z o.o. Wydaje się, że wysyłanie przez Obwinionego korespondencji e-mail do „W.” sp. z o. o. sp. k. z adresów […] i […] w sprawie dotyczącej uzyskania  na rzecz „W.” sp. z o. o. sp. k. wynagrodzenia za prace wykonane przy budowie drogi ekspresowej […] było działaniem celowym i mającym na celu kojarzenie Obwinionego z K. sp. z o.o., co znajduje potwierdzenie w skardze z […] r. złożonej przez „W.” sp. z o. o. sp. k.
 
Posługiwanie się przez Obwinionego w ramach działalności gospodarczej prowadzonej pod firmą K. funkcją jaką Obwiniony pełni w K. sp. z o. o. oraz wskazywanie w korespondencji do „W.” sp. z o. o. sp. k. tytułu zawodowego radca prawny, w ocenie Sądu przeczy twierdzeniom Obwinionego, że w ramach tego podmiotu nie wykonywał zawodu radcy prawnego. Występujący w firmie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zwrot ,,kancelaria prawna”, sugeruje przeciętnemu klientowi, że przedmiotem działalności takiej spółki jest świadczenie pomocy prawnej przez radców prawnych bądź adwokatów. Dodatkowym czynnikiem mogącym utwierdzać klientów w takim przekonaniu jest łacińska nazwa „[…]” w firmie spółki.
 
Okręgowy Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
 
Na gruncie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd uznał, że w ustalonym stanie faktycznym Obwiniony dopuścił się w sposób zawiniony zarzucanego przewinienia dyscyplinarnego.
 
Zawód radcy prawnego wykonywany może być wyłącznie w jednej z form wskazanych przez ustawodawcę w ustawie o radcach prawnych. Zgodnie z art. 8 ust. 1 radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce:
1) cywilnej lub jawnej, w której wspólnikami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1874 oraz z 2019 r. poz. 730);
2) partnerskiej, w której partnerami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej.
 
Obwiniony wpisany na listę radców prawnych, pełniąc funkcję prokurenta samoistnego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z racji posiadanych uprawnień radcowskich, nie mógł świadczyć pomocy prawnej na rzecz „W.” sp. z o. o. sp. k. będącej klientem K. sp. z o.o. Obwiniony należy bowiem do samorządu zawodowego i zobowiązany jest przestrzegać przepisów ustawy o radcach prawych. Obwiniony nie może obchodzić prawa, czyli zakazu świadczenia pomocy prawnej w formie spółki kapitałowej.

Przekładając powyższe uwagi na okoliczności przedmiotowej sprawy za niezgodne z art. 8 ustawy o radcach prawnych należy uznać świadczenie pomocy prawnej przez Obwinionego w na rzecz „W.” sp. z. o. o. sp. k.
 
Z art. 8 ustawy o radcach prawnych wynika, że radca prawny (poza formami spółek wymienionymi w tym przepisie) winien nawiązać bezpośrednią relację prawną z klientami, w tym - co szczególnie istotne - ponosić wobec nich odpowiedzialność za wykonywaną pomoc prawną oraz za ewentualne szkody. Posługiwanie się przez K. sp. z o. o. przy świadczeniu pomocy prawnej na rzecz swoich klientów radcami prawnymi nie zmienia tego, że stroną umowy o świadczenie pomocy prawnej jest spółka a nie radca prawny. Radca prawny nie może świadczyć pomocy prawnej klientom takiej spółki, jeżeli nie on sam, ale ta spółka jest stroną umowy z klientem, z czym mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.
 
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z […] r. w sprawie […] radca prawny wykonujący zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia, świadczy pomoc prawną wyłącznie na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy, a nie na rzecz ich klientów. Jeśli spółka kapitałowa wykonuje zlecone jej usługi prawne przy pomocy zatrudnionego przez siebie radcy prawnego, to jest to niezgodne z art. 8 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r o radcach prawnych. Taki radca nie powinien reprezentować klienta tej spółki w procesie, bo wykonywałby zawód niezgodnie z prawem. Radca prawny nie może również być wspólnikiem tego rodzaju spółki, nawet jeśli sam nie wykonuje w niej czynności zawodowych, czy to na jej rzecz, czy jej klientów. Nie może bowiem obchodzić prawa, czyli zakazu świadczenia pomocy prawnej w formie spółki kapitałowej, jeśli byłaby ona świadczona przez innych radców lub adwokatów.
 
W konsekwencji Sąd przyjął, że jeżeli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie mogą prowadzić działalności prawnej, to Obwiniony wykonując w K. sp. z o. o. zawód radcy prawnego naruszył obowiązujące regulacje. Obwiniony świadcząc pomoc prawną na rzecz „W.” sp. z. o. o. sp. k. będącej na podstawie umowy o świadczenie usług prawniczych klientem K. sp. z o. o. naruszył godność zawodu radcy prawnego dopuszczając się obejścia obowiązującego zakazu. Postawa Obwinionego, jego działania, nie tylko ujemnie oddziałują na jego reputację jako radcy prawnego, ale uchybiają godności zawodu radcy prawnego, ponieważ wystawiają na szwank zaufanie do członków samorządu radcowskiego. 
 
Dokonujący wymiaru kary Sąd wziął pod uwagę okoliczność, że Obwiniony nie był do tej pory karany dyscyplinarnie, jak również fakt, że swoim postępowaniem nie wyrządził nikomu szkody. Szkodą pozostaje natomiast uszczerbek na wizerunku radcy prawnego. Jest szczególnie ważne, aby w odbiorze zewnętrznym zawód ten wykonywany był w sposób społecznie aprobowany, a jego wykonywaniu towarzyszyło zaufanie. Na zaufanie to składa się szereg czynników, wśród których na pierwszy plan wysuwają się: przekonanie o zachowaniu przez wykonującego ten zawód dobrej woli, właściwych motywacji, należytej staranności zawodowej oraz wiara w przestrzeganie wartości istotnych dla profilu danego zawodu.
 
Uznając winę Obwinionego w zakresie objętym zarzutem wniosku o ukaranie Sąd uznał, że adekwatne będzie orzeczenie wobec niego kary nagany. Wymierzona kara jest uzasadniona stopniem winy i charakterem dokonanego naruszenia. Sąd wymierzając karę miał na uwadze jej celowość, tj. okoliczność, iż stanowić będzie dla Obwinionego represję, która powinna w przyszłości skutkować wykonywaniem przez niego obowiązków wynikających z ustawy o radcach prawnych z należytą starannością.
 
O kosztach postępowania dyscyplinarnego Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 70⁶ ust. 2 ustawy o radcach prawnych, biorąc pod uwagę czynności podjęte w postępowaniu.
 
E.R.