opublikowano: 2015-02-18 przez:

Przewodniczący komisji Miron Sycz (PO) podkreślił, że była to jedna z najdłużej procedowanych ustaw w polskim parlamencie - prace nad nią rozpoczęły się w 1989 r., a zakończyły się w 2005 r. Przypomniał, że jej inicjatorem był Jacek Kuroń. "W tej ustawie po raz pierwszy całościowo uregulowano prawa obywateli polskich należących do mniejszości" - powiedział Sycz.

Eugeniusz Czykwin (SLD), który przed dekadą był posłem sprawozdawcą tej ustawy, przypomniał, że w Sejmie przez długi czas nie było zgody na jej uchwalenie. "Były bardzo duże opory. W czasie debaty krytycy podnosili, że może to godzić w suwerenność Polski" - powiedział Czykwin. Dodał, że po latach ustawa została bardzo dobrze oceniona i dziś jest wzorcowym przykładem implementacji norm międzynarodowych w zakresie praw mniejszości.

Poseł Ryszard Galla (niezrz.) zwrócił uwagę na fakt, że ustawa nigdy nie była zmieniana. "Czas na nowelizację, przygotowujemy projekt mający na celu poprawienie zapisów, które stanowiły pewien rodzaj niedomówienia. To są zmiany, które dotyczą funkcjonowania komisji (Wspólnej Rządu oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych -PAP) co do wyboru przedstawicieli i jej kadencyjności" - powiedział.

Danuta Pietraszewska (PO) przypomniała, że trwają prace nad projektem dot. uznania języka śląskiego za język regionalny. "Mam nadzieję, że to sprawi, że oczekiwania kilkuset tysięcy obywateli polskich spełnią się i język śląski zostanie uznany za język regionalny" - powiedziała.

Marek Ast (PiS) podkreślił, że ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych jest dowodem tego, że Polska respektuje prawa mniejszości. "Jednocześnie muszę wyrazić żal, że niestety nie ma w Europie symetrii, jeśli chodzi o traktowanie mniejszości polskiej poza granicami naszego państwa" - powiedział. "Z naszej strony nie ma zgody co do tego, aby uznać język śląski za regionalny" - dodał.

Współprzewodniczący komisji wspólnej Rafał Bartek przypomniał, że w 56 gminach i 1169 tys. miejscowościach wprowadzono podwójne nazewnictwo miejscowości. "To najbardziej czytelny i widoczny znak obecności mniejszości na danym terenie" - powiedział Bartek.

Wiceszef MAC Stanisław Huskowski ocenił, że komisja wspólna jest potrzebnym organem, który sprawdził się w ciągu ostatniej dekady. "Zajmujemy się przede wszystkim opiniowaniem różnego rodzaju programów i projektów, które dotyczą mniejszości. To jest bardzo potrzebny organ, który się sprawdził i są duże oczekiwanie wobec niego na przyszłości" - powiedział Huskowski, który jest współprzewodniczącym tej komisji.

Komisja Wspólna Rządu oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych przyjmuje rocznie kilkadziesiąt opinii, większość dotyczy spraw oświatowych. Dotacja MAC na wspieranie tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych w 2015 r. wynosi ponad 15,6 mln zł. To o ponad 600 tys. zł więcej rok wcześniej.

Według ustawy o mniejszościach z 6 stycznia 2005 r. mniejszością narodową jest grupa obywateli polskich, mniej liczna od pozostałej części ludności Polski, dążąca do zachowania swojego języka, kultury i tradycji, mająca świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej, której przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Polski od co najmniej 100 lat.

Ustawa wymienia dziewięć mniejszości narodowych: białoruską, czeską, litewską, niemiecką, ormiańską, rosyjską, słowacką, ukraińską i żydowską oraz cztery mniejszości etniczne: karaimską, łemkowską, romską i tatarską. Za język regionalny uznano kaszubski. W Polsce mniejszości narodowe stanowią mniej niż 1 proc. społeczeństwa.

Ustawa odróżnia mniejszość narodową od etnicznej poprzez kryterium utożsamiania się z narodem zorganizowanym we własnym państwie. W myśli ustawy osoby należące do mniejszości mają prawo m.in. do używania i pisowni imion oraz nazwisk zgodnie z zasadami języka mniejszości, swobodnego posługiwania się tym językiem w życiu prywatnym i publicznie oraz nauki w tym języku lub samego języka.

Na podstawie ustawy mieszkańcy gmin, gdzie mniejszość stanowi co najmniej 20 proc., mogą ubiegać się o wprowadzenie swojego języka jako języka pomocniczego w kontaktach z urzędem gminy i używać dodatkowych nazw miejscowości i ulic.

Komisja Wspólna Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych powstała we wrześniu 2005 r. Jest organem opiniodawczo-doradczym premiera w sprawach dotyczących mniejszości. Jej stanowiska są wypracowywane na zasadzie porozumienia stron, a nie głosowania. (PAP)