Krajowa Rada Prokuratury chce przesunięcia terminu zaplanowanej na 1 lipca reformy postępowań karnych. W podjętej w czwartek uchwale KRP – „kierując się troską o powodzenie reform” – opowiedziała się za wydłużeniem vacatio legis tych zmian.

„Niewątpliwie ciężar reformy w znacznej mierze spoczął na prokuraturze, a mimo tego nie zapewniono jej instrumentarium prawnego, jak i odpowiednich środków rzeczowych” – głosi uchwała KRP przekazana PAP. Dodano w niej, że przesunięcie terminu reformy „powinno zostać wykorzystane do stworzenia spójnych regulacji prawnych związanych z funkcjonowaniem prokuratury”.
Od 1 lipca mają wejść w życie zmiany w prawie – w tym duże nowelizacje: Kodeksu karnego (uchwalona w lutym 2015 r.) oraz Kodeksu postępowania karnego (uchwalona we wrześniu 2013 r.), które mają przebudować procesy karne w Polsce i procedurę w takich sprawach.
Na mocy głównej z nowelizacji – zmian w K.p.k. – po reformie sędzia ma się stać w pełni bezstronnym arbitrem rozsądzającym spór między oskarżycielem a obroną – co nosi nazwę kontradyktoryjności. Inicjatywa sądu zostanie więc ograniczona, a rozszerzona – stron. Prokurator, który był autorem aktu oskarżenia, ma osobiście występować w danej sprawie w sądzie; dziś często przychodzą w zastępstwie prokuratorzy nieznający dobrze danej sprawy.
Ponadto, zgodnie z nowelizacją K.k., równocześnie ma wejść w życie zmiana „filozofii karania”. Częstsze ma stać się orzekanie grzywien i kar ograniczenia wolności, zaś rzadsze więzienia w zawieszeniu. Nowela reguluje również m.in. nowe zasady orzekania kary łącznej i określa nowe zasady wymierzania środków zabezpieczających.
Już w środę na temat reformy rozmawiali prokurator generalny Andrzej Seremet i minister sprawiedliwości Borys Budka. Szef prokuratury przekonywał ministra do przesunięcia terminu wejścia w życie zmian np. o pół roku. „Powinniśmy kilka miesięcy odczekać m.in. po to, by dokonać zmian w aktach niższego rzędu” – mówił Seremet.
„Prokurator generalny podniósł podczas rozmowy, że termin wejścia w życie nowych przepisów dotyczących procedury karnej i prawa karnego budzi wątpliwości pod względem zgodności z konstytucją” – mówił po tej rozmowie rzecznik prasowy PG prok. Mateusz Martyniuk. Dodawał, że istotne przepisy procedury karnej zostały znowelizowane w lutym, co powoduje, że vacatio legis tych zmian jest tylko czteromiesięczne.
Także KRP w swej uchwale powołała się na te argumenty. „Ustawa lutowa dokonuje aż 47 zmian spośród 215 zmian i uzupełnień przewidzianych przez ustawę wrześniową. Ponadto wprowadza dalsze 54 zmiany i uzupełnienia w przepisach K.p.k. Dodatkowo przewiduje aż 73 zmiany przepisów Kodeksu karnego” – wskazała Rada.
W uchwale dodano, że „członkowie Rady krytycznie odnieśli się do braku regulacji prawnych pozwalających na wyznaczanie terminów rozpraw z uwzględnieniem możliwości udziału prokuratora – autora aktu oskarżenia – w rozprawie”. „Regulacje te powinny zostać skorelowane w przepisach dotyczących wewnętrznego urzędowania sądów i prokuratur” – napisała KRP.
Kwestia terminu wejścia w życie reformy była jednym z głównych tematów rozpoczętego w poniedziałek posiedzenia KRP. „Minister sprawiedliwości jest jednym z członków tej Rady i wysłucha wszystkich argumentów” – mówiła w środę rzeczniczka prasowa MS Patrycja Loose.
Minister Budka poinformował PAP w czwartek, że do początku czerwca zostanie przygotowany raport dla premier Ewy Kopacz zawierający wnioski z dyskusji o ewentualnym opóźnieniu reformy. Wcześniej Budka ma jeszcze rozmawiać na ten temat z ekspertami i przedstawicielami środowiska sędziowskiego.
(PAP)