29.03.2024

Adwokat: potrzeba zmiany mentalności wobec pokrzywdzonych; MS ma plan

opublikowano: 2015-02-21 przez:

Wiele już się zmieniło w podejściu do ofiar przestępstw, ale ciągle musimy pracować nad zmianą mentalności m.in. wśród policjantów - uważa adwokatka reprezentująca w sądach pokrzywdzonych. Resort sprawiedliwości liczy na poprawę sytuacji i ma nowe pomysły.

Jak mówi PAP mec. Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska, można jeszcze odczuwać niedosyt w zakresie wsparcia pokrzywdzonych przestępstwami ze strony państwa. "Szczególnie chodzi mi o organy ścigania. Te osoby przecież nie do końca wiedzą, jak się poruszać po danej sprawie, czy mają prawo wglądu do jej akt, składania wniosków dowodowych, jak też tego, że nie mają pewności, czy ich postępowanie zakończy się sukcesem" - podkreśla w rozmowie z PAP.

Mec. Gajowniczek-Pruszyńska reprezentowała kobietę pokrzywdzoną w znanej sprawie gwałtu w Lesie Kabackim w Warszawie. Jej zdaniem ta sprawa to dobra ilustracja zjawiska, bo pokazuje mentalność policjantów, którzy czasami nie wiedzą, jak postępować z ofiarą gwałtu.

"Przecież było tak, że ta kobieta - deklarująca, że została zgwałcona - musiała od razu z powrotem jechać na miejsce zbrodni i nikt nie myślał np. o asyście psychologa" - mówi prawniczka. Przyznaje, że z punktu widzenia interesów śledztwa oględziny miejsca zbrodni są konieczne. "Ale trzeba za każdym razem robić to z dużą ostrożnością i świadomością, co zgwałcona osoba niedawno przeżyła" - dodaje.

W opinii adwokatki, zmiana mentalności w podejściu policji do pokrzywdzonych jeszcze nie nastąpiła. "Pewnie są jakieś zajęcia, szkolenia, ale widocznie potrzeba więcej" - powiedziała.

Uważa ona, że zmiana przepisów karnych, która czeka nas w lipcu tego roku, może się przyczynić do polepszenia sytuacji pokrzywdzonych. "Na pewno poprawi się sytuacja osób podejrzanych, ale moim zdaniem z tych samych przepisów co podejrzani, którym w szerszym zakresie zapewniona będzie pomoc prawna - będą mogli korzystać także pokrzywdzeni - domagając się pełnomocnika z urzędu, który będzie wspierał ich merytorycznie w meandrach sądowych" - zauważa.

Ma ona też nadzieję, iż dzięki tej noweli także organa ścigania częściej będą pamiętać, że pokrzywdzony jest szczególną stroną postępowania karnego, wobec której trzeba zachować szczególne wymagania. "Odnotowaliśmy już postęp, gdy chodzi o podejście do nieletnich świadków i pokrzywdzonych. Stworzono im warunki do względnie komfortowego składania zeznań. Teraz czekamy na zmianę podejścia do zwykłego, pełnoletniego pokrzywdzonego, który ma ograniczone zaufanie do organów ścigania, a także uraz po tym, co mu zrobiono. Złe traktowanie takich osób dodatkowo ten uraz pogłębia i zaszczepia w nich przekonanie, że wymiar sprawiedliwości nie odniesie sukcesu. To systemowy problem, którego ciągle nie rozwiązaliśmy" - dodaje.

Taki postęp dostrzegają już pracownicy resortu sprawiedliwości z pionu ds. pomocy pokrzywdzonym. "W ramach Rady ds. Pokrzywdzonych Przestępstwem pracujemy nad wzorem kwestionariusza, dzięki któremu łatwiej będzie określić i skategoryzować potrzeby pokrzywdzonych" - mówi dr Marzena Kruk, naczelnik wydziału ds. pokrzywdzonych przestępstwem i promocji mediacji w departamencie współpracy międzynarodowej i praw człowieka Ministerstwa Sprawiedliwości.

W jej opinii, coraz lepiej z organami państwa współgrają organizacje pozarządowe świadczące pomoc pokrzywdzonym. "Funkcjonariusz policji lub prokurator przyjmujący zawiadomienie o przestępstwie ma obowiązek zaoferować pokrzywdzonemu także pomoc" - podkreśla sędzia Michał Lewoc z ministerialnego zespołu ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Wskazuje, że w ostatnim roku udało się usprawnić przepływ informacji między osobami odbierającymi telefony na tzw. niebieskiej linii, a kuratorami sądowymi, którzy w razie potrzeby mogą szybko złożyć wniosek do sądu o wykonanie kary wobec dozorowanej osoby stosującej przemoc domową. "Dzięki temu w zeszłym roku odnotowaliśmy kilkadziesiąt przypadków nagłych, gdy zareagowano w porę i uchroniono rodzinę przed przemocą" - powiedział.

W poniedziałek, po raz 15. rozpocznie się 15. Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem. Jego celem jest zwrócenie uwagi na prawa takich osób oraz umożliwienie im uzyskania porad prawników różnych specjalności. W niedzielę obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Ofiar Przestępstw, który został ustanowiony na mocy ustawy z 2003 r. (PAP)

Prawo i praktyka

Przygody Radcy Antoniego

Odwiedź także

Nasze inicjatywy